VER. VAN OPENBARE BIBLIOTHEKEN
http://www.debibliotheken.nl
Geef 'Big Brother' geen toegang tot de bibliotheek
Het wetsvoorstel 'Bevoegdheden Vorderen Gegevens' maakt inbreuk op de
persoonlijke levenssfeer van de burger die gebruik maakt van een
openbare bibliotheek of een bibliotheek van een instelling voor
(hoger) onderwijs. De Vereniging van Openbare Bibliotheken, Stichting
SURF, HBO-Raad en VSNU steunen de bibliotheekkoepelorganisatie FOBID
bij hun verzoek aan de Eerste Kamer om het wetsvoorstel niet te
aanvaarden. Het doel van de wetgeving is terrorismebestrijding, maar
de grens met moreel politietoezicht is vaag.
Het Wetsvoorstel maakt het mogelijk dat de overheid gegevens vordert
over het leen- , zoek-, en surfgedrag van een bepaalde burger, maar
ook van degenen die tot de omgeving van die burger gerekend worden.
Daarbij is het niet nodig dat er concrete verdenkingen bestaan tegen
deze burger, laat staan dat dit zou gelden voor de personen die tot
zijn/haar omgeving behoren.
Legitiem studieobject
Studenten Culturele Studies, Middenoosten Studies, Sociale
Wetenschappen en Geschiedenis (en hun relaties) kunnen een in de ogen
van de opsporingsinstanties ongezonde belangstelling aan de dag leggen
voor theologische, filosofische, ideologische of dissidente
publicaties. Zij kunnen daardoor gemakkelijk doelwit worden van
misplaatste en ongerechtvaardigde belangstelling van
opsporingsinstanties, terwijl het om legitieme studieobjecten gaat.
Bovendien is het juist de taak van bibliotheken bij universiteiten en
hogescholen om ook afwijkende meningen en afkeurenswaardige
opvattingen in geschrifte te documenteren en voor studie ter
beschikking te stellen.
Rechtsstaat in gevaar
Het lees-, leen- en zoekgedrag van burgers moet gerekend worden tot de
persoonlijke levenssfeer, waar de overheid zich verre van dient te
houden. Onder het Wetsontwerp is een 'vaag vermoeden' reeds voldoende
om dit uitgangspunt te verlaten. Dit brengt de beginselen van de
rechtsstaat in gevaar.
Bibliotheken zijn niet overtuigd door sussende geluiden dat in
Nederland de opsporingsactiviteiten onder toezicht staan van de
Officier van Justitie en/of de Rechter. Dat is geen garantie tegen een
(te) ruime uitoefening van de in het Wetsvoorstel neergelegde
bevoegdheden. In de Verenigde Staten van Amerika, waar de bevoegdheden
ruimer zijn geformuleerd, blijken veel meer naspeuringen te worden
ingesteld dan aanvankelijk beweerd werd, en op een veel breder terrein
dan vanuit de oorspronkelijke bedoeling van de wetgeving (namelijk de
bestrijding van terrorisme) verwacht mocht worden. De beoogde
bestrijding van terrorisme kan daardoor gemakkelijk ontaarden in een
soort moreel politietoezicht. Kan de overheid bijvoorbeeld garanderen
dat de verzamelde gegevens niet ten onrechte een rol gaan spelen in
het carrièreperspectief van de gebruikers van bibliotheken?
De bibliotheken zijn verder van mening dat zij de integriteit van de
gebruiker en de bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer binnen
de bibliotheek niet langer kunnen garanderen indien het wetsvoorstel
tot wet wordt.
Gezamenlijke actie
De Nederlandse bibliotheken, verenigd in FOBID (Federatie van
Organisaties in het Bibliotheek-, Informatie-, en Documentatiewezen),
stuurden op 18 april 2005 een brief naar de Eerste Kamer met het
verzoek om de wet niet te aanvaarden. Naast de Vereniging van
Openbare Bibliotheken hebben organisaties in het hoger onderwijs, te
weten Stichting SURF, VSNU en HBO-raad, gezamenlijk hun steun betuigd
aan deze brief.
FOBID
FOBID is de Federatie van Organisaties in het Bibliotheek-,
Informatie-, en Documentatiewezen en is het nationale
samenwerkingsverband van alle landelijke bibliotheekorganisaties in
Nederland. FOBID streeft ernaar de belangen van het bibliotheek-,
informatie- en documentatiewezen te behartigen en de vakontwikkeling
in Nederland te stimuleren. Meer informatie: www.fobid.nl