Vrije Universiteit Amsterdam
april 2005
Oratie
18.04.2005
prof. dr. H.M. Kappelle
aula
Faculteit der Rechtsgeleerdheid
15:45
Sturen of volgen? Fiscaal instrumentalisme bij pensioenen en lijfrenten
Belastingheffing wordt ingezet als middel tot bekostiging van de overheidsuitgaven, maar ook als instrument voor het bereiken van niet-fiscale doelstellingen. Is het fiscale instrumentalisme effectief geweest wat betreft de wijzigingen in de fiscale behandeling van oudedagsvoorzieningen in de afgelopen twintig jaar? Die vraag stelt Herman Kappelle centraal in zijn oratie bij de aanvaarding van de AEGON-leerstoel Fiscaal Pensioenrecht.
De doelstelling van deze maatregelen was het tegengaan van oneigenlijk gebruik van de fiscale faciliteiten voor het opbouwen van een oudedagsvoorziening. Achteraf blijkt volgens Kapelle dat alle wetswijzigingen nauwelijks materiële invloed hebben gehad op het opbouwen van oudedagsvoorzieningen. Ook de verdere aanscherping in 2001 heeft niet geleid tot een daling van het aantal mensen dat lijfrentepremie aftrekt. Van oneigenlijk gebruik is nauwelijks sprake. Kappelle betoogt dan ook dat het ongewenst is dat de overheid sturend optreedt via fiscale faciliteiten, ofwel fiscaal instrumentalisme. De wetgever zou zich op het terrein van pensioenen en lijfrenten veel meer volgend moeten opstellen. Dit leidt tot een meer stabiele omgeving. Een betrouwbare overheid en een stabiele fiscale omgeving zijn van groot belang. Er zou ook sprake moeten zijn van meer zorgvuldigheid in het wetgevend proces. Complexe wetsvoorstellen op het gebied van de fiscale behandeling van oudedagsvoorzieningen zijn in een snel tempo door het parlement aangenomen. Reparatie via Veegwetten en Technische herstelwetten is hierdoor aan de orde van de dag. Een meer volgende houding van de wetgever geeft in ieder geval wetgever, belastingdienst, pensioenuitvoerders en verzekeraars de gelegenheid om alle wijzigingen van de laatste twintig jaar te absorberen.
Vrije Universiteit Amsterdam
Voor meer informatie over activiteiten aan de VU:
dienst Communicatie, afdeling wetenschapsvoorlichting:
T 020 59 85666
E communicatie@dienst.vu.nl
Voor meer informatie overVumc:
T 020 44 43444
E communicatie@vumc.nl