Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken
Zaak Ayhan: Doping Code kent geen strafvermindering bij fraude
(17-03-2005)
De afgelopen dagen werd de schorsing die de Turkse lange afstandsloper
Sureyya Ayhan opgelegd had gekregen, eerst gehalveerd en vervolgens
weer bijgesteld tot de oorspronkelijke twee jaar. Dit verhaal kwam na
de stoelendans van vorig jaar waarin de voormalig Europees kampioene
eerst werd verdacht van dopinggebruik, maar later werd aangeklaagd en
veroordeeld wegens fraude met de dopingcontrole. Wat is er nu precies
aan de hand?
Gebruik, tegenwerking of fraude?
Voor de Olympische Spelen vorig jaar in Athene moest de Turkse atlete
Sureyya Ayhan zich melden voor een dopingcontrole. De Turkse, in 2002
Europees kampioen geworden op de 1500 meter en een jaar later op
dezelfde afstand tweede bij de wereldkampioenschappen, geldt als een
kanshebber voor een medaille. Er gaat echter iets mis bij de
dopingcontrole. Wat er precies aan de hand is, blijft lang
onduidelijk. Ayhan meldt zich in ieder geval af voor de Olympische
Spelen met een blessure. In Turkije leidt dit tot hevige speculaties
over vermeend dopinggebruik van de landgenote. In oktober blijkt dat
van gebruik geen sprake is. De mondiale atletiekfederatie IAAF spreekt
de 1500 meter-specialiste vrij van dopinggebruik.
Sureyya Ayhan is hiermee allesbehalve uit de problemen. In plaats van
dopinggebruik wordt zij nu beschuldigd van het frauderen tijdens de
dopingcontrole. Samen met haar echtgenoot en coach Yucel Kop zou zij
de controleur hebben tegengewerkt en mogelijk urinemonsters hebben
verwisseld. In februari van dit jaar volgde het oordeel van de IAAF:
twee jaar schorsing wegens fraude met de controle. Een antwoord op de
vraag of Ayhan nu had geweigerd of gefraudeerd, leverde dit niet op.
Op beide overtredingen staat volgens de World Anti-Doping Code een
sanctie van twee jaar.
Strafvermindering en de Code
Nu de internationale atletiekfederatie heeft aangegeven dat de Turkse
sportautoriteiten de sanctie van twee jaar niet mogen halveren, wordt
duidelijk welke overtreding Ayhan heeft begaan.
Onder tegenwerking (officieel "gebrekkige medewerking") wordt volgens
de Code verstaan: het weigeren een dopingcontrole te ondergaan of het
weigeren mee te werken aan een dergelijke controle. Frauderen (ook wel
manipuleren genoemd) wil zeggen: het met niet integere bedoelingen
beïnvloeden van de dopingcontrole.
Als sprake is van gebrekkige medewerking geven de regels aan dat als
sprake is van verzachtende omstandigheden de opgelegde straf mag
worden gehalveerd. Van verzachtende omstandigheden kan sprake zijn als
van de kant van de sporter geen sprake was van ernstige schuld of
nalatigheid. Als het bij een dopingzaak gaat om fraude, dan geldt
volgens de Code de standaardsanctie van twee jaar. Een van fraude
beschuldigde sporter kan dus geen beroep doen op de mogelijkheid tot
bijstelling van de sanctie op basis van verzachtende omstandigheden.
Toch twee jaar
De in Turkije bevoegde instanties wilden de opgelegde schorsing
halveren. Sureyya Ayhan zou dan een jaar in plaats van twee jaar niet
aan wedstrijden mogen deelnemen. De IAAF heeft daaropvolgend echter
aangegeven dat die mogelijkheid tot verminderen van de sanctie
helemaal niet bestaat. Deze reden is dat halvering alleen mogelijk is
bij tegenwerking, terwijl volgens IAAF sprake is van fraude. Bij
fraude kan reductie van de sanctie niet plaatsvinden. Als gevolg
daarvan blijft de uitsluiting van twee jaar dus gehandhaafd.