Gemeente Leeuwarden

23 maart 2005

Wellicht nieuwe inzichten over ontstaan Leeuwarden na aanvullend archeologisch onderzoek op Oldehoofsterkerkhof

De recente archeologische vonden op het Oldehoofsterkerkhof blijken van grotere historische waarde te zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. Om een beter beeld te krijgen van het ontstaan van Leeuwarden zal - op de plek waar nu een parkeergarage met 525 plaatsen wordt gebouwd - aanvullend archeologisch onderzoek worden uitgevoerd. De archeologen verwachten dat dit onderzoek andere inzichten zal opleveren over het ontstaan van de Friese hoofdstad. Met het onderzoek wordt op 29 maart a.s. begonnen. De kosten van dit aanvullende onderzoek bedragen E 600.000.

In de afgelopen maanden hebben de archeologen al proefsleuven gemaakt en andere waarnemingen gedaan op het Oldehoofsterkerkhof. Daarbij is vastgesteld dat het bestaande beeld van de vroegere bewoning in dit oudste gebied van Leeuwarden op een aantal fronten moet worden bijgesteld. Dat beeld was vooral gebaseerd op de oude opgravingen, die in 1968 - 1969 hebben plaats gevonden. Er was al bekend dat het begin van de terp - waarop in de middeleeuwen de St. Vituskerk is gebouwd - teruggaat tot in de Romeinse tijd (1ste eeuw na Chr.). Mogelijk is de Romeinse terp ontstaan uit een aantal kleinere, oudere, huisterpjes. Hoe oud die zijn zal nog moeten worden vastgesteld.

Het oude idee was dat de eerste St. Vituskerk in de 11e eeuw gebouwd is op een min of meer verlaten terp. Nu blijkt dus dat voor de bouw van de kerk er ook in de vroege middeleeuwen al uitgebreid is gewoond op de plaats van de latere kerk. Uit onderzoek in de afgelopen periode is gebleken dat onder die terp nog oudere bewoning aanwezig is: de archeologen hebben hier wanden van een (plaggen) gebouw en een waterput aangetroffen. Misschien waren het dus de toenmalige eigenaars die zelf op eigen grond deze kerk gesticht hebben. Mogelijk waren dit leden van de lokale elite die gerelateerd waren aan de later gebouwde Burmaniastins aan de rand van het Oldehoofsterkerkhof-terrein.

Tenslotte lijken de verstoringen door de sloop en uitbraak van de oude St. Vitus in omvang nogal mee te vallen. Dit biedt de mogelijkheid om veel meer en waarschijnlijk ook meer in detail te weten te komen over de oudste voorgeschiedenis van Leeuwarden.

De eerste fase van het archeologisch onderzoek duurt vanaf 29 maart tot eind mei. Daarbij zal worden gegraven in de Boterhoek en de zuidoosthoek van het Oldehoofsterkerkhof. Pas na de zomer komen de andere delen aan de beurt. Het zwaartepunt van de opgraving zal dan verschuiven naar de zuidwesthoek van het OHK waar de kern van de terp wordt verwacht. Aan het einde van het jaar dienen alle opgravingen achter de rug te zijn om de nieuwe parkeergarage volgens planning in oktober 2006 te kunnen opleveren.

Het archeologisch onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeente Leeuwarden. Voor financiering van het onderzoek - waarvan de totale kosten (dus incl. aanvullend onderzoek) zo'n 1,5 miljoen euro worden geraamd, zal een beroep worden gedaan op de Provincie en het Rijk. Het ministerie van OCenW heeft al een subsidie verleend in het kader van de excessieve kostenregeling voor Archeologie. Voor het voorbereiden en coördineren van het archeologisch werk laat de gemeente zich ondersteunen door archeologisch adviesbureau Vestigia BV Archeologie & cultuurhistorie uit Amersfoort. Voor het onderzoek is een begeleidingscommissie opgericht waarin behalve de gemeente zelf, ook deskundigen van de Provincie Frysl?n en de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek zitting hebben. De opgraving zelf zal in de komende tijd worden uitgevoerd door het Archeologisch Diensten Centrum (ADC) te Amersfoort, in nauwe samenwerking met de aannemer van het grondwerk voor de parkeergarage, SHG combinatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Perstelefoon Gemeente Leeuwarden, telefoon: 058 - 233 4002.


-----------------------


---- --