VVD



27 apr 2005 -

VVD: schoner wagenpark, geen verhoging dieselaccijns

Tweede-Kamerfractie

Hieronder vindt u de inbreng van VVD-Kamerlid Paul de Krom bij het AO over luchtvervuiling.

Het Kabinet heeft ruim 3 jaar kostbare tijd verloren om maatregelen te treffen tegen de luchtvervuiling. Al in een vroeg stadium heeft de VVD als enige fractie in de Kamer hard aan de bel getrokken. De normen zijn onhaalbaar. Maar dat lost de problemen met de luchtkwaliteit nu niet op. De VVD zet in op een schoner wagenpark en wil een financieel onderbouwd en samenhangend pakket van maatregelen van het Kabinet. Verhoging van de dieselaccijns past daar niet in. Dieselauto's zijn zuinig. Als er meer op benzine wordt gereden, gaat de uitstoot van broeikasgassen door het verkeer omhoog en dat is weer slecht voor het klimaat. Daarmee wordt het ene probleem vervangen door het andere. De VVD is daar tegen en ziet veel meer in maatregelen om de uitstoot te verminderen. De luchtkwaliteitsnormen moeten zo worden gehanteerd dat Nederland niet op slot gaat. De Raad van State biedt daar ruimte voor, maar de overheid moet wel zijn huiswerk doen. Hieronder treft u de bijdrage van VVD woordvoerder Paul de Krom in het debat aan. Alleen het gesproken woord geldt.

Downloads
AO Luchtkwaliteit 26-4-2005.doc (37 kb)

Inleiding
Ik zal mijn betoog opbouwen langs een aantal stellingen.
- Als de wens van de Kamer om de maatregelen in een wet vast te leggen was uitgevoerd, hadden we dit debat al 3,5 jaar geleden gehad. We hadden ons kostbare tijd kunnen besparen.
- Richtlijn of niet, we moeten sowieso doen wat redelijkerwijs mogelijk is om de normen te benaderen. De VVD wil een schoner wagenpark, maar besluiten kunnen we pas als er een samenhangend plan met financiële onderbouwing op tafel ligt. Dat is (nog) niet het geval
- Brussel zelf heeft zijn huiswerk niet gedaan door geen effectieve Europese maatregelen te nemen. Verschillen in uitvoering en interpretatie moeten worden opgehelderd
- Zelfs met draconische maatregelen haalt Nederland de normen niet. Het pakket van het kabinet is effectief, maar onvoldoende, zo blijkt uit de doorrekening van het RIVM. Dit is niets nieuws, de VVD heeft van begin af aan al gezegd dat het behalen van de normen onmogelijk is. Ook Minister Pronk wist dat de normen niet haalbaar zouden zijn.

Besluit Luchtkwaliteit in strijd met de Wet
Ik begin met het eerste punt. De VVD heeft als enige in een vroeg stadium aan de bel gehangen en gezegd dat uitvoering grote problemen zou opleveren. Op voorstel van de VVD heeft de Kamer daarom in 2001 gebruik gemaakt van haar wettelijke bevoegdheid om uitvoering in een wet vast te leggen in plaats van bij uitvoeringsbesluit. Tot op de dag van vandaag - 3,5 jaar later - heeft het ministerie van VROM die wettelijke verplichting genegeerd.

Dit is ernstig, omdat a) de wet wordt geschonden en b) het in onze democratie zo is dat de Kamer altijd het laatste woord heeft. Maar het allerbelangrijkste is, omdat als toen die wet met bijbehorend uitvoeringsplan en advies van de Raad van State wél bij de Kamer was ingediend, de Kamer toen al een fatsoenlijke discussie over de luchtkwaliteitsnormen zou hebben gevoerd. De Raad van State had bij haar uitspraken dan ook rekening kunnen houden met de wetshistorie. Inmiddels is 3,5 jaar kostbare tijd verloren gegaan en is de verwarring groot. Dit had allemaal kunnen worden voorkomen.

De Kamer, in navolging van de VVD fractie, accepteert dat niet langer. Wij willen een harde datum waarop die wet - met een samenhangend en financieel onderbouwd uitvoeringsplan - bij de Kamer wordt ingediend. U mag de AMvB versnel aanpassen, maar die wet moet er komen. Waarom het ministerie de wet consequent weigert te voeren kan ik alleen maar raden. Ik vermoed dat men van begin af aan wist dat uitvoering een probleem zou worden en daarom tegen volledige parlementaire behandeling, met het risico van tegenstemmen, opzag.

Kabinet moet Staatssecretaris steunen
Wet of niet, de Brusselse normen verdwijnen daar niet mee, en de gezondheidsproblemen ook niet. Dit is een probleem van het hele Kabinet. Minister Peijs komt in de problemen doordat allerlei verkeersmaatregelen niet doorgaan of worden vertraagd, Minister Dekker als het gaat om bouwprojecten, en Minister Hoogervorst waar het volksgezondheid betreft. Kortom: ik roep het hele Kabinet op om - ook financieel - de Staatssecretaris te steunen in zijn zoektocht om de problemen op te lossen en niet op zijn bordje af te schuiven.

Snelle actie noodzakelijk
Snelle actie is nodig omdat: luchtkwaliteit milieuprobleem nummer 1 is, met of zonder uitstel het sowieso belangrijk is dat de situatie in 2010 zoveel mogelijk verbetert, wij niet kunnen vertrouwen op een goede afloop bij verzoek om uitstel in Brussel, zo'n verzoek meer kans maakt als Nederland aanklopt met een goed plan op zak, en met wachten op Brussel nog meer kostbare tijd verloren gaat. Iedere dag wachten met maatregelen betekent dat het alleen maar nóg moeilijker wordt de normen te halen. De VVD wil een samenhangend en onderbouwd pakket van maatregelen. Nu hangen te veel ballen tegelijk in de lucht.

De VVD fractie wil met het Kabinet inzetten op bronbeleid, het versneld schoner maken van het wagenpark en maatregelen nemen om niet het bezit van de auto maar het gebruik daarvan te belasten. Wij hebben daar zelf voorstellen voor gedaan, de infra-heffing. Wij staan positief tegenover roetfilters, zachter rijden waar het moet en effectief is, een export- en sloopregeling, en als het kabinet een convenant kan afsluiten met de sector om vooruit te lopen op aanscherping van Europese emissie-eisen mag dat ook. Maar alleen als de maatregelen onderbouwd en gedekt zijn, is het mogelijk om te zeggen of we ergens voor of tegen zijn. Wat kunnen wij tegemoet zien bij de Voorjaarsnota en wat bij de begroting en het belastingplan? Welke mogelijkheden ziet het Kabinet om maatregelen te dekken? Op voorstel van de VVD is recentelijk een motie aangenomen om het relatieve fiscale voordeel van LPG te behouden. Autogas valt nu nog niet onder regeling voor alternatieve brandstoffen. Wat zijn hier de mogelijkheden? Wat kan aardgas als autobrandstof in dit verband betekenen? Heeft het Kabinet ook gedacht aan het verlagen van de BPM op motorfietsen? Is het Kabinet met gemeenten en provincies in overleg voor maatregelen op die niveau's? Daar zijn ook goede ideeën. In hoeverre wordt bij infrastructuurplannen rekening gehouden met luchtkwaliteit als criterium? De VVD benadrukt dat filebestrijding en verkeersdoorstroming ook vanuit het oogpunt van luchtkwaliteit veel aandacht verdient. Optrekken en afremmen is bepaald niet bevorderlijk voor de luchtkwaliteit.

Europese maatregelen
Het meest effectief is het nemen van maatregelen in Europees verband, zoals het aandraaien van de emissie-eisen voor auto's. Wat gaat het Kabinet doen om dat te bevorderen? Europese maatregelen zijn ook hard nodig omdat er vanuit het buitenland veel verontreinigde lucht ons land binnenwaait (65% fijnstof, 40% NO2)? Door onze ligging aan zee en de nabijheid van grote bevolkings- en industriële agglomeraties in het buitenland kunnen wij maar een beperkt deel van het probleem zelf oplossen.

Gelijk speelveld
Het is ronduit onmogelijk dat Nederland een probleem heeft en andere landen niet. Ik weet wél dat bij ons ruimtelijke ordeningsplannen worden getoetst aan de normen en in andere landen niet. Waarom? Wordt er verschillend gemeten? Ik weet ook dat de normen verschillend worden geïnterpreteerd. Waarom heeft Nederland als enige land het onderscheid tussen grenswaarden en overschrijdingsmarges ten behoeve van de menselijke gezondheid en die ten behoeve van vegetatie niet overgenomen? Graag een toelichting op deze punten. Gaat de Staatssecretaris deze punten repareren? Nederland moet een eenduidige interpretatie van de normen en meetmethodieken eisen van de Commissie, zodat we allemaal hetzelfde doen.

Uitstel is mooi, maar versnelling is beter
De normen blijken onhaalbaar, en de Commissie heeft zelf haar huiswerk niet goed gedaan.
- Uit de brief van Minister Pronk van 14 december 2000 aan Eurocommissaris Wallstrom en de toelichting bij het besluit luchtkwaliteit blijkt dat de Commissie bij de vaststelling van de normen is uitgegaan van onbetrouwbare c.q. ontbrekende data. Ook bleek dat de kosten(300 mln.) volstrekt waren onderschat. De Minister concludeerde dat de kosten-batenverhoudingen van de Richtlijn voor Nederland absoluut onevenwichtig zijn. Op de brief van 14 december is, voorzover mij bekend, nooit antwoord gekomen. Waarom niet?
- In het AO van 28 februari 2001 voegt de Minister eraan toe dat de lidstaten zich aan de richtlijn moeten houden, mits deze zijn gebaseerd op volledige informatie en uitvoerbaar zijn. Dat is niet het geval. Wat betekent dat voor de bindendheid van de Richtlijn?
- Met België samen heeft Nederland een Raadsverklaring afgelegd waarin werd gesteld dat om de doelstellingen te bereiken, doortastende communautaire maatregelen nodig zijn. Ook dat heeft Brussel nagelaten.
- Tenslotte zou de Richtlijn in 2003 worden geëvalueerd. Ook dat is niet gebeurd. Uitstel moet worden verleend als Nederland daarom vraagt. Maar liever nog heb ik dat de Regering nu snel een onderbouwd pakket maatregelen op tafel legt, dat Brussel maatregelen afkondigt die ons helpen, zoals het versneld aanscherpen van emissie-eisen voor auto's. Uitstel is mooi, maar versnelling is beter. Gaat het Kabinet inzetten op aanpassing van de fijnstofnorm, exclusief natuurlijke achtergrondconcentraties?

Raad van State: overheid moet huiswerk doen
Over de uitspraken van de Raad van State bestaat veel misverstand. Besluiten werden niet vernietigd omdat niet aan de normen werd voldaan, maar omdat er onvoldoende onderzoek was gedaan. Als de overheid zijn huiswerk beter doet, een gedegen plan bestaat voor aanpak van de problemen, en per saldo geen verslechtering van de luchtkwaliteit ontstaat bij nieuwe projecten, is volgens mij veel meer mogelijk dan nu wordt aangenomen. Deelt de Regering deze opvatting? Hoe reëel zijn de onderzoekseisen van de Raad van State?

Conclusie: uitstel is mooi, maar versnelling is beter Ik concludeer, dat Nederland snel alles wat redelijkerwijs mogelijk is moet doen om de normen te halen. Wij moeten niet onze kop in het zand steken en erop vertrouwen dat het wel goed komt. Daarvoor zijn ook de gezondheidsproblemen te groot. Dat geldt voor Brussel, Rijksoverheid, provincies en gemeenten. We moeten aan het werk, anders lopen we steeds verder vast. Uitstel in Brussel is mooi, maar versnelling van maatregelen is beter. Ik stel mij voor dat de Minister President zijn collega's in Brussel daar op aanspreekt. Maar wij moeten ook zo praktisch mogelijk met de Richtlijn omgaan. Daar spreek ik het Kabinet op aan. Het kan nooit de bedoeling van de Richtlijn, noch van de Raad van State zijn dat Nederland op slot gaat.


---- --