Raad voor de Volksgezondheid & Zorg
Houdbare solidariteit in de gezondheidszorg
---
Druk op solidariteit in de gezondheidszorg
Raad spoort aan voorwaarden te verbinden aan solidariteit
Zoetermeer, 28 april 2005
Als we de solidariteit in onze gezondheidszorg - tussen jong en oud,
tussen gezond en ziek - willen behouden, dan moeten we daar stevige
voorwaarden aan gaan verbinden. In een signalement getiteld `Houdbare
solidariteit in de gezondheidszorg' dat de Raad voor de
Volksgezondheid en Zorg (RVZ) op 28 april jl. aan de minister van VWS
heeft aangeboden, worden daarvoor tal van mogelijkheden aangereikt.
Nederlanders hechten veel waarde aan solidariteit. Die komt echter
onder druk te staan. De technologische ontwikkeling maakt dat er meer
en meer kan, maar ook dat we een steeds groter deel van ons inkomen
aan zorg besteden. Tussen 1953 en 2003 stegen de kosten van 3,3% naar
12,6% van het bruto nationaal product. Iedereen is dus in de loop der
jaren aanmerkelijk hogere premies gaan betalen, maar jongere en
gezondere mensen gingen relatief gezien steeds minder zorg gebruiken.
De kosten zitten voor een steeds groter deel bij een kleine groep, die
is aangewezen op intensieve gezondheidszorg. Alleen al in de curatieve
zorg kost de duurste 10% van de verzekerden 70% van het budget,
terwijl dat in 1953 nog maar 43% was. De kostenstijging schept nog een
probleem. Wij kunnen de extra verdiende euro die we uitgeven aan zorg,
niet meer uitgeven aan koopkrachtverbetering, onderwijs of aan harde
infrastructuur. Als de welvaart, zoals wordt verwacht, minder stijgt
dan in het verleden, wordt dat pijnlijk duidelijk. In 2003 ging in ons
land bijna de helft van elke extra verdiende euro naar de
gezondheidszorg. Een situatie die bij ongewijzigd beleid vaker zal
voorkomen. Er is dus een structureel betaalbaarheidsprobleem.
De solidariteit tussen generaties en tussen hoge en lage
gezondheidsrisico's staat daardoor onder druk. Om de solidariteit te
behouden, moet die aan voorwaarden worden verbonden, worden
`geclausuleerd'. De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg doet daarvoor
een reeks van suggesties.
De eerste is dat het verzekerde pakket alleen nog die zorg moet gaan
bevatten die bewezen heeft werkzaam te zijn.
Een aantal voorwaarden of clausules heeft betrekking op leefstijl en
het voorkómen van ziekten. Gezond gedrag en verstandig handelen als
patiënt - therapietrouw en gepast gebruik van de zorg - moeten worden
beloond, vindt de Raad. Premiedifferentiatie en eigen betalingen
bieden daarvoor tot op zekere hoogte mogelijkheden. Overconsumptie
moet onder andere worden ontmoedigd met eigen betalingen. Consumenten
hebben hierbij ook een eigen verantwoordelijkheid. De overheid, de
werkgevers, de verzekeraars, en andere private partijen behoren
volgens de Raad bij te dragen aan individuele preventie.
De RVZ bepleit ook een rigoureuze scheiding tussen zorg en zogenoemde
`services'. Alles wat met zorg te maken heeft moet in de verzekering
blijven, alle andere kosten - voor wonen, voor eten, voor
huishoudelijke zorg - komen in beginsel voor rekening van de
gebruiker.
De ziektekostenverzekering kan worden aangevuld met individuele
spaarmogelijkheden, bijvoorbeeld voor ouderenzorg of in de curatieve
zorg als een alternatief voor een hoog eigen risico. De Raad doet de
suggestie daarbij te kijken of de omvorming van het huidige spaarloon
tot zorgsparen mogelijk is. Ook kunnen de huidige fiscale regelingen
op het terrein van het aanvullende pensioen (lijfrentepremies) te
verbreden tot de ouderenzorg.
De laatste voorwaarde die de Raad formuleert is stimulering door de
overheid van andere vormen van solidariteit zoals mantelzorg en via de
markt van de aanvullende verzekeringen. Deze ontlasten immers het
collectieve systeem.
De RVZ wil met het signalement `Houdbare solidariteit in de
gezondheidszorg' een aanzet geven voor een maatschappelijk debat. Hij
meent dat een dergelijk debat gebaat is bij een feitelijke basis.
Daarvoor dient dit signalement.
advies bestellen