Algemene Rekenkamer

Algemene Rekenkamer

- 26 april 2005 -

Financieel belang van de fouten is relatief gering

Beloning hogere rijksambtenaren verloopt over het algemeen volgens de regels

Hogere ambtenaren bij het Rijk zijn in 2004 over het algemeen volgens de regels beloond. Deze uitkomst komt vrijwel overeen met een eerder door de departementale auditdiensten uitgevoerd onderzoek. Wel zijn de ministeries niet altijd even zorgvuldig omgegaan met bijvoorbeeld aanstellingsbesluiten, besluiten voor toeslagen en het beheer van de personeelsdossiers. Als wèl precies volgens de regels was gewerkt, zou circa ¤ 90.000.- niet zijn uitgegeven. Op de totale salarisuitgaven van circa ¤ 140 miljoen is dat een relatief gering bedrag. Dit staat in het rapport Beloning van hogere ambtenaren bij het Rijk.

De Algemene Rekenkamer heeft op verzoek van het kabinet de beloning van de 1510 rijksambtenaren in schaal 16 en hoger onderzocht. Het gaat hierbij om de aanstelling, het salaris, verschillende toe(s)lagen, afkoop van verlof en vergoedingen voor representatie en onkosten. Ontslag en vertrekregelingen zijn nog niet onderzocht.

De ministeries kunnen veel onrechtmatigheden simpel herstellen door de benodigde documenten op te stellen, zoals Koninklijk Besluiten (KB's), aanstellingsakten en besluiten voor het toekennen van toelagen en vergoedingen.

Aanstelling
De aanstelling van een ambtenaar in schaal 16 en hoger vindt plaats door middel van een KB en een aanstellingsakte. Als deze documenten ontbreken is dat in strijd met de regels en zijn de uitgaven onrechtmatig. In totaal ontbreken 128 KB's bij de ministeries, de meeste bij Justitie (72), Verkeer en Waterstaat (14) en Defensie (14). Ook ontbreken 30 aanstellingakten, waarvan 16 bij Justitie.

Salaris
Drie ministeries (OCW, VROM en VWS) gaven in totaal elf ambtenaren in 2004 een hoger salaris dan het functieniveau toestaat. Verder kon de Algemene Rekenkamer bij Defensie de juistheid van het salaris van 123 militairen niet vaststellen doordat informatie in de personeelsdossiers ontbrak. Bij EZ wordt in 27 gevallen het salaris niet juist in de administratie verwerkt doordat het precieze wetsartikel ontbreekt.

Bewust belonen en toe(s)lagen
In 2004 zijn in totaal 996 extra beloningen toegekend voor het goed functioneren van ambtenaren. Hiervan waren er 35 onrechtmatig, bijvoorbeeld door het ontbreken van de benodigde besluiten. Ook zijn er vier fouten geconstateerd in de verwerking en uitbetaling.

In 2004 hebben hogere ambtenaren in totaal 296 toe(s)lagen gekregen, zoals een buitenlandtoelage of een waarnemingstoelage, waarbij 26 fouten zijn geconstateerd.

Afkoop verlof, representatiekosten en onkostendeclaraties In 2004 is in 150 gevallen verlof afgekocht. Dit verloopt over het algemeen volgens de regels, maar in zeven gevallen is teveel afgekocht of meer dan één keer per jaar. Verder ontvingen 764 ambtenaren een vergoeding voor representatiekosten, waarbij de regeling 108 keer niet juist is toegepast. Ook zijn onkostendeclaraties niet altijd op de juiste wijze voor akkoord getekend.

Aanbevelingen Algemene Rekenkamer
De Algemene Rekenkamer vindt dat de regels voor beloning en vergoeding strikt in acht moeten worden genomen en roept de ministeries op om de procedures op personeelsgebied beter na te leven en meer intern te controleren.

Voorgeschiedenis en vervolg

* Op 19 mei 2004 constateerde de Algemene Rekenkamer dat bij het Ministerie van OCW tekortkomingen waren in de personeelsadministratie van hogere ambtenaren.
* Op 9 september 2004 publiceerde de Algemene Rekenkamer het rapport Personele uitgaven aan hoge ambtenaren van het Ministerie van OCW. Belangrijkste conclusie hiervan was dat OCW onzorgvuldig was met personeelsdossiers van topambtenaren.
* In opdracht van de ministerraad voerden de departementale accountantsdiensten onderzoek uit naar de bezoldiging van het hogere personeel in 2003 en de eerste 5 maanden van 2004. Op 13 oktober 2004 stuurde de minister van BZK de resultaten naar de Tweede Kamer en verzocht hij de Algemene Rekenkamer, namens het kabinet, nader onderzoek te doen. Dit onderzoek wordt nu gepubliceerd.
* De Algemene Rekenkamer is van plan in 2006 een onderzoek te doen naar het ontslag van hogere ambtenaren in 2004 en 2005 en naar vertrekregelingen. Ook zal nog onderzoek volgen naar de beloning van hogere ambtenaren bij de Rechterlijke Macht.