De zaak 'Kelly':
Oordeel van de rechter betreft beroepsfout, niet levenswaardigheid Kelly
---
Het meervoudig gehandicapte meisje Kelly kwam in 1994 ter wereld nadat de
verloskundige prenataal onderzoek had geweigerd, terwijl daar wel een
indicatie voor was. De Hoge Raad heeft vrijdag 18 maart 2005 arrest gewezen
in de inmiddels geruchtmakende 'zaak Kelly'.
Het eerdere arrest van het Gerechtshof heeft bij de achterban van de
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) voor veel onrust
gezorgd. De CG-Raad is opgelucht over het feit dat de Hoge Raad zich in deze
zaak nu heeft beperkt tot een juridisch oordeel. Er wordt uitdrukkelijk
afstand genomen van welke vorm van waardeoordeel dan ook. De Hoge Raad staat
uitvoerig stil bij diverse elementen die in de voorgeschiedenis een rol
hebben gespeeld.
Geen bron van leed
Expliciet zegt de rechter dat de toekenning aan de ouders van een vergoeding
voor immateriële schade niet impliceert dat het bestaan van Kelly voor hen
een bron van leed is. Er is een ernstige medische beroepsfout begaan en
daarmee is een inbreuk gemaakt op het zelfbeschikkingsrecht van de ouders
van Kelly. Het Nederlandse aansprakelijkheidsrecht geeft in zo'n geval de
mogelijkheid de schadevergoeding toe te kennen. Dit staat volledig los van
de vraag die door de heer Stolker in NRC Handelsblad is opgeworpen (19 maart
2005). In zijn commentaar concludeert hij ten onrechte dat het oordeel van
de Hoge Raad tevens een oordeel in zou houden over de waarde van het bestaan
van Kelly. De rechter neemt afstand van dit type redeneringen door te
stellen: "De toewijzing van de onderhavige vordering is immers niet
gebaseerd op het oordeel dat het gehandicapte bestaan van Kelly lager moet
worden gewaardeerd dan haar niet-bestaan, maar op het feit dat moet
worden aangenomen dat het LUMC en de verloskundige onrechtmatig jegens haar
hebben gehandeld door tekort te schieten in de nakoming van de zorgplicht
die zij ook jegens de nog ongeboren vrucht hadden.'' Er wordt niet tekort
gedaan aan de menselijke waardigheid van Kelly, wanneer het LUMC en de
verloskundige op die grond schadeplichtig jegens Kelly worden geacht.
Voorzover een geldbedrag dat kan bewerkstelligen, wordt zij daarmee juist in
staat gesteld zoveel mogelijk een menswaardig bestaan te leiden.
De heer Stolker voorspelt daarnaast een golf van claims. Kinderen zullen
volgens hem op grote schaal ouders voor de rechter gaan slepen. In geval van
doofheid, blindheid en bij allerlei andere handicaps. Terwijl de Hoge Raad
hier expliciet afstand van heeft genomen. Volgens de Hoge Raad kan niet
worden gezegd, dat deze toekenning van schadevergoeding dat type claims
dichterbij brengt of zelfs creëert. De vordering gold de verloskundige en
het LUMC. De ouders is een hen toekomende keuzevrijheid onthouden. Daarmee
is niet gezegd - en de Hoge Raad zegt dit heel duidelijk - dat er sprake zou
kunnen zijn van een recht op niet-bestaan.
Ethiek?
De CG-Raad is onaangenaam verrast door het commentaar in NRC Handelsblad van
de heer Stolker. Op deze manier worden discussies geëntameerd die in
Nederland niet gevoerd mogen worden. Het publiek heeft er recht op goed
geïnformeerd te worden over een dergelijk belangwekkend oordeel van het
hoogste rechtscollege. In essentie is het heel simpel: er is een fout
gemaakt en er moet schade vergoed worden.
Het arrest van de Hoge Raad biedt (gelukkig) geen voedingsbodem voor angst
en evenmin voor onfrisse discussies die soms zelfs gevoerd worden onder het
mom van 'ethiek'. Elk leven is leven en is het waard in gelijke mate
beschermd te worden.
Jan Troost
Voorzitter CG-Raad
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland