Deflatie en de mogelijke gevolgen voor het MKB
publicatiedatum: ma 21 mrt 2005
Deflatie is een algehele daling van een brede consumentenprijsindex.
Deflatie komt in de praktijk slechts beperkt voor, maar als het voor
komt, dan kan het grote maatschappelijke gevolgen hebben. EIM heeft
empirisch onderzocht of er aanwijzingen zijn voor een dreigende
deflatie in Nederland, wat er tegen te doen valt en hoe het
bedrijfsleven kan anticiperen op een periode van deflatie.
Zowel de ontwikkelingen in de consumentenprijzen als in de
producentenprijzen wijzen niet direct op een grote dreiging van een
langdurige deflatie in Nederland. Na hogere prijsstijgingen in de
periode 2001-2002 lijkt de stijging in de consumentenprijzen zich
weer te gaan bewegen in het gebied tussen 1 en 2% stijging per jaar.
De producentenprijzen vertonen een wat grilliger verloop, vooral in de
industrie en landbouw. Jaren van prijsstijgingen worden in deze twee
sectoren afgewisseld met een jaar à anderhalf jaar met prijsdalingen.
Op zich is dit ook geen reden voor paniek. Het kan te maken hebben met
een tijdelijke overproductie, technologische ontwikkelingen of
productiviteitsstijgingen (aanbodgestuurde prijsdalingen).
Ook al lijken de cijfers niet direct te duiden op een periode van
deflatie, de economische situatie is instabiel. Het kan alle kanten op
gaan, zowel naar meer economische groei als een nieuwe terugval. Dit
betekent dus dat de inflatie ook alle kanten op kan gaan. De inflatie
kan toenemen, maar de inflatie zou ook kunnen omslaan in deflatie.
Zeker als een aantal ontwikkelingen tegelijkertijd optreden, zoals een
daling van de olieprijs en een lagere koers voor de dollar, dan kan
dit resulteren in toenemende kans op deflatie. Zeker als het algemene
inflatieniveau laag is, kan het zijn dat bepaalde sectoren voor een
langere periode te maken krijgen met prijsdalingen, zonder dat er
sprake is van een algehele prijsdaling (deflatie). Op dit moment zijn
prijsdalingen waar te nemen in de voedingsmiddelenindustrie, de
kleding en stoffering. Het is daarom ook op dit moment van belang om
als bedrijf voorbereid te zijn op een periode met prijsdalingen.
Een aantal aandachtspunten is voor het bedrijfsleven zeer belangrijk.
Het komt er op neer dat in een periode van deflatie heel sterk op het
kostenniveau en de productiviteit gelet moet worden en dat geprobeerd
moet worden die activiteiten te selecteren die minder gevoelig zijn
voor prijsconcurrentie. Daarnaast moet goed gekeken worden naar het
feit dat reële waardes in een periode van deflatie vaak hoger zijn dan
de nominale waardes. Daardoor is het hebben van voorraden,
overcapaciteit, leningen etc., bij deflatie extra duur.
De in dit onderzoek besproken aandachtspunten kunnen ook nuttig zijn
in een periode met een lage inflatie. Ook al dalen de prijzen dan
niet, bepaalde mechanismen die werken bij een hoog inflatieniveau (en
de voordelen die men daarmee kan realiseren) werken een stuk minder
bij een lage inflatie. Denk hierbij aan de waarde van voorraden en de
kosten van lenen (in reële termen).
Inlichtingen: 079 343 06 04
EIM