Zorg niet bedoeld om aandeelhouders te spekken
Er komt in 2006 een ziektekostenstelsel voor iedereen. Dat is goed
nieuws, maar ook gelijk het enige goede nieuws aan het stelsel. De
nieuwe Zorgverzekeringswet heeft namelijk te veel marktwerking en
onvoldoende solidariteit.
---
door Agnes Kant, lid van de Tweede Kamer voor de SP
---
Er komt in 2006 een ziektekostenstelsel voor iedereen. Dat is goed
nieuws, maar ook gelijk het enige goede nieuws aan het stelsel. De
nieuwe Zorgverzekeringswet heeft namelijk te veel marktwerking en
onvoldoende solidariteit.
De 'zorg is geen markt' was de titel van een manifest dat ik vorig
najaar samen met vijftig deskundigen en wetenschappers lanceerde.
Intussen hebben 6500 werkers in de zorg het onderschreven. De nadelen
van marktwerking en commercie in de zorg zijn:
* gedwongen concurrentie zal leiden tot minder samenwerking;
* de zorg wordt duurder, er komt immers een prikkel tot zo veel
mogelijk productie, en bovendien moet op iedere kostprijs nu een
winstmarge komen;
* de kwaliteit en preventie komen onder druk;
* de bureaucratie zal toenemen;
* de solidariteit wordt aangetast, met het risico dat wie niet kan
betalen, langer moet wachten, kwalitatief minder zorg krijgt, of
minder keuzevrijheid.
Hoe wordt de solidariteit aangetast? De premie wordt niet
inkomensafhankelijk maar nominaal, wat betekent dat iedereen eenzelfde
premie gaat betalen, ongeacht of je nu miljonair bent of het van de
bijstand moet doen.
Het kabinet komt wel met een zorgtoeslag voor de lagere inkomens om
dit weer te compenseren, maar deze is bureaucratisch van opzet, niet
volledig en zorgt er niet voor dat hogere inkomens voldoende
bijdragen. Verder is de hoogte van de zorgtoeslag afhankelijk van hoe
de pet van het kabinet staat, want de hoogte wordt ieder jaar opnieuw
vastgesteld.
Een andere aantasting van de solidariteit is de zogenoemde
no-claimregeling. Zieke mensen gaan betalen voor gezonde mensen.
Iedereen betaalt meer premie, wie weinig of geen gebruikmaakt van zorg
krijgt geld terug. Chronisch zieken en ouderen zullen nooit iets
terugzien van de verhoogde premie, maar betalen door de verhoogde
premie wel mee aan de no claim die uitgekeerd wordt aan gezonde
mensen. Deze no claim is per 1 januari 2005 al in het ziekenfonds
ingevoerd, maar zal ook zijn plaats krijgen in de nieuwe
Zorgverzekeringswet. Naast deze verplichte no claim kunnen mensen
vrijwillig kiezen voor een eigen risico.
De nominale premie zal voor die mensen lager komen te liggen. Het zijn
echter over het algemeen jonge, beter verdienende mensen die kiezen
voor een eigen risico, omdat zij weten dat ze minder kans maken op
ziek worden. Ook hiermee wordt de solidariteit dus verder ondermijnd.
Gelukkig en terecht krijgen de zorgverzekeraars een acceptatieplicht
voor het basispakket. Dit betekent dat ze hierop geen risicoselectie
mogen uitvoeren en mensen niet mogen weigeren. Het probleem alleen is
dat het basispakket zo minimaal is, dat veel mensen niet anders kunnen
dan zich aanvullend verzekeren. Immers, tandzorg, fysiotherapie, de
pil, zittend ziekenvervoer en groepen geneesmiddelen zijn uit het
pakket geschrapt. En hier zit nu net de pijn: op de aanvullende
verzekering mag wel risicoselectie worden uitgevoerd en kunnen mensen
geweigerd worden, of de premie wordt zo hoog dat men deze niet meer
kan betalen.
Zorgverzekeraars mogen ook verschillende polissen aanbieden met betere
service en meer keuzevrijheid, uiteraard wel tegen een hogere premie.
Zorgverzekeraars mogen met winstoogmerk gaan werken en de winst
uitkeren aan derden zoals aandeelhouders. In mijn optiek zijn de
premiebetalers de aandeelhouders van de zorgverzekeraars. Als er winst
is zou dat terug moeten vloeien in de vorm van premieverlaging voor de
verzekerden, of in de vorm van investeringen voor betere zorg.
Er moet zeker wat veranderen in de zorg, maar deze voorstellen van het
kabinet gaan toch echt meer problemen maken dan oplossen. Ik stel voor
verzekering voor iedereen, met inkomensafhankelijke premies, gewoon
via de belasting, en dan verder flink de bezem er door: geen no claim,
geen extra eigen risico, geen verschillende polissen, geen
concurrerende en winstmakende zorgverzekeraars. Minder bureaucratie,
minder markt en meer solidariteit.
Dit is de vijfde aflevering van een debat over het nieuwe zorgstelsel.
Bijdragen die eerder verschenen staan op onze website
Eerder verschenen in Het Financieele Dagblad, 13 april 2005
Socialistische Partij