---
Kamervragen en antwoorden
---
Antwoorden op vragen over de aanwezigheid van onontplofte munitie op schietrange De Vliehors
15-3-2005 16:54:00
In de bijlage bied ik u de antwoorden aan op vragen van het lid Van Velzen (SP) over de aanwezigheid van onontplofte munitie op schietrange De Vliehors en een afschrift van de brief van de Explosieven opruimingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht aan NUON.
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
Bijlage behorende bij de brief van de Staatssecretaris van Defensie
1. Is het waar dat op verzoek van de NUON de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) een inventarisatie van (onontplofte) munitie op en rond het militaire oefenterrein de Vliehors op Vlieland heeft uitgevoerd, in het kader van een onderzoek naar de mogelijkheden tot het graven van een leiding? Zo ja, bent u bereid dit rapport per direct aan de Kamer te sturen? Zo neen, waarom niet? Welke maatregelen heeft u getroffen op basis van de bevindingen van de EOD en wanneer? 1)
Ja. De brief van de EOD aan NUON wordt als bijlage bij deze antwoorden meegezonden. In mijn brief van 22 februari 2005 staat vermeld dat ik dezelfde dag opdracht heb gegeven aan TNO voor een aanvullende analyse naar de veiligheidsrisicos voor recreanten in de Vliehors.
2. Is het waar dat u de lokale autoriteiten niet op de hoogte heeft gesteld van de bevindingen van de EOD, namelijk dat er een bommentapijt op en rond De Vliehors zou liggen van scherpe munitie en levensgevaarlijke onontplofte deelmunitie van clusterbommen? Zo ja, waarom heeft u de lokale autoriteiten niet op de hoogte gesteld? Zo neen, wanneer en hoe heeft u hen op de hoogte gesteld?
De gemeente Vlieland maakt deel uit van de begeleidingscommissie van de milieu-aspectenrapportage van NUON naar de haalbaarheid van een hoogspanningsleiding tussen Texel en Vlieland. In dat verband is gesproken over deze problematiek. Het is tevens verwoord in de, bij de gemeente bekende, milieuaspectenrapportage. De brief van de EOD is eerder bekend gesteld aan de leden van de begeleidingscommissie, waaronder de gemeente Vlieland.Overigens is de gemeente Vlieland in het algemeen op de hoogte van het feit dat sinds 1948 op de Vliehors wordt geoefend met explosieve munitie en dat er een risico is op de aanwezigheid van onontplofte munitie in de bodem.
3. Is het waar dat op basis van het EOD rapport gesteld kan worden dat er sprake is van een zeer risicovolle situatie op en rond De Vliehors? Zo ja, bent u bereid per direct maatregelen te treffen om risicos voor burgers, militairen en milieu tegen te gaan? Deelt u de mening dat als de situatie inderdaad alarmerend is, het gebied voor burgers (het terrein is meerdere dagen per week vrij toegankelijk) dient te worden gesloten? Zo neen, waarom niet? Deelt u de mening dat als betreden van het gebied voor burgers niet zonder risicos is, ook militairen speciale instructies zouden moeten krijgen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, welke instructies zullen militairen krijgen?
In mijn brief van 22 februari jl. heb ik opgemerkt dat er geen sprake is van een zeer risicovolle situatie op de Vliehors. De Explosieven Opruimingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht heeft in haar brief aangegeven wat door de jaren heen het gebruik van de schietrange is geweest en wat daardoor verwacht kan worden ten aanzien van de aanwezigheid van onontplofte bommen en munitiedelen. In de brief van de Explosieven Opruimingsdienst is een vaktechnisch advies gegeven over risico's en het voorkomen van ongevallen bij graafwerkzaamheden op de Vliehors. Er is geen uitspraak gedaan over de veiligheidsrisico's voor recreanten in het gebied. De Vliehors wordt alleen opengesteld voor publiek na beëindiging van de schietoefeningen. De oppervlakte van de range wordt na elke schietoefening en tevens periodiek volgens een vaststaand schema geschoond van onontplofte bommen en munitiedelen. Graafwerkzaamheden vragen echter aangepaste maatregelen om personeel en materieel te beschermen.
4. Kunt u aangeven welk soorten scherpe munitie, in welke hoeveelheden en waar in het gebied werden aangetroffen? Is het waar dat het hier ook gaat om onontplofte deelmunitie van clusterbommen? Zo ja, om welke hoeveelheden gaat het hier? Op welke wijze denkt u te kunnen garanderen dat in een getijdengebied de deelmunitie die in de meeste gevallen de grootte heeft van een cola-blikje niet door het gebied verspreid raakt? Kunt u garanderen dat het gebied na een oefening met clustermunitie 100% veilig wordt achtergelaten?
5. Deelt u de mening dat gezien de aard van clustermunitie (bij een clusterbombardement blijft per definitie onontplofte deelmunitie over die feitelijk dezelfde uitwerking heeft als een landmijn) dergelijke wapens niet gebruikt zouden mogen worden in gebieden die voor burgers toegankelijk zijn? Zo ja, bent u bereid af te zien van het inzetten van clusterbommen bij oefeningen en een internationaal verbod op dergelijke wapens te bepleiten? Zo neen, waarom niet?
Exacte aantallen, hoeveelheden en vindplaatsen zijn niet aan te geven. In de brief van de Explosievenopruimingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht is een inschatting gegeven van de kans dat mogelijk onontplofte bommen of munitie aanwezig zijn.
Clusterwapens kunnen worden onderscheiden in wapens ter bestrijding van militaire (gepantserde) doelen en wapens die anti-personeelmijnen verspreiden. Inzet van laatstgenoemd type clusterwapen is in strijd met het Verdrag van Ottawa. Inzet van het eerste type clusterbom is in beginsel legitie m.Ziehieroverookdeantwoordenopvragenvanhet Kamerlid Van Bommel 10 april 2003 (vergaderjaar 2002 2003 nr. 1117). Defensie heeft al vijf jaar geleden besloten te stoppen met de inzet en het oefenen met clusterbommen die anti-personeelmijnen verspreiden (kamerstuk 24 292 nr. 19). Incidenteel wordt geoefend met clusterwapens ter bestrijding van (gepantserde) doelen. Na het oefenen met deze wapens op de Vliehors wordt de range geschoond van de resten van de wapens.
6. Deelt u de mening dat het waarschuwen van burgers door middel van een bord in verschillende talen Defensie niet van de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de burgers die meerdere dagen per week toegang tot het terrein hebben, ontslaat?
Neen. Defensie pleegt een uiterste inspanning om risicos te verkleinen en neemt daarmee haar verantwoordelijkheid. Het personeel van de schietrange ziet erop toe dat tijdens de schietoefeningen geen personen aanwezig zijn in de oefengebieden. De oppervlakte van de range wordt na elke schietoefening en tevens periodiek volgens een vaststaand schema nauwgezet geschoond, waarbij onontplofte bommen en munitiedelen worden geruimd. Onontplofte bommen en munitiedelen in de bodem liggen echter op een zodanige diepte dat zij geen veiligheidsrisico vormen voor normaal recreatief gebruik van de Vliehors. Daarnaast waarschuwen borden in meer talen voor onontplofte munitie en vermelden ze dat het rapen van hulzen en projectielen gevaarlijk en verboden is. Het vrijwillig betreden van het terrein om recreatieve redenen komt verder voor eigen risico en verantwoordelijkheid van de recreant.
7. In hoeverre vormt de aangetroffen hoeveelheid munitie een risico voor het milieu? Is er daarnaast nog steeds sprake van vervuiling met onder andere zware metalen van het gebied of is de sanering van de verschillende targets (onder andere target 14) inmiddels afgerond? Kunt u aangeven wanneer De Vliehors de aanvraag voor een deugdelijke milieuhindervergunning zal voltooien en er een einde zal komen aan de gedoogsituatie in het gebied?
Bij de zes bestaande en vijf voormalige doelen zijn in 2003 de grond en het grondwater onderzocht op de aanwezigheid van zware metalen en fenol. De analyseresultaten vormden geen aanleiding om vervolgonderzoek uit te voeren of saneringen te verrichten. De jarenlange schietactiviteiten hebben voor wat betreft de onderzochte stoffen nauwelijks nadelige invloed gehad op de bodemkwaliteit. Target 14 is, onder begeleiding van een extern adviesbureau, gesaneerd op minerale olie en aromaten. De locatie is onverdacht voor metalen en fenolen. De aanvraag vergunning Wet milieubeheer is gepland medio 2005. Er is overigens geen sprake van een gedoogsituatie. De schietrange heeft een, weliswaar oude, maar vigerende milieuvergunning.