Gemeente Heemskerk
College gaat pijnlijke keuzes niet uit de weg bij gezondmaking
financieel meerjarenperspectief
Raadsbesluit MJP 2006-2009
Raadsbesluit MJP 2006-2009.pdf
(download 225 kB)
HEEMSKERK Het Heemskerkse college kiest ervoor om de gemeentelijke
financiële huishouding ook de komende jaren gezond te houden. Onder
het motto Terug in balans presenteerde het dinsdag een sluitende
Meerjarenplanning 2006-2009. De programmabegroting 2005, die
aanvankelijk een tekort vertoonde van ruim 8 ton, is herzien en kent
nu een bescheiden positief saldo. De financiële gezondmaking is
gebaseerd op een reeks bezuinigingen op tal van terreinen. De gemeente
aarzelt daarbij niet in eigen vlees te snijden.
Het college wil tussen nu en 2010 het gemeentelijke personeelsbestand
met ruim 13% inkrimpen. Ook ligt er een voorstel om af te zien van de
bouw van een nieuw bestuurs- en publiekscentrum als uitbreiding van
het gemeentehuis. De gemeenteraad behandelt de aangepaste begroting,
de meerjarenplanning en de bezuinigingsvoorstellen tijdens een
openbare beraadslaging op 7 en 8 april.
De gemeenteraad wordt voorgesteld bezuinigingen te realiseren van
1.174.239 in 2005, oplopend tot 4.566.337 in 2009. Daartegenover staan
nieuwe, onontkoombare uitgaven van 303.650 in 2005, oplopend tot
2.489.464 in 2009. Bij het zoeken naar mogelijkheden om te bezuinigen
heeft het college zich gebaseerd op een aantal uitgangspunten. De
eerste is: respect voor de beleidsspeerpunten van het Collegeprogramma
2002-2006. De kwaliteit van voorzieningen, groen, woonomgeving,
infrastructuur, dienstverlening en onderwijs wordt dan ook als het
even kan niet aangetast.
Aan de inkomstenkant houdt het college vast aan het voornemen in het
collegeprogramma de druk van de gemeentelijke belastingen niet meer
dan trendmatig te doen toenemen. Het doet dat in de wetenschap dat de
kosten van levensonderhoud voor de inwoners van Heemskerk de laatste
jaren over de hele linie sterk zijn gestegen. Het college wil daar
niet nog een schepje bovenop doen. Zo zal de OZB met niet meer dan een
trendmatig percentage worden verhoogd. De afvalstoffenheffing is nu
kostendekkend. Het rioolrecht wordt zoals eerder door de gemeenteraad
vastgesteld slechts met een geleidelijke tariefsverhoging naar dat
niveau gebracht.
Het college maakt verder gebruik van suggesties die de raadsfracties
deden bij de behandeling van de Programmabegroting 2005. In de
voorstellen van deze Meerjarenplanning (MJP) zijn daar substantiële
onderdelen van terug te vinden: besparing op personeel, verlaging van
subsidies aan instellingen, het heroverwegen van voorgenomen
investeringen.
Bezuinigingen
Het college zoekt de belangrijkste bezuinigingen in de organisatie van
de gemeente. Het verwacht dat door efficiënter te werken en bepaalde
taken af te stoten of in regionaal verband te organiseren met minder
mensen moet kunnen worden gewerkt. Doelstelling is om de omvang van de
gemeentelijke organisatie in de periode tot en met 2009 met ruim 13%
te laten krimpen. Het gaat dan om circa 40 formatieplaatsen die voor
het grootste deel door natuurlijk verloop zullen verdwijnen.
Ook door minder beleid en het schrappen van taken op de taakgebieden
WCO, economische zaken, civiele techniek en verkeer, integrale
veiligheid, communicatie en representatie, en informatievoorziening in
de planning & control-cyclus moeten nog eens bijna acht
formatieplaatsen worden bespaard. Totale geraamde besparing: circa
1.800.000.
De geplande bouw van een bestuurs- en publiekscentrum is volgens het
college financieel niet langer verantwoord. Ervan afzien levert een
besparing op van om en nabij 5 miljoen. De aanpassingen aan het
bestaande gemeentehuis moeten hoe dan ook doorgang vinden. Die zijn
noodzakelijk om het gebouw op zijn minst weer te laten voldoen aan de
ARBO-wetgeving. Om de zo gewenste centrale balie te realiseren komt
het college met twee alternatieven:
* een uitbouw aan de voorzijde van het bestaande gebouw
* vestiging van de balie (en een eventuele raadzaal) op de begane
grond van een nieuw te ontwikkelen appartementengebouw met
parkeergarage op de locatie Regenboogschool.
Subsidies
Zoals het college zeer kritisch naar de eigen uitgaven heeft gekeken,
vindt het dat ook van door de gemeente gesubsidieerde instellingen een
extra efficiencyslag en/of een beperking van taken mag worden
verwacht. Het college acht het redelijk dat op grond van de actuele
maatschappelijke relevantie, het rendement en de relatie tussen kosten
en nut keuzes worden gemaakt. De financiële positie van de gemeente
brengt ook in het brandpunt van de aandacht de vraag of (bepaalde
onderdelen van) sommige door de gemeente gesubsidieerde activiteiten
al dan niet tot onze financiële verantwoordelijkheid behoren. Zo is er
soms sprake van particulier initiatief.
De gemeentelijke subsidielasten worden langs drie lijnen
teruggeschroefd:
1. door een subsidiereductie met 10% over de hele linie van de
instellingen. Deze maatregel raakt onder meer grote instellingen
als Welschap en DEvelaer. Maar ook sportclubs en verenigingen.
2. door het schrappen van subsidies voor activiteiten waarvoor in de
loop der jaren voldoende en volwaardige alternatieven zijn
ontwikkeld. Deze maatregel raakt organisaties op het terrein van
emancipatie, migranten, minderheden.
3. door het schrappen van subsidies voor activiteiten die naar het
oordeel van het college geen gemeentelijke verantwoordelijkheid
(meer) zijn. Deze maatregel raakt organisaties op het gebied van
internationaal beleid.
Deze besparingen leveren in de jaren 2006 tot en met 2009 jaarlijks
250.000 op. Daarnaast vraagt de huisvesting van de bibliotheken om een
realistische keuze. Het college vindt het verantwoord dat daar een
besparing gerealiseerd gaat worden van 200.000.
Gemeentelijke accommodaties
De gemeente is eigenaar van een groot aantal accommodaties, variërend
van gymnastieklokalen, schoolgebouwen en buurthuizen tot ateliers voor
kunstenaars. Het beheer en onderhoud van de accommodaties is niet
optimaal, niet inzichtelijk genoeg georganiseerd en kost jaarlijks
grote sommen geld. Door een beter beheer, meer kostendekkende tarieven
en in sommige gevallen het afstoten van accommodaties waarmee geen
gemeentelijke taak is gediend, kan een jaarlijkse besparing van
100.000 worden gerealiseerd.
Voorgeschiedenis
De gemeente Heemskerk heeft de laatste twee jaar zoals vele andere
gemeenten in toenemende mate te maken gekregen met financiële
tegenvallers. Die zijn onder meer terug te voeren op:
* sterk teruglopende inkomsten vanuit het Gemeentefonds
* rijksbezuinigingen op specifieke uitkeringen (Wet werk en
bijstand)
* het verschuiven van risicos van rijk naar gemeenten
* de noodzaak te investeren in de uitvoering van nieuwe wettelijke
verplichtingen, zonder dat daar expliciete inkomsten
tegenoverstaan.
Tegelijk heeft Heemskerk altijd gekozen voor een hoog ambitieniveau en
de lastendruk van de burgers niet meer dan trendmatig willen verhogen.
Dat alles leidde ertoe dat de meerjarige financiële positie onder druk
kwam te staan. De situatie bleef beheersbaar dankzij uitvoering van
een viersporenbeleid:
* vermindering van de uitgaven
* verhoging van de inkomsten
* beperking van het takenpakket
* verbetering van de efficiency van de organisatie.
Afgelopen najaar werd duidelijk dat de financiële huishouding van de
gemeente onder grotere druk kwam te staan dan voorzien. Het college
besloot naast de voorgenomen onderzoeken naar
bezuinigingsmogelijkheden een extra serie onderzoeken in te stellen.
De huidige bezuinigingsvoorstellen vloeien daaruit voort.