Raad voor het openbaar bestuur

Datum laatste wijziging: 4 mei 2005

Samenstelling van de Raad
Met de benoeming van de heren drs. R.M. Freeke en C.A.P. Bolhuis is de Raad weer volledig bezet. De heer Freeke is directeur van De Lokale Rekenkamer BV. De heer Bolhuis is waarnemend burgemeester in Losser.

Wet werk en bijstand verdeelmodel voor het inkomensdeel De Raad heeft geadviseerd over een aanpassing van het verdeelmodel voor het inkomensdeel van de WWB. Het zoeken naar een objectief verdeelmodel voor het inkomensdeel kent een lange voorgeschiedenis. De Raad adviseert het zogenaamde model APE-plus te kiezen. Een verbeterde en geactualiseerde versie van het huidige verdeelmodel. De plausibiliteit van de herverdeeleffecten, de verdelende werking van het model én de herindelingsbestendigheid acht de Raad vergeleken met het alternatief het beste. De Raad kan instemmen met het vervallen van de maatstaf langdurige bijstandsontvangers ten faveure van het handhaven van een historisch aandeel in de verdeling. De Raad is van mening dat het gerechtvaardigd is historische elementen ook na 2007 onderdeel te laten uitmaken van het verdeelmodel. Hij is verder van mening dat het raadzaam is voorlopig de herverdeeleffecten ex-ante te beperken tot maximaal 10 procent. Ook een uitbreiding van de werking van het objectieve verdeelmodel tot gemeenten met meer dan 30.000 inwoners acht de Raad aanvaardbaar. Het advies is hier te downloaden.

Wet werk en bijstand verdeelmodel voor het werkdeel Vanaf 2006 wordt en begin gemaakt met een objectieve verdeling van het werkbudget voor reïntegratie over de gemeenten. Daartoe zijn vier basismodellen ontwikkeld die de middelen naar rato van een op een verschillende wijze geoperationaliseerd behoefte verdelen. De Raad heeft de voorkeur voor het model dat gebaseerd is op het aantal uitkeringsgerechtigden en arbeidsmarktsituatie(model 2). Het model is relatief eenvoudig en kent weinig extra administratieve lasten. De veronderstelling dat de omvang van de groep uitkeringsgerechtigden een goede indicator is voor de totale omvang van de gehele doelgroep acht de Raad plausibel. Bovendien wordt via de arbeidsmarktkenmerken gecompenseerd voor de zwaarte van noodzakelijke trajecten, waardoor gemeenten die meer behoefte hebben aan gesubsidieerde arbeid daarvoor ook gecompenseerd worden. Belangrijk bijkomend argument voor de Raad is dat model 2 de prikkelwerking van de WWB voluit ondersteunt door niet teveel mensen onnodig op gesubsidieerde arbeid te zetten maar vooral te kijken naar de kans op regulier werk. De Raad acht de richting en de indicatieve omvang van de herverdeeleffecten gelet op de ontwikkelingen sinds 1999 te rechtvaardigen. Wel is de Raad van mening dat een overgangstermijn beperkt dient te blijven tot maximaal 5 jaar. Het advies hier te downloaden.

Artikel 12-gemeenten
De Raad heeft in zijn aprilvergadering drie artikel 12-rapporten besproken. Het advies voor de gemeente Simpelveld, Neder-Betuwe en Nieuwkoop zijn hier te downloaden.

Advies Snelle groeigemeenten
In dit advies plaatst de Raad een aantal kritische kanttekeningen bij de voorgenomen invoering van een nieuwe maatstaf voor snelle groeigemeenten bij de verdeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De Raad ziet in dit stadium geen aanleiding voor invoering van deze maatstaf, omdat er onvoldoende aanwijzingen zijn voor duidelijke tekortkomingen in het verdeelstelsel van het gemeentefonds. Verder wordt er op gewezen dat de algemene uitkering niet kan functioneren ter correctie van een scheve verdeling bij sommige specifieke uitkeringen. Snelle groeigemeenten worden geconfronteerd met een middelenverdeling vanuit sommige specifieke uitkeringen op basis van gegevens die betrekking hebben op verschillende voorafgaande jaren en zodoende niet goed aansluiten op de feitelijke situatie. Voor de oplossing van dit zogeheten time lag-probleem zijn volgens de Raad andere alternatieven denkbaar. De Raad heeft verder een aantal opmerkingen bij de voorgestelde systematiek van bekostiging en verdeling van de maatstaf 'snelle groeigemeenten' en reikt daarvoor alternatieven aan. De adviesaanvraag is aanleiding voor de Raad om in een later stadium advies uit te brengen over het verdeelstelsel in relatie tot de uiteenlopende demografische ontwikkelingen - zoals groei en krimp - waarmee gemeenten worden geconfronteerd. U kunt het advies hier downloaden.

Advies herijking clusters Bijstand en Zorg
De herijking van de clusters Bijstand en Zorg in het gemeentefonds is nodig. Na herschikking van de uitgaven naar de nieuwe clusters Educatie (met o.a.onderwijshuisvesting), Werk en Inkomen (met o.a. armoedebeleid) en Maatschappelijke Zorg (met o.a. WVG) bleek, dat de verdeling van middelen in de algemene uitkering niet goed aansloot bij de feitelijke uitgaven van gemeenten. Het algemene beeld uit deze herijking is dat vooral de middelgrote randgemeenten en de gemeenten met een zwakke sociale structuur voordeel zullen ondervinden van de herijking. De Raad stemt in hoofdlijnen in met de ijkpunten maar plaatst op tal van onderdelen kritische kanttekeningen. In algemene zin stelt hij voor terughoudend te zijn met bijstellingen op grond van beleidsmatige overwegingen, zeker waar die de bedoeling hebben de uitgaven indirect te sturen. Zo pleit de Raad voor een groter gewicht aan de maatstaf schoolleerlingen en bijstandsontvangers. De Raad ziet weinig in een nieuwe maatstaf 75-85 jarigen in het subcluster WVG. Het advies is van deze site te downloaden.

Maatschappelijke opvang en vrouwenopvang
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Raad advies gevraagd over de verdeling van de gelden voor maatschappelijke opvang en vrouwenopvang over de daartoe aangewezen centrumgemeenten. De adviesaanvraag bestaat uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit het inventariseren van knelpunten in de huidige verdeling. Bij de voorbereiding hiervan zullen alle relevante instanties worden betrokken. Het tweede deel bestaat uit het ontwikkelen van een nieuw verdeelmodel. Daarvoor is noodzakelijk dat eerst een aantal bestuurlijke keuzes op basis van het eerste advies wordt gemaakt. Het eerste deel zal in juni worden afgerond.

Geslaagd Rfv-symposium
Op 23 februari jongstleden vond het Rfv-symposium 'De prijs van water: wie betaalt de rekening?' plaats. Ruim 80 personen gaven acte de présence. Op het symposium werd het in opdracht van de Rfv vervaardigde Coelo-rapport 'Gevolgen van ontwikkelingen in de waterketen voor de lastendruk van huishoudens' gepresenteerd. De lezingen en de discussies vormen materiaal voor een binnenkort te verschijnen Rfv-publicatie. Hier is het welkomstwoord van Rfv-voorzitter mevrouw A. van den Berg te lezen, alsmede het persbericht en het eerdergenoemde rapport.

Onderzoek naar verdeelmodellen
De Raad heeft een onderzoeksvoorstel aangenomen voor een door het COELO uit te voeren studie naar verschillende methoden voor het ontwikkelen van verdeelmodellen.

---