Nederland verdient beter
Per jaar meer dan 2,5 duizend doden door werk in Nederland
Jaarlijks sterven er in Nederland meer dan 2,5 duizend werknemers als
gevolg van gevaarlijk werk of slechte arbeidsomstandigheden. Dat
blijkt uit onderzoek in opdracht van de FNV door het Hugo Sinzheimer
Instituut van de Universiteit van Amsterdam.
Aanleiding voor het onderzoek is Workers Memorial Day: op 28 april
herdenkt de internationale vakbeweging dat wereldwijd zon 2 miljoen
werknemers per jaar door hun werk overlijden.
Dit zijn wel aantallen waar je stil van wordt. Zeker als je bedenkt
dat het aantal verkeersslachtoffers in ons land iets meer dan duizend
bedraagt. Nog niet de helft van de meest conservatieve schatting uit
ons onderzoek. Let wel, we hebben het hier niet over het BNP of de
AEX-index, maar over mensenlevens, aldus FNV-federatiebestuurder Ton
Heerts.
Nooit eerder is in Nederland breed onderzoek gedaan naar zogeheten
werkgerelateerde sterfte. Daarom is gebruik gemaakt van betrouwbare
onderzoeken in de VS en Finland die zijn omgerekend naar de
Nederlandse situatie. Uit het onderzoek blijkt dat het aantal
bedrijfsongevallen waardoor werknemers onmiddellijk komen te
overlijden maar een fractie (110) is van het totaal aantal
slachtoffers (2635). Dat blijkt uit onderstaande tabel:
Overzicht van werkgerelateerde sterfte
Conservatieve schatting Ruimere schatting
Ongevalslachtoffers 110 110
Kanker 1.000 3.000
Hart- en vaatziekten 300 800
Long/ luchtwegaandoeningen 300 1.200
90
Infectieziekten 20 80
Suïcide 100 250
Geweld 15 15
Totaal 2.635 5.545
Voornaamste oorzaken zijn schadelijke stoffen en dampen die vooral
kanker en aandoeningen aan de long- en luchtwegen en het zenuwstelsel
veroorzaken. Stress door de al maar toenemende werkdruk is debet aan
hart- en vaatziekten.
De onderzoekers hebben ook gekeken naar het mogelijk aantal
zelfdodingen als gevolg door werk. Deze zijn vooral te wijten aan
pesten. Maar zo constateren ze: Hoewel het probleem van
werkgerelateerde suïcide dus zonder meer serieus is, zijn op dit
moment nog onvoldoende gegevens beschikbaar om een verantwoorde
schatting te geven. Onderzoek onder bijvoorbeeld personen die een
niet-geslaagde poging tot zelfdoding hebben ondernomen zou meer
inzicht kunnen opleveren over de relatie met het werk. Toch lijkt het
aannemelijk dat een zeer conservatieve schatting toch zeker boven de
100 zal moeten liggen.
De uitkomsten van het onderzoek sterken de FNV in de overtuiging dat
staatssecretaris Van Hoof niet heen kan om het alternatief voor zijn
plannen, waar de SER aan werkt. Dat wordt 17 juni vastgesteld. Ton
Heerts: We hebben stevig met werkgevers onderhandeld. Samen adviseren
we de staatssecretaris in de Arbo-wet geen onderscheid te maken
tussen hoge en lage arbeidsrisicos. Ons onderzoek toont nu aan dat
niet alleen arbeidsongevallen fataal kunnen zijn, maar ook andere
risicos. Neem bijvoorbeeld de sterk toenemende stress door werkdruk.
Dat zien we vaak over het hoofd.
Nederlands grootste vakcentrale pleit ook voor hogere boetes en tegen
extra drempels voor de arbeidsinspectie bij de toegang tot bedrijven.
Maar ook een systeem van naming and shaming, het aan de schandpaal
nagelen van werkgevers die een loopje nemen met de
arbeidsomstandigheden.
Heerts: Ook pleiten we voor een branchebenadering met praktische
afspraken die voldoen aan publieke doelvoorschriften in de wet. Daar
ligt een belangrijke taak voor bonden en werkgevers in de sectoren.
27 april 2005