Ingezonden persbericht
Promotieonderzoek: Sponzen als medicijn
21 april 2005
NWO-promovenda Nicole de Voogd onderzocht de mogelijkheden om zeesponzen te kweken in Indonesië. Sommige sponzen bevatten stoffen die interessant zijn voor de farmaceutische industrie. Omdat deze stoffen steeds moeilijker te krijgen zijn, bestaat er steeds meer interesse in alternatieve exploitatiemethoden, zoals sponskweek. Nicole de Voogd promoveert op 22 april aan de Universiteit van Amsterdam.
Nicole de Voogd beschreef voor haar werk drie nieuwe sponssoorten en keek naar de interacties van vier sponssoorten met mogelijke ruimteconcurrenten. De promovenda ontdekte dat zodra sponssoorten over koralen heen groeien, het koraal afsterft. Hieruit concludeerde de onderzoekster dat de betreffende sponzen hun bioactieve stoffen aanmaken om ruimtelijke concurrenten te verslaan. Dit is van belang, aangezien de sponzen in een omgeving zonder ruimteconcurrenten, zoals in een sponskweek, wellicht een lagere concentratie van de betreffende, door de farmacie gewenste, stof produceren.
Sponskweek
Nicole de Voogd probeerde negen van de 151 geobserveerde sponssoorten te kweken. Drie soorten bleken kweekbaar te zijn. Alhoewel de overlevingspercentages van deze drie soorten in het algemeen zeer hoog waren, groeiden de sponzen zeer langzaam en onvoorspelbaar. Daarnaast produceerden de gekweekte sponzen minder van de biologisch actieve stoffen dan hun natuurlijke evenknieën.
Alhoewel Indonesië een zeer hoge diversiteit aan sponssoorten en dus een groot aantal biologisch actieve stoffen met farmacologische eigenschappen herbergt, blijken de meeste soorten in relatief lage dichtheden voor te komen in vergelijking tot gebieden met een gematigd klimaat. De Voogd ontdekte dat deze lage natuurlijke dichtheid ervoor zorgt dat verrassend weinig Indonesische soorten geschikt zijn voor zeekweek.
Kweek in zee
Vastzittende mariene ongewervelde organismen zoals sponzen vormen een belangrijke bron voor een grote verscheidenheid aan biologisch actieve stoffen. Totdat meer geavanceerde technieken als chemische synthese, genetische modificatie en sponscelkweek worden gerealiseerd, blijft de kweek in zee de meest betrouwbare en doeltreffende methode om de grote hoeveelheden sponsbiomassa te verkrijgen, die nodig zijn om medicijnen te ontwikkelen.
Voor grootschalige productie van bruikbare stoffen door zeekweek zijn echter grote hoeveelheden van de sponzensoort nodig. Kweek in zee lijkt uitsluitend een rendabele optie wanneer kleine hoeveelheden van de uiteindelijk gewenste stof nodig zijn of als groei kan worden geoptimaliseerd in combinatie met andere gekweekte organismen.