NAT. LUCHT- EN RUIMTEVAARTLAB
NLR maakt nieuwe spiegels voor telescoop Hawai
Het NLR (Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium) heeft in
opdracht van TNO negen uiterst nauwkeurige spiegels voor de James
Clerk Maxwell Telescoop op Hawaï gemaakt, de grootste
submillimeter-telescoop ter wereld. De spiegels bieden een nieuwe blik
op het heelal.
De James Clerk Maxwell Telescoop op Hawaï is gespecialiseerd in
zogeheten submillimeter-astronomie. De waarnemingen in het
ver-infrarode deel van het spectrum leveren veel nieuwe inzichten in
het heelal: of het nu gaat om de samenstelling van kometen, de
kraamkamers van sterren of het doordringen van kosmische
stofwolken.
Later dit jaar krijgt deze telescoop een aantal nieuwe, nog gevoeliger
sensoren, de SCUBA-2. Daarmee kan bijvoorbeeld de geboorte van
sterrenstelsels worden waargenomen. De sensoren worden aangebracht
achter het brandpunt. Voor de sensoren zijn verschillende nieuwe
hulpspiegels nodig, die het licht naar de sensoren kaatsen. De
spiegels moesten soms ongebruikelijke vormen krijgen, om te passen in
de ruimte die in de telescoop beschikbaar is. Ze zijn daardoor lastig
te produceren.
TNO heeft de spiegels voor de telescoop ontworpen en een belangrijk
deel van de aanmaak uitbesteed aan het NLR. Het NLR kreeg de opdracht
vanwege de hoge vormnauwkeurigheid die vereist is, gecombineerd met de
grote oppervlakte van de spiegels. De vormnauwkeurigheid lag voor
sommige spiegels rond 8 micrometer en een ruwheid van 20nm (rms). De
grootste spiegel meet 1,2 x 1,0 meter.
Om deze nauwkeurigheid te bereiken waren bijzondere voorzorgen nodig.
In de laatste fase van bewerking, waarin het oppervlak zijn
definitieve vorm krijgt, werden de wegen rond de werkplaats afgesloten
om elke trilling te vermijden. In de temperatuurgeconditioneerde
werkplaats werd direct zonlicht vermeden.
Voor een aantal kleinere spiegels maakte het NLR alleen de grondvorm.
Ze werden afgewerkt bij TNO en het Laboratory for Precision Machining
(LFM) in het Duitse Bremen.
22 apr 05 13:23