1red15445
24-03-2005, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER DE
ONTSTANE SITUATIE NA HET AFTREDEN VAN MINISTER DE GRAAF
CARASSO:
Wat opvalt is dat Balkenende er ogenschijnlijk onverstoorbaar onder blijft.
Dat zag je ook wel bij eerdere crises, want we hebben hier natuurlijk met
een ervaringsdeskundige te maken. Je weet misschien nog wel die
ansichtkaart aan de Tweede Kamer waarin stond: de groeten uit de
Treveszaal. Een week later viel toen zijn kabinet en was het allemaal niet
meer zo heel erg vrolijk. Ik vroeg hem of hij het moeilijk vindt dat vooral
de drie coalitiepartijen in de Kamer nu de touwtjes in handen lijken te
hebben.
BALKENENDE:
Nou, touwtjes in handen? Het is zo dat ik gisteren heb aangegeven dat de
drie regeringspartijen met elkaar moeten praten over de vraag: hoe gaan we
nu verder? Wat doen we met de gemaakte afspraken, het hoofdlijnenakkoord?
Maar tegelijkertijd heeft een kabinet een eigen verantwoordelijkheid. Ik ga
me daar de komende dagen ook intensief mee bemoeien, dat is natuurlijk ook
logisch.
CARASSO:
Hoe gaat u dat doen dan?
BALKENENDE:
Door bij gesprekken te zijn, door contact te houden met een van de
hoofdrolspelers van degenen die nu de besprekingen voeren en door te werken
aan oplossingen.
CARASSO:
Ik wil even met u terug naar dinsdag. Thom de Graaf in de Eerste Kamer. De
afgelopen dagen zagen we allemaal beelden van de nacht van Wiegel. Toen zat
premier Kok naast de minister van Binnenlandse Zaken. U had een reden om er
niet zijn, de EU top in Brussel. Had u toch niet eigenlijk naast Thom de
Graaf moeten zitten om hem te ondersteunen?
BALKENENDE:
Nee, dat geloof ik niet. Bovendien, u zegt terecht, ik was in Brussel in de
Europese Raad. Ik deed mee met de regeringsleiders, dat ging over
belangrijke onderwerpen. Het was dan ook goed dat ik er was omdat een
aantal dingen anders echt anders zou zijn gelopen.
CARASSO:
Maar hier dreigde een crisis.
BALKENENDE:
Ja, maar het probleem was, want u maakt een vergelijking met een eerder
situatie: dat hing destijds samen met het optreden van een van de
regeringspartijen, de heer Wiegel. Wat mijn taak was, en dat geldt ook voor
de andere leden van het kabinet, is om eraan bij te dragen dat alle
partijen een lijn hebben getrokken. We hebben ook gezien dat de drie
regeringspartijen unaniem minister De Graaf hebben gesteund. Dat was een
heel andere situatie dan destijds. Wat de afgelopen tijd is gebeurd, is dat
de heer De Graaf zich zeer heeft ingezet om de PvdA over de streep te
trekken. Hij heeft contact gehad met de heer Bos, heel intensief, smsjes
telefoon, met de heer Noten en Van Thijn. Daarnaast heeft De Graaf de
nodige handreikingen gedaan. Daar is hij behoorlijk ver in gegaan. Die
combinatie van je inzetten om een oplossing te vinden,om de andere partij
mee te krijgen en tegelijkertijd om dan ook stappen te zetten,
handreikingen te doen, dan is toch een keer de vraag aan de orde: is het
dan nooit genoeg?
CARASSO:
U dacht: het komt wel goed.
BALKENENDE:
Ik ga uit van consistentie van politieke partijen.
CARASSO:
Maar de PvdA is oppositie.
BALKENENDE:
Zelfs dan. We hebben hier te maken met een Eerste Kamer. We hebben te maken
met een debat over de verandering van de grondwet in tweede lezing. Dan
plotseling gaat men toch een andere kant uit. Dat mag men doen maar ik vind
het wel teleurstellend en onbegrijpelijk, gelet op wat de PvdA eerder heeft
gezegd over dit onderwerp; namelijk het halen van de benoemde burgemeester
uit de grondwet.
CARASSO:
U gaf vandaag aan dat u een beetje was overvallen door die houding van de
PvdA. Was het kabinet dan toch niet politiek naïef?
BALKENENDE:
Ne, dat heeft niets met naïviteit te maken. Natuurlijk wisten we dat er
veel op het spel stond. Precies om die redenen heeft minister De Graaf zich
zo ingezet om de PvdA over de streep te trekken.
CARASSO:
Er is nu een hele dynamiek ontstaan na het aftreden van De Graaf. D66 wil
compensatie voor het verlies van het ministerschap. Vindt u dat terecht?
BALKENENDE:
Ik begrijp heel goed dat D66 de vraag aan de orde stelt van: kunnen wij
gegeven alle afspraken die we hebben gemaakt geloofwaardig door in het
kabinet? Dat is heel terecht dat men zich die vraag stelt. Dat betekent dat
we met elkaar onder ogen moeten zien: hoe kijken we aan tegen het
bestuurlijk dossier. Maar ik vind het niet mijn taak om die discussie nu
via de radio te gaan voeren.
CARASSO:
Want gisteren leek het kiesstelsel van de baan. Maar heeft het vertrek van
De Graaf misschien de weg vrij gemaakt om toch nog iets met dat kiesstelsel
te doen?
BALKENENDE:
Er zal in ieder geval over gesproken moeten worden. De belangrijkste reden
is dat natuurlijk de drie partijen in het hoofdlijnenakkoord afspraken
hebben gemaakt over dat kiesstelsel.
CARASSO:
En wat u betreft staan die afspraken nog steeds.
BALKENENDE:
Ja. Er zit natuurlijk wel ruimte in, want het is niet een afspraak waar de
zaak nu 100% scherp is aangegeven. Er zit een zeker ruimte in voor
interpretatie.
CARASSO:
Maar het zat ook vast op de starheid van De Graaf op dit dossier.
BALKENENDE:
Nee, ten aanzien van het kiesstelsel heeft het kabinet in heel goed
samenspel met minister De Graaf, die natuurlijk een eerste
verantwoordelijkheid heeft, een bepaald model aangereikt. Daar zal de
komende tijd nader van gedachten over moeten worden gewisseld. Dat betekent
dat we nu de situatie onder ogen moeten zien. Dat is best even wat complex.
Aan de andere kant zal het ook wel iets zeggen over de vraag: hoe gaan de
partijen met elkaar om? Gisteren in het debat in de Tweede Kamer was er
toch duidelijk het gevoel van de regeringspartijen van: wij willen verder.
We gaan niet voorbij aan het feit dat we nu even een moeilijke periode
hebben. Vandaag was het gevoel in de ministerraad ook heel duidelijk. Alle
bewindslieden zeiden: we willen door. Daarom is er nu voor iedereen de
opdracht om te werken aan een goede oplossing.
CARASSO:
En die portefeuille van De Graaf moet natuurlijk wel wat inhoud krijgen,
want vindt maar eens een vrijwilliger die minister van een lege doos wil
worden.
BALKENENDE:
We moeten oppassen dat we niet gaan overdrijven. Als je ziet wat minister
De Graaf aan taken had. Hij hield zich bezig met bestuurlijke vernieuwing
en natuurlijk moeten we nagaan: hoe kijken we aan tegen de gekozen
burgemeester, het kiesstelsel. Die vragen zijn niet weg. Hij heeft zich ook
bezig gehouden met koninkrijksrelaties. Er is veel te doen hoor, de komende
tijd. De verhoudingen binnen het koninkrijk wordt een lastige discussie.
CARASSO:
Maar je kan natuurlijk ook zeggen: geef D66 bijvoorbeeld onderwijs en dan
laat je iemand anders bestuurlijke vernieuwing doen.
BALKENENDE:
Nee, maar de portefeuille is volgens mij helemaal niet aan de orde.
Iedereen kan alles overeen komen, dat mag. Je mag onderling dingen
afspreken. Maar waar het nu omgaat is dat we zeggen het is een vacature
BVK, de post van minister De Graaf. Daarvoor moeten we even heel goed
kijken hoe we elkaar inhoudelijk kunnen vinden en hoe we tot oplossingen
kunnen komen. Dat moet nu de komende dagen bekeken worden.
CARASSO:
Wat mij opviel aan u is dat u er zo laconiek onder blijft.
BALKENENDE:
Dat moet je ook doen, want zeker in een tijd van heel veel hypes, opblazen
van toestanden.
CARASSO:
Er is hier heel wat aan de hand.
BALKENENDE:
Daar ga ik ook niet aan voorbij. Maar dan is het wel van belang.het is niet
laconiek, ik blijf wel ontspannen onder alles omdat ik het mijn taak ook
vind om wat rust te brengen in discussie en vooral ook de vraag aan de orde
te stellen: wat is in het belang van Nederland? In het belang van Nederland
is dat we die agenda van verandering, hervorming kunnen doorzetten. Dat we
stabiliteit weer terugkrijgen. Daar zet ik mij voor in en dat doe ik op een
ontspannen manier.
CARASSO:
Wat gaat u het meest missen aan Thom de Graaf, wat echt specifiek Thom de
Graaf was?
BALKENENDE:
Wat ik zal missen is zijn enorme engagement, zijn enorme betrokkenheid in
de discussie ook in de ministerraad. Het was iemand die zich met veel
onderwerpen bezighield, een enthousiast debater. Dat zal ik missen. Ik vind
het jammer dat hij deze stap heeft gezet, maar dat respecteer ik uiteraard
wel.
CARASSO:
Denkt u dat Boris Dittrich het ook leuk zo kan doen?
BALKENENDE:
We gaan helemaal niet praten over de kandidaten. Eerst maar eens de
situatie waar we nu in zitten.
CARASSO:
Maar u noemt hem wel kandidaat.
BALKENENDE:
Dat zal D66 maar eerst moeten beoordelen. Laten we eerst maar eens de
inhoud voorop stellen.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LJ)
Ministerie van Algemene Zaken