Titel: PwC: Amsterdam zwakke markt voor vastgoedinvesteerders
PwC
Rubriek: Binnenland
Datum en tijd: 18-04-2005 11:23
Amsterdam, 18 april 2005
VASTGOEDINVESTEERDERS VERWACHTEN EEN WINSTGEVEND JAAR; AMSTERDAM OP DRIE
NA SLECHTSTE MARKT, IN PARIJS, MILAAN EN LONDEN GROOTSTE
GROEIMOGELIJKHEDEN
Europese vastgoedinvesteerders zijn optimistisch over de
winstmogelijkheden die deze sector voor het komende jaar biedt. Dit
blijkt uit het rapport Emerging Trends in Real Estate(r) Europe 2005 van
PricewaterhouseCoopers in samenwerking met het Urban Land Institute
(ULI). Vooral in Parijs, Milaan en Londen zien vastgoedinvesteerders
grote mogelijkheden.
De uitkomst van het onderzoek toont aan dat Amsterdam de op drie na
slechtste markt voor vastgoedinvesteringen is in 2005. Als belangrijkste
oorzaak wordt de toenemende leegstand aangegeven. Herstel wordt door
velen niet eerder verwacht dan eind 2006. Ondanks deze situatie is nog
steeds sprake van een actieve markt in Amsterdam. Goed verhuurde objecten
worden nog steeds tegen goede prijzen verhandeld: Het volume in
transacties was in 2004 zelfs 50% hoger dan in 2003.
Nu er wederom kapitaal in overvloed op de markt aanwezig is, kunnen
volgens het uitgebrachte rapport de meeste vastgoedondernemingen zich
verheugen op een jaar van winstgevende groei. Emerging Trends meldt dat
87% van de respondenten van enquêtes en interviews gehouden onder een
groep van meer dan 250 internationale spelers in de sector van mening is
dat de winstgroei 'redelijk goed' tot 'uitstekend' zal zijn gedurende het
jaar, en dat investeringen in vastgoed beter zullen renderen dan
investeringen in aandelen en obligaties.
In de 'markets to watch' staat Parijs boven aan de lijst van 27 markten
als dé markt voor vastgoedinvesteerders. Eric Hartkamp, partner bij
PricewaterhouseCoopers en voorzitter van de Nederlandse Real Estate Group
van PwC, verklaart dit als volgt: 'Parijs is in 2005 dé stad voor
vastgoedinvesteerders. De stad heeft namelijk een zeer diverse
economische basis, een relatief lage leegstand van kantoren, een laag
aanbod aan kantoorruimte en redelijke economische groeiperspectieven. Dit
maakt Parijs uitermate interessant voor projectontwikkelaars.'
Milaan staat op de tweede plaats voor vastgoedinvesteringen in het
algemeen, en op de eerste voor investeringen in vastgoed in de
retailsector in het bijzonder. Van de respondenten raadt 67% aan om in
deze stad vastgoed in de retailsector aan te kopen. Deze stad wordt
tevens als veelbelovend gezien voor projectontwikkeling.
Londen staat op de derde plaats qua vooruitzichten, alhoewel deze stad
nergens wordt getipt als dé markt voor een bepaald soort vastgoed.
Volgens het rapport ligt de aantrekkingskracht van Londen in de goed
verankerde economische groei. De respondenten zien Londen als een
redelijk veilige markt. Lyon, ingedeeld als een secundaire markt, staat
vierde, hetgeen laat zien dat investeerders en ontwikkelaars bereid zijn
verder te kijken dan de grote markten voor nieuwe mogelijkheden. Brussel
staat laatste in de top 5 qua investeringsvooruitzichten en wordt gezien
als een gunstige markt vanwege haar status als de hoofdstad van Europa.
Sterke kopersmarkten zijn o.a. Helsinki, Praag, Warschau en Boedapest,
terwijl Athene en Dublin als sterke verkopersmarkt te boek staan.
Stockholm, Barcelona, Zurich, Edinburg, Rome, Kopenhagen, Wenen, Lissabon
en Madrid scoren allemaal gemiddeld, met redelijke vooruitzichten voor
investeringen en projectontwikkeling. Istanbul, waar het proces voor
toetreding tot de EU dit jaar zal beginnen, staat aan kop met de beste
vooruitzichten voor projectontwikkeling. 'Op dit nieuws zat de Turkse
vastgoedsector te wachten', aldus het rapport. Moskou staat tweede voor
projectontwikkeling.
Het rapport concludeert dat er veel geld beschikbaar is voor
investeringen, nu er kapitaal in overvloed is uit uiteenlopende bronnen
zoals instellingen, private-equityfondsen, open vennootschappen,
commanditaire vennootschappen, participatiemaatschappijen, hedge-fondsen,
besloten consortia en particulieren. Het aantal producten waarin
geïnvesteerd kan worden is echter te gering. 'De hevige concurrentie voor
eersteklas vastgoedinvesteringen heeft bijna iedereen gedwongen om op
zoek te gaan naar delen van de markt die over het hoofd zijn gezien',
aldus het rapport. 'Dientengevolge is er nu een aanzienlijke vraag naar
vastgoedinvesteringen die eerst werden geschuwd.''Op zoek gaan naar
nieuwe kansen voor vermogensbeheer' en 'verbouwen en herpositioneren' is
nu waar het om draait.
Alhoewel er meer dan genoeg kapitaal beschikbaar zal zijn, zal zich naar
verwachting in 2005 mogelijk echter één kapitaalbron terugtrekken.
'Duitse beleggingsfondsen zullen in 2005 een stuk minder actief zijn in
grensoverschrijdende investeringen dan in 2004.' Bovendien zal er in
Europa een verschuiving blijven optreden naar indirecte investeringen, nu
meer instellingen zich richten op diversificatie van hun
vastgoedportefeuille en buitenlandse markten willen betreden.
In vergelijking tot het rapport over 2004, zijn volgens Emerging Trends
2005 de vooruitzichten voor projectontwikkelaars beter, in het bijzonder
voor projecten voor gemengd gebruik. 'Deze projecten voor gemengd gebruik
zullen uiteindelijk de enige manier vormen om moderne kwalitatief
hoogstaande kantoor-, retail- en woonruimte te bouwen met een omvang die
aan de groeiende behoeftes van investeerders kan voldoen.'
Voor wat betreft soorten vastgoed, wordt verwacht dat winkelcentra
wederom het hoogste totale rendement zullen opleveren in 2005;
detailhandelprojecten staan boven woningbouw als de tweede keus van
investeerders. Woningbouw wordt gezien als de beste keus voor
projectontwikkeling, gevolgd door winkelcentra en
opslag/distributieruimte.
Deze publicatie is de tweede jaarlijkse Europese editie van Emerging
Trends in Real Estate(r) Europe 2005. De versie over de Amerikaanse
vastgoedsector wordt reeds gedurende 26 jaar uitgebracht.
Zie voor de volledige tekst van de Europese en Amerikaanse rapporten en
illustraties voor de media: www.emergingtrendseurope.uli.org (Password:
182508/press)