OZB-PLANNEN: GEEN LASTENVERLICHTING; STRIJDIG MET INTERNATIONAAL RECHT
Het is teleurstellend dat het kabinet volhardt in zijn voornemen de
OZB voor bewoners af te schaffen en de overige OZB te maximeren. Al
ruim voordat het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer zou worden gestuurd
is van vele zijden, veelal kritisch, gereageerd. Voorstanders voerden
redenen aan als kostenbesparingen, verkleining van de armoedeval,
betere toegang tot de woningmarkt voor starters en
koopkrachtverbetering in verband met ziektekostenherziening, die niet
houdbaar zijn gebleken, aldus de VNG in een eerste reactie op het
bekend worden van het wetsontwerp. Totnogtoe heeft het kabinet op de
kritiek inhoudelijk slechts summier gereageerd.
Een eigen gemeentelijk belastinggebied van voldoende omvang is
onontbeerlijk voor het functioneren van de lokale democratie. De
voorgestelde maatregelen en de daaruit voorvloeiende vrijwel volledige
financiële afhankelijkheid van het rijk, strijden met dit
uitgangspunt. Nederland komt hiermee, volgens een recent rapport van
de Raad van Europa, in conflict met het internationaal recht (het
Handvest voor de lokale autonomie). Dat is voor de VNG onaanvaardbaar.
Het kabinet moet op korte termijn een standpunt geven over het binnen
enkele weken te verschijnen rapport van de Commissie Eenhoorn die op
basis van een gezamenlijke opdracht van rijk, provincies en gemeenten
een verkenning decentraal belastinggebied uitvoert
In haar eerste reactie wijst de VNG op de volgende punten:
1. Het voorstel leidt per saldo niet tot een lastenverlichting voor de
burger, maar tot een lastenverschuiving. Immers de gemeenten worden
door het rijk (en dus indirect via de rijksbelastingen) gecompenseerd
voor de gederfde belastingopbrengsten. Dit blijkt ook uit de
miljoenennota 2005 (blz. 104) waarin is aangegeven dat het toen
aangekondigde uitstel van de maatregelen geen gevolgen heeft voor het
lastenbeeld, omdat de voorziene compenserende lastenverzwaring nu ook
niet hoeft plaats te vinden. Afgaande op wat voorheen bekend is
gemaakt (in de Hoofdlijnenbrief afschaffing OZB van 19 december 2003)
gaan er zelfs grote groepen burgers (die nu niet belastingplichtig
zijn voor de bewonersozb) op achteruit.
2. Gemeenten is adequate compensatie voor de gederfde
belastinginkomsten toegezegd. De VNG zal het wetsvoorstel toetsen op
de vraag of het gereserveerde bedrag van 977 miljoen voldoende is en
of dit bedrag op adequate wijze over gemeenten wordt verdeeld opdat de
door minister Zalm gedane uitspraak gestand wordt gedaan dat geen
enkele gemeente er in enig jaar reeël op achteruit gaat
3. De maximeringsvoorstellen gaan verder dan het Hoofdlijnenakkoord.
De voorstellen getuigen van een gebrek aan respect jegens de
uitkomsten van het lokale besluitvormingsproces. Nut en noodzaak
worden door het kabinet niet aangetoond. De VNG zal nagaan welke
concrete financiële effecten de in het wetsvoorstel uitgewerkte
voorstellen hebben. Daarbij kan reeds nu worden opgemerkt dat de
voorstellen niet zozeer dure gemeenten treffen, maar een willekeurige
groep. Daarnaast leiden de voorstellen tot bureaucratisering en wordt
ook de transparantie niet bevorderd door de introductie van een kluwen
van stijgingslimieten, absolute limieten, artikel 12-toegangskaartjes
etc.. Opmerkelijk is dat het Kabinet nog niet in de gelegenheid is
geweest dit zelf te toetsen, zelfs in dit late stadium wordt de Raad
voor de Financiële Verhoudingen om advies gevraagd.
Den Haag, 26 april 2005
Vereniging Nederlandse Gemeenten