Ministerie Tewerkstelling en Arbeid Belgie

Ministerie Tewerkstelling en Arbeid Belgie

Jaarverslag 2003
Algemene directie
Toezicht op het Welzijn
op het Werk
September 2004

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Dit document wordt in een beperkte oplage verspreid. Het is bij voorrang bestemd voor de leden van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk. Het document is ook terug te vinden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg www.meta.fgov.be.
Bijkomende inlichtingen betreffende dit document zijn elek- tronisch te verkrijgen via tww@meta.fgov.be. De Belgische portaalsite van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk kan geraadpleegd worden op http://be.osha.eu.int/p/mm00-02 Ce document peut être obtenu en français via cbe@meta.fgov.be ou sur le site web www.meta.fgov.be. Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van de teksten uit dit document mag alleen met bronvermelding. 2/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

A. INLEIDING

1. Aanvang 2003 werden de Administratie van de arbeidsveiligheid (AAV) en de Administra- tie van de arbeidshygiëne en geneeskunde (AHG) afgeschaft en vervangen door de Al- gemene Directie Humanisering van de Arbeid (HUA) en de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW).
België sluit hiermede aan bij de Europese trend naar een integrale benadering van de arbeidsomstandigheden. Deze integrale benadering is een essentieel bestanddeel van de Europese strategie voor meer veiligheid en gezondheid (zie hierover de resolutie van de Raad van juni 2002).
Een belangrijk deel van de activiteiten had dan ook betrekking op de geleidelijke harmo- nisatie van de inspectiemethoden en op de voorlichting van de medewerkers. De splitsing tussen regelgeving (HUA) en toezicht (TWW) is in de praktijk moeilijk werk- baar en slorpt heel wat capaciteit op voor coördinatie en afstemming. Een enkele Alge- mene Directie voor het Welzijn op het Werk is de optie voor de toekomst.
2. Het jaar 2003 was ook het eerste volwaardig jaar voor het implementeren van de regel- geving betreffende het pesten op het werk.
Meer dan 50% van de beschikbare inspectiecapaciteit van de vroegere AHG was nodig om enigszins tegemoet te komen aan de hoge verwachtingen die op het terrein door de regelgeving waren ontstaan.
Meer dan ooit dient de actie van de inspectie te verschuiven van directe interventie naar het benadrukken van de interne informele weg en het stimuleren van de zelfredzaam- heid in deze materie.

3. Het jaar 2003 heeft ook een nieuwe regelgeving betreffende de ernstige arbeidsongeval- len opgeleverd. De implementatie werd echter uitgesteld en een aanpassing van deze regelgeving aangekondigd.
Het origineel voorstel dat AAV eind 2002 indiende, was nochtans zeer éénvoudig en voorzag gewoon in een retributietaks, die zou toelaten om elk ernstig arbeidsongeval door de administratie te laten opvolgen. De preventieadviseur zou de analyse doorvoe- ren en de maatregelen voorstellen. De inspectie zou waken over de kwaliteit van de analyse en over de daadwerkelijke implementatie van de voorgestelde maatregelen. De kost die deze bewaking met zich zou brengen zou worden verhaald via de retributietaks. De nieuwe regelgeving, die vanuit dit voorstel via een politiek compromis hieruit ont- stond, wijkt hier fundamenteel vanaf en brengt geen extra inspectiecapaciteit, terwijl al- leszins het opvolgen van de voorgestelde aanbevelingen een kernactiviteit is. De onopgeloste vraag blijft bestaan, waar de administratie de nodige middelen zal vin- den voor een efficiënt opvolgingsbeleid indien het idee van de retributietaks blijft ver- worpen.

4. In 2003 werd een nieuwe aanpak voor het toezicht op de Externe Diensten voor Preven- tie en Bescherming (EDPB) op punt gesteld.
De opvolging zal voortaan in twee lijnen gebeuren. De eerste lijnsopvolging, dat wil zeg- gen het gebeuren in de bedrijven, zal door de medewerkers op het terrein uitgevoerd worden. Zij rapporteren hun bevindingen aan de tweede lijn. 3/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Deze bestaat uit een zestal coördinatoren met veel ervaring. De coördinatoren nemen zo nodig contact met de directies van de EDPB's en doen ook de opvolging in de maat- schappelijke zetels. Ze komen regelmatig samen en bespreken een gemeenschappelijke houding.
De EDPB's zijn zeer kennisintensieve adviserende organen. Het intern kennismanage- ment is vitaal voor de kwaliteit van hun dienstverlening. Voorjaar 2003 heeft de administratie via een wetenschappelijke enquête gepeild naar een stand van zaken op vlak van kennismanagement binnen de EDPB's. Hieruit blijkt dat de meeste EDPB's de nodige infrastructuur in huis hebben en ook stra- tegieën voor de ontwikkeling van kennismanagement ontwikkelen. Gezien de administratie binnen zijn context in een belangrijke mate als een partner van de EDPB's dient te fungeren, zal ook de administratie meer dan in 2003 wel het geval was, een inspanning moeten doen op het vlak van kennismanagement om een valabele medespeler te blijven voor de EDPB's.

5. Midden 2003 heeft de administratie zoals alle andere Europese landen een inspectie- campagne opgezet in de sector bouw. Deze campagne heeft een belangrijk deel van de inspectiecapaciteit, gereserveerd voor het Bouwtoezicht, gemobiliseerd. Het gehele opzet van deze campagne was Europees aangestuurd. Dit Europees initiatief staat niet op zich, doch dient geduid tegen de achtergrond van andere niet-regelgevende initiatieven vanuit Europa. Europa wordt ook voor Toezicht op de Europese richtlijnen richtinggevend en zal meer en meer de inzet van de inspectiecapaciteit determineren. Conclusie
De beperkte inspectiecapaciteit is zowat de rode draad doorheen het verhaal van 2003. Deze beperking bestaat echter al jaren. De administratie heeft dan ook vroeger reeds op maatregelen aangedrongen. Op vraag van de administratie werden de adviserende opdrachten, die de arbeidsinspectie op grond van de conventie nr. 81 van de Internatio- nale Arbeidsorganisatie heeft, grotendeels toevertrouwd (gedelegeerd) aan de Externe diensten voor Preventie en Bescherming (EDPB). België telt slechts één inspecteur welzijn op 22.000 werknemers en staat hiermede gans onderaan in Europa.
België zal dan ook onmogelijk volwaardig kunnen participeren in de initiatieven die Euro- pa op het vlak van de implementatie van de richtlijnen opzet (campagnes, sectorconve- nanten, richtsnoeren, ...).
Von Richthofen, expert bij de Internationale Arbeidsorganisatie, beveelt in zijn stan- daardwerk "Labour Inspection - a guide to the profession" aan dat industriële ontwikke- lingslanden één inspecteur veiligheid en gezondheid per 10.000 werknemers zouden voorzien (International Labour Organisation 2002). september 2004
ir. Marc Heselmans
directeur-generaal
4/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

B. ALGEMENE MAATREGELEN

1. Fusie
De huidige algemene directie verantwoordelijk voor het toezicht op het welzijn op het werk (TWW) maakt deel uit van de Federale Overheidsdienst (FOD) "Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg" (WASO).
De algemene directie is geboren na een herstructurering op 1 april 2003 uit een fusie van de technische (administratie van de arbeidsveiligheid) en de medische inspectie (administratie van de arbeidshygiëne en geneeskunde).
De bevoegdheden van de voormalige inspectie van de mijnen die bevoegd was voor het toe- zicht op de groeven, de graverijen en de siderurgie werden ook toevertrouwd aan de nieuwe algemene directie. De ingenieurs verbonden aan deze inspectie werden echter niet overge- dragen.

2. Aanpassing van de wet betreffende de arbeidsinspectie De wet van 16 november 1972 betreffende arbeidsinspectie is gewijzigd door de wet van 25 februari 2003 houdende maatregelen ter versterking van de preventie inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk:

· De bestaande maatregelen dewelke de sociaal inspecteurs kunnen opleggen voorzien in bovenvermelde wetgeving worden nu ook toepasbaar op een zelfstandige die op een zelfde bouwplaats werkt als werknemers die onderworpen zijn aan de verplichtingen van de wet op het welzijn.

· De stopzetting kan nu ook bevolen worden indien de werkgever organisatorische ver- plichtingen niet naleeft en hierdoor de veiligheid of de gezondheid van de werknemers onmiddellijk of op termijn in gevaar kunnen worden gebracht.
· Organisatorische maatregelen kunnen opgelegd worden inzake de interne diensten voor preventie en bescherming op het werk, wanneer de inspecteurs vaststellen dat de ver- plichtingen in het kader van deze reglementering niet of slechts gedeeltelijk zijn getroffen en hierdoor de veiligheid of de gezondheid van de werknemers onmiddellijk of op termijn in gevaar kunnen worden gebracht.

5/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

C. STATISTIEKEN ARBEIDSONGEVALLEN
In de tabel hierna wordt per regionale directie van de technische inspectie een overzicht ge- geven van het aantal ontvangen aangiften van arbeidsongevallen, het aantal telefonische meldingen, het aantal onderzochte arbeidsongevallen. Ontvangen Onderzocht Ernstige (*) Ernstige (**) West-Vlaanderen 14.994 617 37 522 Oost-Vlaanderen 15.357 364 93 Antwerpen-Noord 10.704 124 37 Antwerpen-Zuid 8.443 116 37 Limburg 9.552 156 277 Vlaams-Brabant 9.484 140 70 Brussel 11.501 131 96 Henegouwen-West 6.114 113 131 Henegouwen-Oost 13.656 244 91 Namen 4.542 105 75 Luxemburg 995 65 Luik 11.811 300 57 Totaal 117.189 2.475 518 1.005 (*) telefonische aangifte van dodelijke ongevallen en ongevallen met meer dan 25% blij- vende ongeschiktheid in toepassing van de voorschriften van artikel 26 van het K.B. van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uit- voering van het werk
(**) melding binnen de twee dagen van ernstige ongevallen Het aantal aangiften van arbeidsongevallen door de regionale directies is sterk gedaald ten overstaan van de vorige jaren.
Dit valt gedeeltelijk te verklaren door het dalend aantal arbeidsongevallen de twee laatste jaren zoals eveneens blijkt uit de jaarverslagen van het Fonds voor Arbeidsongevallen. Al- hoewel de cijfers voor 2003 nog niet bekend zijn, heeft men voor de eerste zes maanden van 2003 vergeleken met dezelfde periode in 2002 reeds een duidelijke vermindering kunnen vaststellen van het aantal aangiften.
De voornaamste verklaring voor deze sterke vermindering van de aangiften bij de inspectie is echter toe te schrijven aan de wijziging van de meldingsplicht van arbeidsongevallen bin- nen de tien dagen aan de toezichthoudende ambtenaar. Sedert 1 januari 2003 moeten de regionale directies nog enkel de aangiften van arbeidson- gevallen ontvangen overkomen aan werknemers op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, aan uitzendkrachten en aan studentenwerknemers. De onmiddellijke melding van ernstige en dodelijke ongevallen (artikel 26 van het K.B. beleid van 27/3/1998) blijft ongewijzigd.
6/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

D. OPERATIONELE ACTIVITEITEN

1. AFDELING VAN HET BASISTOEZICHT
Gedurende het jaar 2003 fungeerde de Afdeling van het Basistoezicht als een juxtapositie van de vroegere regionale directies van de medische en de technische inspectie onder de leiding van het afdelingshoofd van de technische inspectie. De rapportering van de operationele activiteiten is dan ook conform de vigerende rapporte- ringmethoden van de twee categorieën regionale directies.
1.1 REGIONALE DIRECTIES VAN DE TECHNISCHE INSPECTIE Klachten
Opleidingsniveau Aantal Grootte onderneming CPBW preventieadviseur Ontvangen Gegrond 1-19 20-49 50-200 > 200 Niv. 1 Niv. 2 West-Vlaanderen 80 80 33 11 26 10 31 4 16 Oost-Vlaanderen 35 23 16 6 9 4 13 6 5 Antwerpen-Noord 21 15 8 4 1 2 3 1 3 Antwerpen-Zuid 29 23 8 8 5 2 6 5 5 Limburg 27 8 4 1 1 2 3 2 1 Vlaams-Brabant 45 37 28 8 6 3 8 2 3 Brussel 83 43 16 2 14 11 26 8 14 Henegouwen- West 10 5 7 1 1 1 2 2 0 Henegouwen-Oost 56 38 15 9 14 0 16 8 6 Namen 31 13 13 8 6 4 10 4 5 Luxemburg
Luik 64 39 29 10 10 15 23 12 11 Totaal 481 324 177 68 93 54 141 54 69 Opmerkingen bij de tabel:
Er zijn nog twintig dossiers in behandeling in de directie Brussel. Bij de onderverdeling van de klachten volgens de grootte van de onderneming is voor de regionale directies Antwerpen-Noord, Antwerpen-Zuid, Limburg en Henegouwen-Oost alleen rekening gehouden met de gegronde klachten.
Het aantal klachten is met ongeveer 6% gestegen. Hiermee wordt de trend van de vorige jaren verder doorgetrokken. In de tabel hierna wordt voor de periode 1999 2003 de evolu- tie gegeven over de onderverdeling van de klachten op basis van hun gegrondheid. Voor alle duidelijkheid dient er op gewezen dat de overzichtstabel alleen betrekking heeft op klachten inzake veiligheidsaspecten verbonden aan het werk. Aspecten met betrekking tot de hygiëne op de werkplaatsen, de gezondheid van de werknemers en de psychosociale belas- tingsfactoren (pesten, geweld en ongewenst seksueel gedrag) worden behandeld in punt B (regionale directies van de medische inspectie).
Jaar Aantal Gegrond Behandeling Ongegrond 1999 366 287 7 72 2000 398 288 44 66 2001 448 322 49 77 2002 453 325 19 109 2003 481 324 20 137
7/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Sedert 2000 worden in het jaarverslag eveneens cijfers opgenomen in verband met de grootte van de onderneming, het bestaan van een comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) en het opleidingsniveau van de preventieadviseur.
1-19 20-49 50-199 200+ Totaal CPBW Niveau 1 Niveau 2 2000 80 41 56 58 235(398) 117 71 40 2001 123 67 102 63 355(448) 130 63 61 2002 155 61 90 74 380(453) 166 61 71 2003 177 68 93 54 392(481) 141 54 69 Opmerking bij de tabel:
De cijfers () in de kolom "totaal" vermelden het totaal aantal ontvangen klachten. Enkele directies hebben deze inlichtingen alleen verstrekt voor de gegronde klachten. Voor 89 klach- ten is deze onderverdeling niet gemaakt voor het jaar 2003. Ongeveer 50% van de ingediende klachten heeft betrekking op bedrijven met minder dan 50 werknemers. In 35% van de gevallen (141 maal op 392) hebben de interne structuren van de onderneming (IDPBW en CPBW), al dan niet in samenwerking met de EDPBW, een pas- sende oplossing kunnen vinden voor de klachten gerezen binnen de onderneming. Meestal wordt in een klacht melding gemaakt van tekortkomingen op meerdere aspecten van de regelgeving. De meest voorkomende klachten hebben betrekking op de voorschriften inzake tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (het K.B. van 25/01/2001 en de voorschriften van het ARAB inzake bouw), het gebruik van arbeidsmiddelen, de voorschriften inzake brand- voorkoming (art. 52 van het ARAB), de voorschriften van het K.B. arbeidsplaatsen, het ont- breken van persoonlijke beschermingsmiddelen.
Andere vermeldenswaardige vaststelling: 125 klachten hebben betrekking op het beleid inza- ke het welzijn van de werknemers en de werking van de preventiediensten (intern zowel als extern) en het CPBW.
Dwangmaatregelen getroffen door de inspectie (gegevens per regionale directie) gedurende de laatste drie jaren
Een inspecteur beschikt over verschillende middelen om een werkgever en zijn hiërarchische lijn ertoe te bewegen een einde te stellen aan inbreuken op de regelgeving. Behalve de mondelinge en schriftelijke waarschuwing (al dan niet met vaststellen van een termijn voor het wegwerken van de tekortkomingen) onderscheiden we twee belangrijke dwangmaatregelen: de pro-justitia en de stillegging van activiteiten, toestellen of het verbod personeel te laten werken op een arbeidsplek. Deze laatste maatregel wordt getroffen in toepassing van de voorschriften van artikel 3 van de wet van 16 november 1972 betreffende de arbeidsinspectie.
Mankracht Pro-justitia Stopzettingen 2001 2002 2003 2001 2002 2003 2001 2002 2003 West-Vlaanderen 11 11 12 81 47 32 33 30 16 Oost-Vlaanderen 13 11 10 31 35 68 9 5 7 Antwerpen-Noord 6 6 5 8 16 8 23 4 2 Antwerpen-Zuid 6 7 5 11 18 22 6 4 10 Limburg 7 8 8 6 17 27 20 52 70 Vlaams-Brabant 10 9 8 51 16 11 27 30 20 Brussel 9 9 9 50 33 28 34 60 42 Henegouwen-West 6 6 7 1 0 1 7 2 4 Henegouwen-Oost 10 10 11 11 6 14 4 17 34 Namen 6 6 5 10 2 2 10 0 1 Luxemburg 3 4 3 2 6 0 24 28 36 Luik 9 10 9 5 6 2 59 51 45 Totaal 96 97 92 267 203 215 256 283 287
8/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Het aantal pro-justitia's en stopzettingen is nagenoeg ongewijzigd gebleven ten overstaan van 2002 ondanks een daling van het aantal personeelsleden. Een pro-justitia wordt meestal opgesteld na een ernstig arbeidsongeval of na een inspectie- bezoek. In dit laatste geval betreft het een opvolgingsbezoek waarbij vastgesteld wordt dat geen of onvoldoende gevolg werd gegeven aan de schriftelijk geformuleerde opmerkingen tijdens het vorig inspectiebezoek.
Elke pro-justitia bevat meerdere inbreuken op de regelgeving, (de welzijnswet en/of haar uitvoeringsbesluiten. Overtredingen op de voorschriften van het K.B. van 25/01/2003 (tijde- lijke of mobiele bouwplaatsen) en het koninklijk besluit van 12 augustus 1993 (gebruik van arbeidsmiddelen) komen het meest voor. Verder worden er veel overtredingen vastgesteld op de wet op het welzijn en het koninklijk besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Vooral de voorschrif- ten met betrekking tot opleiding, vorming en het geven van instructies worden blijkbaar slecht nageleefd.
Bijna de helft van de pro-justitia wordt opgesteld tegen firma's uit bouwnijverheid (Nace- code 45).
Het opstellen van een pro-justitia, zeker naar aanleiding van een arbeidsongeval, vergt heel wat tijd, waarbij ook een strakke timing moet gerespecteerd worden voor de verzending aan de overtreder.
We stellen vast dat er meestal meerdere jaren verlopen tussen de vaststelling van de feiten en de finale uitspraak door hetzij de gerechtelijke autoriteiten hetzij de dienst administratie- ve geldboeten. Het valt dan ook niet te verwonderen dat nog enkel pro-justitia worden op- gesteld naar aanleiding van heel zware ongevallen of bij vaststelling van manifeste onwil van de werkgever om de regelgeving na te leven.
Dossiers overgemaakt door de gerechtelijke overheden 1999 2000 2001 2002 2003 Aantal dossiers 1005 1075 1103 849 794 Het aantal ingediende dossiers, meestal aan de inspectie overgemaakt naar aanleiding van een arbeidsongeval, is in 2002 en 2003 sterk gedaald ten overstaan van de vorige jaren. De daling van het aantal ongevallen tijdens dezelfde referentieperiode 2002 2003 zou een mogelijke verklaring kunnen zijn.
Anderzijds hebben een aantal directiehoofden de auditoraten ervan in kennis gesteld dat ze door de vermindering van het aantal personeelsleden onmogelijk in staat te zijn om te kun- nen blijven ingaan op hun steeds stijgende vraag bijkomende onderzoeken in te stellen. Personeel in FTE
2003 2002 2001 2000 1999 Ingenieurs 16,6 17,1 17,9 16,4 17,2 Industrieel ingenieurs 25,6 27,3 29,1 29,2 30,4 Technici 29,6 27,6 28,0 29,6 31,9 Administratieve medewerkers 35,7 38,5 37,5 37,1 38,4 Totaal 107,5 110,4 112,5 112,3 117,5 Verklaring bij de tabel:
FTE: full time equivalent d.w.z. aantal personen effectief inzetbaar voor het eigenlijk inspec- tiewerk (na aftrek van verlof, ziekte, meewerken aan projecten van de administratie, enz)
9/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Onderzoek arbeidsongevallen
2003 2002 2001 2000 1999 Aantal aangegeven arbeidsongevallen 117.189 140.762 147.609 157.394 154.329 Aantal onderzochte arbeidsongevallen 2.475 3.115 3.405 3.826 3.710
2,1% 2,2% 2,3% 2,4% 2,4% Productiecijfers
2003 2002 2001 2000 1999 Geregistreerde inspectiebezoeken 28.057 27.266 29.013 30.929 30.767 Waarschuwingsbrieven 11.534 11.503 11.934 13.569 14.053 Stopzettingen 287 283 255 310 325 Pro-justitia 215 204 267 232 262 Opmaken expertrapport 1.109 1.375 1.418 1.555 1.437 Evaluatie bedrijfsdocumenten (administratief) 19.255 16.966 16.505 16.015 15.073 Aangeven van indicatieve richtlijnen 5.054 4.021 2.145 2.078 2.089 Verschaffen van schriftelijke informatie 8.503 8.376 3.771 3.513 4.907 Officiële vertegenwoordigingen van AAV 1.344 1.406 1.581 1.530 1.773 Andere producten 12.291 12.775 11.317 11.062 12.248 Totale aantal producten 87.649 84.175 78.206 80.793 82.934 Andere producten zijn: interne rapporten ter ondersteuning van strategisch objectieven, in- formeren van andere overheden, processen verbaal van verhoor, voorzitten van een verga- dering van het comité voor preventie en bescherming, bewaking van de tweede lijn, ontvan- gen en informeren van bezoekers, redigeren van praktijkberichten, opmaken van meta- technische richtlijnen, geven van voordrachten en geven van diverse adviezen. Niettegenstaande het aantal personeelsleden de laatste vijf jaar sterk gedaald is, kan de to- tale productie als bevredigend beschouwd worden.
Overzichten van de bedrijfsbezoeken per activiteitssector 2003 2002 2001 2000 1999 Totaal aantal bezoeken 30.578 30.065 32.139 34.996 36.218 Aantal bezoeken per FTE 284 272 286 312 308

10/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Activiteit Nace Ir. I. I. T.C. Totaal Landbouw, jacht en bosbouw 01, 02 68 49 96 213 (3) Visserij 05 3 3 (3) Winning van delfstoffen 10..14 57 51 9 117 (2) Vervaardiging voedings- en genotmiddelen 15, 16 249 363 53 665 (2) Vervaardiging textiel 17 171 136 38 345 (2) Vervaardiging van kleding en bontnijverheid 18 10 42 6 58 (2) Leernijverheid en vervaardiging van schoeisel 19 4 5 2 11 (2) Houtindustrie en vervaardiging artikelen in hout 20 93 135 50 278 (2) Papier- en kartonnijverheid 21 41 97 9 147 (2) Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media 22 41 88 10 139 (2) Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen 23 14 16 4 34 (2) Chemische nijverheid 24 147 139 42 328 (2) Rubber- en kunststofnijverheid 25 79 170 13 262 (2) Vervaardiging overige niet-metaalhoudende producten 26 98 187 37 322 (2) Metallurgie 27 85 170 2 257 (2) Vervaardiging producten uit metaal 28 190 593 150 933 (2) Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen 29 92 128 25 245 (2) Vervaardiging van elektrische en elektronische apparaten en instrumenten 30..33 63 109 10 182 (2) Vervaardiging en assemblage van auto's, aanhangwagens en opleggers 34 37 123 9 169 (2) Vervaardiging van overige transportmiddelen 35 24 27 1 52 (2) Vervaardiging van meubels 361 65 91 11 167 (2) Overige industrie en recuperatie 362..372 55 86 13 154 (2) Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en (warm) water 40, 41 70 38 17 125 (2) Bouwrijp maken van terreinen 451 48 64 714 826 (1) Burgerlijke utiliteitsbouw, weg- en waterbouw 452 377 944 14820 16141 (1) Bouwinstallatie 453 128 210 893 1231 (1) Afwerking van gebouwen 454 116 227 1031 1374 (1) Verhuur van machines voor de bouwnijverheid met bedieningspersoneel 455 10 11 76 97 (1) Groot- en kleinhandel; reparatie van auto's en huishoudelijke artikelen 50..52 557 920 247 1724 (3) Hotels en restaurants 55 57 83 10 150 (3) Vervoer, opslag en communicatie 60..64 191 390 67 648 (3) Financiële instellingen 65..67 33 17 7 57 (3) Onroerende goederen, verhuur en diensten aan bedrijven, 70..74 224 280 206 710 (3) Openbaar bestuur 75 373 635 107 1115 (3) Onderwijs 80 127 261 6 394 (3) Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 85 155 363 30 548 (3) Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging 90 44 65 6 115 (3) Diverse verenigingen, recreatie, cultuur en sport 91, 92 69 70 24 163 (3) Overige diensten 93 23 46 1 70 (3) Particuliere huishoudens met werknemers 95 1 2 5 8 (3) Extraterritoriale organisaties en lichamen 99 1 1 (3) Totaal 4286 7435 18857 30578 In de onderstaande tabel wordt een synthese afgebeeld van de per personeelscategorie af- gelegde bezoeken per gegroepeerde sector.
Ingenieurs Ind. Ing. Technici Totaal 2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003 Bouw 688 679 2.289 1.456 15.959 17.534 18.936 19.669 Bedrijven met vergroot risico 1.760 1.685 2.968 2.794 463 511 5.191 4.990 Bedrijven met klein risico 2.171 1.922 3.066 3.185 701 812 5.938 5.919 Totaal 4.619 4.286 8.323 7.435 17.123 18.857 30.065 30.578 Onderstaande tabel geeft per personeelscategorie de procentuele verdeling weer van de afgelegde bezoeken per gegroepeerde sector.
Ingenieurs Ind. Ing. Technici Totaal 2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003 Bouw 15% 16% 28% 20% 93% 93% 63% 64% Bedrijven met vergroot risico 38% 39% 36% 38% 3% 3% 17% 16% Bedrijven met klein risico 47% 45% 37% 43% 4% 4% 20% 20% Totaal 15% 14% 28% 24% 57% 62%
11/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

1.2 REGIONALE DIRECTIES VAN DE MEDISCHE INSPECTIE
1.2.1 Overzicht van de inspectiebezoeken
Bezoeken Eerste bezoek 4003 Opvolgingsbezoeken 918 Betrokken Mannen 302.731 Werknemers Vrouwen 93.741 Wetgeving 1. Welzijnsbeleid 3.626
2. Gezondheidstoezicht 5.091
3. Interne diensten voor preventie en bescherming 3.415
4. Externe diensten voor preventie en bescherming 1.036
5. Externe diensten voor technische controle 5
6. Sociale voorzieningen 4.765
7. Persoonlijke arbeidsplaatsen 302
8. Omgevingsfactoren en fysische agentia 2.668
9. Ioniserende stralingen 53
10. Chemische, cancerogenen en biologische agentia 1.205
11. Asbest 628
12. Arbeidsmiddelen 769
13. Persoonlijke beschermingsmiddelen 3.354
14. Moederschapbescherming, jonge werknemers en uitzendkrachten 743
1.2.2 Behandelde klachten
Bezoeken Eerste bezoek 1497 Opvolgingsbezoeken 1298 Betrokken Mannen 252.247 Werknemers Vrouwen 169.237 Wetgeving 1. Welzijnsbeleid 1.925
2. Gezondheidstoezicht 1.320
3. Interne diensten voor preventie en bescherming 1.382
4. Externe diensten voor preventie en bescherming 670
5. Externe diensten voor technische controle 0
6. Sociale voorzieningen 2.025
7. Persoonlijke arbeidsplaatsen 88
8. Omgevingsfactoren en fysische agentia 1.234
9. Ioniserende stralingen 8
10. Chemische, cancerogenen en biologische agentia 340
11. Asbest 153
12. Arbeidsmiddelen 322
13. Persoonlijke beschermingsmiddelen 1.230
14. Moederschapbescherming, jonge werknemers en uitzendkrachten 231

12/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

1.2.3 Geplande bezoeken
Bezoeken Eerste bezoek 2.726 Opvolgingsbezoeken 830 Betrokken Mannen 139.933 werknemers Vrouwen 95.041 Wetgeving 1. Welzijnsbeleid 1.266
2. Gezondheidstoezicht 1.220
3. Interne diensten voor preventie en bescherming 591
4. Externe diensten voor preventie en bescherming 413
5. Externe diensten voor technische controle 5
6. Sociale voorzieningen 1.046
7. Persoonlijke arbeidsplaatsen 392
8. Omgevingsfactoren en fysische agentia 598
9. Ioniserende stralingen 205
10. Chemische, cancerogenen en biologische agentia 479
11. Asbest 1.640
12. Arbeidsmiddelen 164
13. Persoonlijke beschermingsmiddelen 1.169
14. Moederschapbescherming, jonge werknemers en uitzendkrachten 151
1.2.4 Diverse
Globaal aantal gerichte activiteiten (vergaderingen, commissies, ... inbegrepen) 17.002 Aantal controlebezoeken (vergaderingen, commissies, ... uitgesloten) 11.272 Aantal bezochte ondernemingen (eerste bezoek) 8.226 Aantal bezochte ondernemingen (tweede bezoek) 3.046 Totaal aantal mannen 778.408 Totaal aantal vrouwen 420.020 Aantal klachten syndicaten 487 Aantal klachten werknemers 1.157 Aantal klachten derden en anoniem 251 Waarschuwingen met of zonder regularisatietermijn 1.183 Pro-justitia 35 Medische arbitrages 44 Asbestwerven 1.702
2. AFDELING VAN HET BELEID VAN HET TOEZICHT
De Afdeling van het Beleid van het Toezicht vindt haar oorsprong in de nieuwe verdeling van de verschillende bevoegdheden onder de administraties ter gelegenheid van de zogenaamde Copernicus-hervorming in april 2003.
De conventie 81 van de Internationale Arbeidsorganisatie voorziet immers voor de centrale diensten van de Arbeidsinspectie een aantal opdrachten. Gezien het merendeel van de centrale diensten van de medische en de technische inspectie, overgeheveld werden naar de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid, diende een nieuwe afdeling opgericht om de opdrachten van deze centrale diensten op zich te nemen. Tegelijk werden aan deze afdeling nieuwe opdrachten toevertrouwd, die voorheen gedecen- traliseerd suboptimaal werden uitgevoerd.

13/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

2.1 Opdrachten
De Afdeling van het Beleid van het Toezicht is belast met vier algemene opdrachten: Optreden als instelling van de centrale overheid in de zin van de Internationale Arbeidsorga- nisatie.
Algemeen en gecoördineerd toezicht op de erkende organismen zoals de Externe Diensten voor Preventie en Bescherming (EDPB), de Externe Diensten voor de Technische Controle (EDTC), de diensten voor de vorming van de preventieadviseurs en de erkende laboratoria. Doelgerichte onderzoeken ter verbetering van de reglementering. Systematische verbetering van de kwaliteit van de prestaties van de inspectiedienst (basis- toezicht).

2.2 Personeel en organogram
De afdeling van het beleid van het toezicht omvat een staf van vijf permanente medewerkers van hoog niveau (coördinatoren genoemd). Zij worden elk bijgestaan door een secretariaat. Die permanente staf is aangevuld met een aantal medewerkers van de afdeling van het ba- sistoezicht die voor 40% van hun werktijd ter beschikking zijn van de afdeling van het beleid van het toezicht. Bijkomend personeel kan in het kader van tijdelijke projecten voor een beperkte tijd worden toegewezen. De afdeling wordt geleid door één van de vijf coördinato- ren die volgens een rotatieprincipe wordt aangeduid. Voor deze leiding is bijkomend een administratief medewerker voorzien.
De medewerkers zijn ondergebracht binnen vijf expertgemeenschappen, één voor elk do- mein van het welzijn op het werk: de veiligheid, de gezondheid, de arbeidshygiëne, de ergo- nomie en de psychosociale factoren. Elke expertgemeenschap wordt geleid door een van de coördinatoren en is samengesteld uit een acht à tien medewerkers, elk behorend tot één van de regionale directies van het basistoezicht. Ofschoon het gaat om expertgemeenschappen zonder eigenlijke hiërarchie is voor de herkenbaarheid geopteerd voor de naam directie on- der leiding van een directiehoofd (=coördinator).
De experts zijn ook de contactpersonen in de regionale directie en trachten de problemen waarmee de verschillende inspecteurs op het terrein geconfronteerd worden in eerste instan- tie op te vangen en deze kennis te delen met de collega's uit de expertgemeenschap. Inter- pretatieproblemen en competentieontwikkeling zijn de kernopdrachten van deze praktijkge- meenschappen.
De praktische organisatie van een expertgemeenschap gebeurt op basis van elektronische communicatie.

2.3 Specifieke taken voor de coördinatoren
Elke coördinator is verantwoordelijk voor een expertgemeenschap in één van de 5 bevoegd- heidsdomeinen van TWW, voor een goed resultaat van de tijdelijke projectgroepen die hem zijn toegewezen en voor het hoger toezicht op de hem toegewezen externe diensten voor preventie en bescherming op het werk.
Hierna volgt een exemplarisch overzicht van de projecten in 2003.
2.3.1 Problematiek van de grensoverschrijdende controles Analyse van alle moeilijkheden waarmee de inspecteurs op het terrein geconfronteerd zijn in het kader van de controles van buitenlandse ondernemingen of ondernemingen die tijdelijk buitenlandse werknemers tewerkstellen.

14/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

2.3.2 Audit dynamisch risicobeheersingsysteem in de grote ondernemingen. Uitwerking van een procedure die de mogelijkheid biedt in de grote ondernemingen een au- dit uit te voeren inzake het risicobeheer, waarbij voornamelijk nagegaan wordt of dit beheer effectief gebeurt en doeltreffend is.

2.3.2 Kwantitatieve evaluatie van de wetgeving Door bevraging van de regionale directies van de voormalige medische inspectie en de ex- terne diensten voor preventie en bescherming is een eerste overzicht bekomen van het aan- tal ontvangen klachten in het kader van hoger wetgeving ter voorkoming van geweld, peste- rijen en ongewenste seksuele omgangsvormen.

2.3.3 Ontwerp van model inspectierapport voor inspectiebezoeken in ondernemingen Het doel van deze registratie is:

· De elementen vast te leggen voor de aanmaak van de nodige producten. Over de nodige relevante informatie te beschikken voor een eventueel opvolgingsbezoek
· De verificatie van de identificatiegegevens uit het informatiesysteem (ISIS)
· Een kwantitatieve registratie te doen van een aantal aandachtspunten. In eerste instan- tie via de bestaande inspectie-index.

2.3.4 ICT-project Intranet
Om op een efficiënte wijze de taak van de inspecteur van de AD TWW te kunnen uitvoeren moet deze ondersteund worden door een krachtig kennismanagement. Het reeds gedeeltelijk uitgebouwde intranet dient meer aangepast aan de noden van de inspecteurs en gericht op het terugvinden van beschikbare kennis.

2.3.5 Opleiding en vorming medewerkers
Uitwerken van een procedure voor de organisatie van de permanente opleiding en vorming van de medewerkers in de regionale directies van het basistoezicht.
2.3.6 Project toezicht op de netwerken
Uitwerken van een procedure voor het toezicht op het netwerk van de erkende laboratoria en de asbestverwijderaars.

2.3.7 Rudimentair kwaliteitssysteem
Fusie van de kwaliteitsprocedures van de voormalige technische en medische inspecties. Naast de eigenlijke fusie van de procedures, werden zij ook aangepast aan de nieuwe struc- tuur van de administratie rekening houdend met de behoeften aan verbetering. Het resul- taat van deze activiteiten heeft geleid tot meerdere kwaliteitsdocumenten die thans beschik- baar zijn op Intranet.

2.3.8 Pilootproject ISO 9001
Initiatie van een pilootproject om de norm ISO 9001 (2000) voor de regionale directie Hene- gouwen-Oost vóór midden 2006 tot een goed einde te brengen. In die context werden vier lokale werkgroepen opgestart met name de werkgroepen:
· Administratief beheer van de dossiers;

· Organisatie van de regionale directie Basistoezicht;
· Inspectiedomeinen;

· Deontologie.

15/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

2.3.9 Projectgroep "arbeidsongevallen"
Opstellen van de diverse projectfiches voor het Farao-plan (Federaal Actieplan voor de Re- dactie van de Arbeidsongevallen).
Opbouw van een databank van experts voor onderzoek ernstig arbeidsongevallen: ongeveer 130 dossiers "kandidaat expert onderzoek ernstig arbeidsongeval" inhoudelijk behandeld (onderzoek van de schriftelijke kandidatuur + schriftelijk antwoord aan de indiener van de kandidatuur, alsook een dossier opgesteld en ingediend bij de privacycommissie in verband met het beheer van de databank van bedoelde experts. 2.3.10 0ntwerp meldingsformulier"werkzaamheden in hyperbare omgeving". Er werd een gelijknamige projectgroep opgestart met als opdracht een procedure uit te wer- ken om zinvol en efficiënt met meldingen van deze werkzaamheden om te gaan. 2.4 Slotbeschouwingen
Uit het organogram en de verdeling van de taken onder de verschillende directies, blijkt al snel dat het jaar 2003 in eerste instantie het jaar was van de organisatie van de nieuwe Af- deling van het Beleid van het Toezicht.
Op het einde van het jaar trad niet alleen de nieuwe structuur in werking, maar starten de coördinatoren ook met een gemeenschappelijk project nl.: alle externe diensten voor preven- tie en bescherming enkel van hun tevreden klanten zullen worden bezocht en geconsulteerd in verband met de verschillende op te lossen problemen, zoals de tarifering (onderzoeken van arbeidsongevallen en van klachten over ongewenste omgangsvormen) en de aanpassing van sommige wetgevingen. Het doel is de resultaten van deze bezoeken kritische samen te brengen in een synthesenota en vervolgens deze nota over te maken de beleidscel van de minister voor mogelijk nuttig gevolg.
Er werd ook veel gewerkt aan de begeleiding van de fusie van de regionale directies van de vroegere administraties van de arbeidsveiligheid en van de arbeidshygiëne en geneeskunde, voornamelijk door middel van kwaliteitsprocedures.

16/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

3. AFDELING VAN HET TOEZICHT OP DE CHEMISCHE RISICO'S
3.1 Toezicht op de preventie van zware ongevallen 3.1.1 Personeel
Het personeelskader werd in 2003 gevoelig uitgebreid. Vijf ingenieurs zijn in dienst getreden (2 op 5/5/03, 1 op 15/7/03 en 2 op 1/12/03). Eén ingenieur heeft daarentegen ontslag ge- nomen met ingang op 1 oktober 2003. Op 31 december 2003 bestond het personeelskader uit een directiehoofd, zeventien ingenieurs en drie administratieve medewerkers 3.1.2 Planning
Voor de concrete operationele planning werd binnen de directie een inspectieprogrammasys- teem ingevoerd, teneinde op een systematische wijze te verzekeren dat de beschikbare tijd van het personeel zo optimaal mogelijk wordt ingezet voor het aanmaken van de prioritaire producten.
De uitwerking van dit inspectieprogrammasysteem gebeurt via een computerprogramma, dat door de directie werd ontwikkeld. Het inspectieprogramma wordt permanent opgevolgd en bijgestuurd, i.f.v. eventuele gewijzigde omstandigheden. Tijdens de eerste stafvergadering van elke maand worden eveneens de productiecijfers van de voorbije maand overlopen en geëvalueerd.
Voor 2003 zijn er in dit verband geen noemenswaardige knelpunten te vermelden. 3.1.3 Commentaar bij de productie
In 2003 werden in totaal 928 producten aangemaakt met een gezamenlijke tijdsbesteding van 9.185,4 uren. Dit komt overeen met een productiviteit van 59,1 %. De vooropgestelde norm van 60 % werd dus net niet bereikt. Dit heeft vooral te maken met het feit dat ver- schillende producten, waarvan de aanmaak werd opgestart in 2003, pas in 2004 zullen wor- den afgerond en geregistreerd. Bovendien werd veel tijd geïnvesteerd in de opleiding van de nieuwe ingenieurs.
78 % van de totale productietijd werd besteed aan de aanmaak van expertproducten, het- geen ruim hoger is dan de vooropgestelde norm van 66 %. 69 % van de totale productietijd werd besteed aan het aanmaken van de specifieke "Seve- so"-producten die zijn opgelijst in bijlage.
In het totaal werden in 2003, 556 inspectiebezoeken uitgevoerd (meestal in teamverband), die als volgt kunnen worden verdeeld:
450 pro-actieve inspectiebezoeken, waarvan:

· 338 in het kader v/h "Seveso II"-inspectieprogramma
· 63 in het kader van ongevallenonderzoeken

· 49 andere bezoeken
106 reactieve inspectiebezoeken
De producten die werden aangemaakt in het kader van de adviesopdracht namen 26,4 % van de totale productietijd in beslag. Binnen deze adviesopdracht zijn ondersteunende do- cumenten opgemaakt:

17/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

· Checklist "exploitatie van waterstof";

· Checklist "exploitatie van fenol";

· Franstalige versie van de checklist "exploitatie vloeibare brandbare gassen";
· Nieuwe versie van de checklist "exploiteren van ammoniak";
· Nieuwe versie van de checklist "exploiteren van ontvlambare vloeistoffen";
· Nieuwe versie van de informatienota over gevarenindexering;
· Nieuwe versie van de informatienota in verband met PLANOP (Progressive Loss of con- tainment Analysis - Optimizing Prevention), een methodiek voor het uitvoeren van vrij- zettingsanalyses, met bijhorende software.

· Op 4 november 2003 het 7e Symposium "preventie van zware ongevallen" georganiseerd. 3.1.4 Klachten
2003 2002 2001 7 4 5 Het aantal klachten is dus licht toegenomen
Gegrondheid v/d klachten
a) aantal gegronde klachten: 2
b) aantal gedeeltelijk gegronde klachten: 2
c) aantal ongegronde klachten: 1
d) onbekend (nog in onderzoek): 2
Overzicht per activiteitscode
Code Omschrijving Totaal aantal klachten 24140 3 24421 1 63122 1 noot: dit overzicht houdt enkel rekening met de klachten waarvan het onderzoek werd afge- rond.
Opdeling naar aard v/d bedrijven
Opleidingsniveau Aantal tewerkgestelde werknemers Comité PBW preventieadviseur 20-49 50-199 200-... ja neen niveau
1 X 2
1 X 1
3 X 1 noot: dit overzicht houdt enkel rekening met de klachten waarvan het onderzoek werd afge- rond.

3.1.5 Pro-justitia's
Aantal opgestelde pro-justitia's

2003 2002 2001
10 0 0
18/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Uitspraken
a) door de rechtbanken

2003 2002 2001 Onbekend gevolg 2 In onderzoek 8
3.1.6 Arbeidsongevallen
Ernstige arbeidsongevallen
In 2003 werden 45 ernstige arbeidsongevallen gemeld, waaronder:
· 3 ongevallen met dodelijke afloop,

· 42 ongevallen met een tijdelijke arbeidsongeschiktheid tot gevolg van meer dan 1 maand.
Zware chemische ongevallen
Er hebben zich in 2003 geen zware ongevallen voorgedaan zoals bedoeld in de Seveso II- richtlijn.

3.1.7 Dossiers rechtbanken
In 2003 werden 9 dossiers aanhangig gemaakt door de rechtbanken (uitgaande van de Ar- beidsauditeur).

3.2 Directie van het laboratorium voor industriële toxicologie
3.2.1 Inleiding
In maart 2003 werd de onheilstijding verspreid dat zou afgezien worden van de bouw van het laboratorium en demonstratiewerkplaats op de site Labofina te Neder over Heembeek. Hierbij kwam de overplaatsing van twee statutaire personeelsleden naar andere diensten. Het reeds krappe personeelsbestand werd hierdoor verder gereduceerd en er vielen hoofdti- tularissen van bepaalde analytische technieken weg: gaschromatografie (vooral nitrosamine- campagne) en analytische elektronenmicroscopie.
De facto zou het ontbreken van een geschikte huisvesting tegen eind 2004 (verlaten van het gebouw in de Belliardstraat) en de verdere leegloop van het personeel (extreme onzekerheid vooral voor contractuele personeelsleden) zo goed als zeker het einde betekenen van het laboratorium.
Door de maatschappelijke druk (werknemers- en werkgeversorganisaties) onder meer ge- concretiseerd door brieven van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk en het beleid van mevrouw de Staatssecretaris voor Arbeidsorganisatie en Welzijn op het Werk lijkt in dit stadium dit gevaar geweken.
Op het gebied van de organisatie werden ingrijpende wijzigingen doorgevoerd: het laborato- rium vormt nu samen met de directie van de chemische risico's in de afdeling van het toe- zicht op de scheikundige risico's.

3.2.2 Samenvatting van de meettechnische / analytische activiteiten. Vermeld worden: het belangrijkste agens en het aantal dossiers dat afgewerkt werd.

19/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Hierbij de volgende opmerkingen:

· Het volume per dossier kan sterk verschillen: zo kan een dossier slaan op één monster of op meerdere monsters. Het heeft bijgevolg weinig zin naakte cijfers over aantallen dos- siers (bijvoorbeeld jaar na jaar) te vergelijken. Voor metingen in bedrijven wordt meestal een voorafgaand bezoek afgelegd (bekijken werkplaatsfactoren, selectie van werknemers voor de monsterneming, selectie van de te meten agentia, ....)
· Per dossier kunnen meerdere agentia voorkomen: bijvoorbeeld organische dampen en stof.
De aanvragen zijn hoofdzakelijk afkomstig van de Directie Basistoezicht, andere overheids- diensten, de interne dienst voor preventie en bescherming van de FOD WASO. Een dossier werd behandeld op vraag van het arbeidsauditoraat. Voor de metingen (monsterneming+analyse+berekening resultaat) werden de monsters zelf genomen.
De cijfers slaan op het aantal dossiers:
Asbest in materialen: 23. De standaardtechniek hiervoor is polarisatiemicroscopie. Voor moeilijke monsters wordt analytische elektronenmicroscopie gebruikt. Dieselroet: 4.
Kwarts: 2
Organische oplosmiddelen in poetsdoekje: 1
Onderzoek spuitbus: 1
Anorganische chlooramines in de atmosfeer van zwembaden: 1 Olienevel: 1
Nitrosamines (vulkanisering van rubber):1
Kobalt: 1
Lood: 2
Asbest in lucht: 3 (referentiemethode volgens de NBN T 96-102) Asbest in lucht: 3 referentiemethode + analytische elektronenmicroscopie Lasrook (bij lassen roestvrij staal Ni, Cr, Cr VI, Mn,..) 2 Onderzoek lasrook en lasprimer met X-stralendifractie: zinckchromaat in verven. Er werd een uitgebreid onderzoek verricht naar de problematiek van zinkchromaat in lasprimers en het gedrag ervan bij lassen. Zinkchromaat is een zeer potent carcinogeen. Dossier dodelijk arbeidsongeval (op vraag van het arbeidsauditoraat): onderzoek monsters (organische oplosmiddelen, ademhalingsbescherming. Onderzoek ventilatie, relatieve vochtigheid, temperatuur: 3 Het laboratorium neemt deel aan de volgende vakbekwaamheidschema's (proficiency testing schemes):
WASP lood, chroom en cadmium: 4 ronden per jaar
AIMS (asbest in materialen): 3 ronden per jaar
WASP lasrook (een aantal elementen): 4 ronden per jaar AFRICA (vezeltellingen): 2 ronden per jaar

20/21

JAARVERSLAG 2003 ALGEMENE DIRECTIE TWW

Het laboratorium organiseert (en neemt er uiteraard zelf ook aan deel) de volgende vakbe- kwaamheidschema's:
Vezels op filters: 3 ronden per jaar. Ongeveer 20 deelnemende laboratoria. Kwaliteitscon- trole van deze monsters;
Asbest in materialen: 3 ronden per jaar. Ongeveer 15 deelnemende laboratoria. Het labo- ratorium staat in voor de aanmaak en de kwaliteitscontrole op de monsters. Organische stoffen in lucht: 2 interlaboratorium vergelijkingen per jaar (ingericht in sa- menwerking met de VITO te Mol).
Voor al deze interlaboratorium vergelijkingen staat het laboratorium in voor de organisatie en de verwerking van de resultaten.
Het laboratorium maakt deel uit van een Europees netwerk van organisatoren van vakbe- kwaamheidschema's en referentielaboratoria. Er werd meegewerkt aan een uitwisseling van monsters voor vezeltellingen met een aantal andere organisatoren uit Groot-Brittannië en Spanje. De resultaten van dit onderzoek zijn aanvaard voor publicatie in de Annals of Occu- pational Hygiene.
In het kader van het toezicht op de erkende laboratoria worden geregeld monsters van labo- ratoria geanalyseerd (bulkmonsters, vezeltellingen).
3.2.3 Personeel
Het personeelsbestand omvat (sinds maart 2003):

· 1 licentiaat scheikunde/ licentiaat milieusanering: hoofd van het laboratorium;
· 1 industrieel ingenieur ( kernchemie, industrieel ingenieurdirecteur)
· 3 industrieel ingenieurs chemie (contractuele, onbepaalde duur)
· 1 licentiaat scheikunde (contractueel van onbepaalde duur)
· 1 technisch assistent: assistentie monsterneming in bedrijven en tellen voor vezels
· 1 bestuursassistent administratieve taken

· 1 licentiaat in de biotechnologie (sinds november 2003) De huidige personeelsbezetting dient gezien als ruim onder het absolute minimum: de huidi- ge stand van zaken houdt in dat één persoon teveel analytische technieken moet beheersen. Als men weet dat de luchtmonsters door een zeer beperkt aantal personen moeten worden genomen (die op die dagen dan geen analyses kunnen verrichten) komt men tot de conclu- sie dat een geloofwaardig toezicht op dit moment zeer problematisch is. Een aanwerving van minimum drie extra personeelsleden is nodig om dit doel te bereiken. Een gebrek aan stabiliteit en perspectief voor het personeel is nefast voor het in stand hou- den van een laboratorium dat op een hoog niveau wil functioneren. Bij gebrek aan een laboratorium met voldoende middelen, wordt het toezicht op de bepalin- gen inzake chemische (Codex titel V: hoofdstuk I) en carcinogene agentia (Codex titel V: hoofdstuk II) in de praktijk dode letter. Het wordt onmogelijk overtredingen vast te stellen wanneer deze vaststellingen dienen te gebeuren aan de hand van metingen en/of analyses.
21/21

maandag 11 april 2005