Nieuwe missie Afghanistan: Kamp maakt er een rommeltje van
28-04-2005 * Eind februari werd bekend dat 150 Nederlandse commando's
de Amerikanen in Afghanistan gaan helpen bij de bestrijding van Al
Qaida en Taliban. Zij worden ondersteund door 85 andere militairen.
Voor deze operatie is de staat van oorlog afgekondigd. Volgens de SP
maakt Kamp er een potje van.
De Telegraaf bracht het nieuws als eerste, voordat de Kamer op de
hoogte werd gesteld. De indruk onstond dat de Kamer het eigenlijk niet
mocht weten en dat er een geheime missie was uitgelekt. De minister
ontkende in alle toonaarden en zei dat het weldegelijk de bedoeling
was de missie aan de Kamer voor te leggen. Bij het debat begin maart
zei minister Kamp verder dat alles goed geregeld was. Totdat afgelopen
week bleek dat voor het operatiegebied de staat van oorlog moest
worden afgeroepen. Dat leidde tot een nieuw debat in de Tweede Kamer.
---
De bijdrage van Krista van Velzen aan de eerste termijn van het debat:
Krista van Velzen "Wie heeft er eigenlijk het initiatief genomen om
terug te komen op de juridische positie van de Nederlandse commando's?
Was het Openbaar Ministerie bang voor meer Erik O.-achtige rechtszaken
of was het juist de minister van Defensie die verder gezichtsverlies
wilde voorkomen? Wat zijn de beweegredenen van het ministerie en het
OM om nu tot een wijziging van inzicht te komen? Is er in de situatie
in Afghanistan iets veranderd of is het echt puur en alleen de zaak
van Erik O.? Of was het briefje van 25 februari dan toch in te
haastige spoed geschreven nadat De Telegraaf voortijdig het besluit
onthulde commando's te sturen? En is dit besluit nu wel en 100 procent
zeker naar beider tevredenheid genomen? Kan de minister garanderen dat
we hier niet over zes weken opnieuw zitten om een stoffig wetsartikel
op te poetsen?"
"Ik snap het wel. Commando's voeren zwaar en gevaarlijk werk uit en
als je dan ook nog eens juridisch gezien weinig rugdekking hebt, wordt
het hele vak een stuk onaantrekkelijker. Maar ik ben het helemaal met
de CDA-fractie eens. Zoals die vanochtend stelde: deze constructie is
`weinig sjiek' te noemen. Van een minister mag enig vooruitziende blik
verwacht worden?"
"Artikel 71 van het wetboek Militair Strafrecht laten gelden, betekent
feitelijk erkennen dat Nederland betrokken is bij een oorlog. De
minister wil het woord oorlog niet meer in de wet zien staan, het
begrip tijd van oorlog moet vervangen worden door tijd van gewapend
conflict.
Dat is een soort constructie als in het boek Alice in Wonderland van
Lewis Caroll. De vazallen van de koningin moesten de rozen rood verven
want anders ging hun kop er af. Maar of het nu witte rozen waren of
rood geverfde witte rozen, rozen blijven het en je kunt oorlog vele
namen geven, maar oorlog blijft het."
"Het Koninkrijk wordt niet in oorlog verklaard met Afghanistan. Anders
zou artikel 96 van de grondwet gelden en zou de Tweede Kamer vooraf
toestemming moeten geven. En ja, daar is het te laat voor. De jongens
zijn al vertrokken. Dan maar een trucje toegepast: we zijn niet in
oorlog. Nee, we zijn niet in oorlog en Elvis is niet dood."
"Maar goed, de minister erkent dat de commando's in een tijd van
gewapend conflict, dus tijd van oorlog zijn beland en daarmee komen
mijn oude bezwaren weer terug om de hoek kijken. De SP-fractie was en
is geen voorstander van het uitzenden van de elitetroepen naar
Afghanistan. Al was het alleen maar omdat het onwenselijk is oorlog
voeren onder het mom van Enduring Freedom, en vrede bevorderen uit
naam van de ISAF-operatie. Deze misies moet je niet op een dergelijke
wijze door elkaar laten lopen."
"Ik wil ook aandacht vragen voor de slotzin van artikel 71. Ik citeer:
"de personen tegenover wie het geweld der wapenen wordt of kan worden
aangewend, (..worden..) gelijkgesteld met de vijand." Hier wordt het
onderscheid tussen burger en militair dus weggevaagd, niet ter zake
doende verklaard, toch, zo vraag ik de minister. Of is de angst dat de
guerrillastrijders waarmee de Nederlandse commando's geconfronteerd
zouden kunnen worden zich vermommen als burger zo groot dat daarom het
onderscheid middels artikel 71 wordt weggevaagd? Dan blijf ik met de
hamvraag zitten: hoe verhoudt dit zich met het internationaal recht in
de vorm van de Conventie van Geneve? Nederland heeft de conventie en
de aanvullende protocollen geratificeerd en is dus gebonden aan de
regels van het protocol dat een onderscheid tussen burgers en
militairen maakt. Is het artikel 71 van de Wet Militair Strafrecht in
strijd met internationaal recht?"
"Hoe dan ook komt de volgende vraag op? Wat is de juridische situatie
als Nederlandse commando x Afghaanse strijder y arresteert en deze
wordt overgedragen aan VS. De VS erkennen zijn status als
krijgsgevangene niet. Kan Afghaan y dan succesvol tegen Nederlandse
commando x procederen en wat is de juridische rugdekking van commando
x?"
"De SP had en heeft grote bezwaren tegen de oorlog in Afghanistan
sinds 2001. In diezelfde periode is de minister aan het werk de
Nederlandse krijgsmacht in te richten op oorlog. De wijze waarop
uitzending is voorbereid van de ruim 200 soldaten die vorige week zijn
uitgevlogen, is te bestempelen als knoeiwerk. Dat was het al, tot de
brief van afgelopen vrijdag en de wijze waarop daarin de `tijd van
oorlog' wordt beredeneerd. Nu wordt er helemaal een potje van
gemaakt."
Socialistische Partij