VNG
Gemeenten bezuinigen creatief op personeel
Uit recent onderzoek naar de beleidsvoornemens bij gemeenten wordt een
kentering zichtbaar. Gemeenten bezuinigen dit jaar door fors te
snijden in de eigen organisatie. Verwacht wordt dat de sector dit jaar
met 5000 formatieplaatsen zal inkrimpen. Het zijn vooral de
middelgrote en grote gemeenten die hun formatie terugbrengen. Door
flexibele en creatieve oplossingen slagen gemeenten er in te
bezuinigen op de arbeidskosten en tegelijkertijd gedwongen ontslagen
te voorkomen. Dit blijkt uit een onderzoek van het A+O fonds
Gemeenten.
De bezuinigingen die het Rijk doorvoert werken fors door in de
begroting van gemeenten. Doordat de bevolking ieder jaar groeit, is
een jaarlijkse lichte groei van deze uitkering nodig om de
gemeentelijke dienstverlening aan de burgers op peil te kunnen houden.
Desondanks is de uitkering die gemeenten van het Rijk ontvangen vorig
jaar in reële termen omlaag gegaan.
Dit dwingt gemeenten tot bezuinigen. Waar dat in eerdere jaren nog met
de kaasschaaf kon, is dit jaar voor het eerst ook sprake is van een
forse vermindering van het aantal arbeidsplaatsen.
Bij de invulling van bezuinigingen kiezen gemeenten vaak voor
vacaturestops, samenwerking met andere gemeenten of het afstoten van
taken. Gedwongen ontslag komt bijna niet voor. Ook het stimuleren van
vervroegd pensioen komt relatief weinig voor. Dat zou immers neerkomen
op het financieren van inactiviteit.
Het werk dat blijft liggen wordt in veel gemeenten opgevangen door
flexibel om te gaan met het zittend personeel. Een populaire oplossing
is urenuitbreiding. Sinds 2000 is het mogelijk in de sector gemeenten
om op vrijwillige basis 40 uur te werken. Deze keuze wordt steeds voor
een jaar gemaakt. Het aantal gemeenten dat hierover afspraken maakt
met medewerkers is fors gestegen, naar bijna 30% in 2003.
Gemeenten bouwen hiermee de flexibiliteit in waarmee ze hun taken
kunnen uitvoeren zonder extra mensen te hoeven aannemen.
Het terugbrengen van de formatie komt vooral voor bij middelgrote en
grote gemeenten. Voor kleine gemeenten geldt dat zij nauwelijks nog
kunnen bezuinigen door het aantal formatieplaatsen terug te brengen.
De formaties van de kleine gemeenten zijn al geruime tijd geleden tot
het absolute minimum gereduceerd.
Den Haag, 11 maart 2005