Ingezonden persbericht


Stadsherstel Amsterdam N.V.


- Persbericht -

RESTAURATIE ORGEL KERKGEBOUW DE DUIF STOPGEZET

Subsidiestop monumentenzorg maakt eerste slachtoffer in Amsterdam

Stadsherstel Amsterdam heeft alle restauratiewerkzaamheden stopgezet aan het monumentale Smits-orgel van kerkgebouw De Duif aan de Prinsengracht. Reden hiervoor is het feit dat het Bureau Monumenten & Archeologie, onderdeel van de Dienst Amsterdam Beheer, geen subsidie in het vooruitzicht kan stellen voor de restauratie van het instrument dat gerekend wordt tot de belangrijkste orgels van de hoofdstad.

Stadsherstel Amsterdam heeft in november 2002 de langjarige restauratie van De Duif afgerond. De bouwvallige kerk die meer dan 25 jaar in de stutten had gestaan, begon daarmee een tweede leven als cultureel centrum. Eén van de trekpleisters van het nieuwe centrum zou het Smits-orgel worden, dat bij opening echter nog bij de restaurateur lag.

Het orgel is afkomstig van de gerenommeerde Brabantse orgelmakerij Smits. Het is met 45 stemmen, verdeeld over 3 manualen en vrij pedaal, één van de grootste orgels uit de werkplaats van Smits. Het is tevens een van de weinige Smits-orgels buiten Brabant. De eerste bouwfase was in 1862-1864. De voltooiing kwam in 1882. In 1973 bracht de gemeente Amsterdam haar Orgelnota uit om de Amsterdamse orgelcultuur te stimuleren. Het orgel in De Duif werd toen ingedeeld in de hoogste klasse: Superieur, klasse A, gelijk met de orgels in o.a. de Oude Kerk en de Nieuwe Kerk.

Onlangs kreeg Stadsherstel het bericht dat het restauratieverzoek voor het orgel was afgewezen. Het Bureau Monumenten & Archeologie gaf aan vanwege de bezuinigingen binnen de monumentenzorg prioriteiten te moeten stellen en dat het orgel van De Duif geen urgentie heeft. Een besluit, dat door diverse orgelkenners met verbazing werd vernomen, temeer daar al meer dan 20 jaar wordt geprobeerd dit orgel op te knappen. (Al vanaf 1995 liggen de pijpen en speeltafel bij de orgelbouwer, eerst in Weert en nu in Zaandam.) Stadsherstel kon niets anders doen dan het stopzetten van de werkzaamheden. Hiermee is het Smits-orgel het eerste slachtoffer van het beleid, dat in de komende jaren niet of nauwelijks geld meer voor restauraties beschikbaar wordt gesteld. Een beleid dat voor Stadsherstel Amsterdam - en met haar voor alle andere restaurerende instellingen - desastreuze gevolgen zal hebben.

Het Strategisch Plan voor de Monumentenzorg van het rijk uit 1994 stelde vast dat bijna 40 % van de rijksmonumenten dringend herstel behoefde. De totale restauratieachterstand op dat moment bedroeg 3,6 miljard gulden. Het wegwerken van die achterstand zou 1,4 miljard gulden van het rijk vergen. Op grond van het Werkplan voor de Monumentenzorg (1995) werden extra middelen ingezet om deze restauratieachterstand in te lopen. Doel van de plannen was het terugbrengen van de restauratieachterstand tot 10 % in 2010. Wanneer de restauratieachterstand was ingelopen, zou er een instandhoudingsregeling komen, die er voor moest zorgen dat de monumenten in goede conditie zouden blijven, zodat dure restauraties in de toekomst niet meer nodig zouden zijn.

Het is nog geen 2010 en de restauratieachterstanden zijn nog lang niet ingelopen. Dit komt mede doordat de rijksoverheid de afgelopen jaren onvoldoende geld ter beschikking stelde om haar eigen doelstellingen te halen. Alleen al in Amsterdam is er een restauratieachterstand van bijna een kwart miljard Euro. Toch is staatssecretaris Medy van der Laan uit bezuinigingsoverwegingen van plan de restauratiesubsidies voor Rijksmonumenten af te schaffen en nog alleen subsidies te geven aan monumenten die al gerestaureerd zijn. Dit beleid wordt verwoord in het Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten (BRIM) of kortweg, de Instandhoudingsregeling. Waar de restauraties van de talloze nog ongerestaureerde monumenten van zouden moeten worden betaald, is volkomen onduidelijk. Stadsherstel kreeg het advies andere financieringsbronnen aan te boren, zoals sponsoring. Dit, terwijl restaurerende instellingen reeds alle zeilen moeten bijzetten om het ongesubsidieerde deel van de restauratiekosten via alternatieve geldbronnen te dekken.

Voor Stadsherstel Amsterdam kan de BRIM-regeling het einde betekenen van al haar restauratieactiviteiten. Dit zou inhouden dat er geen nieuwe aankopen meer gedaan kunnen worden, waarmee de maatschappij gedegradeerd wordt tot een beheerorganisatie van het bestaande bezit. Het stilleggen van de restauratie van het Smits-orgel in De Duif is een voorbode op wat dreigt te gaan komen.

Noot voor de pers: Voor nadere informatie en fotomateriaal kunt u zich wenden tot de directeur van Stadsherstel de heer W. Eggenkamp of de projectleider de heer P. Morel, tel: 020-52 000 60.

--------------------

Stadsherstel Amsterdam N.V. verwerft, restaureert, onderhoudt en beheert voor het stadsbeeld karakteristieke panden, zonder winstoogmerk. Stadsherstel werd opgericht in 1956 toen de gemeente rigoureuze sloopplannen had met de binnenstad. Zij heeft in haar bijna 50-jarige bestaan zo'n 450 verkrotte panden gerestaureerd en tot gewilde woonhuizen gemaakt. Hiermee heeft zij in belangrijke mate bijgedragen aan de hernieuwde populariteit van de Amsterdamse binnenstad. De laatste jaren - zeker na de fusie met het Amsterdams Monumenten Fonds, eind 1999 - ligt de nadruk niet meer speciaal op woonhuizen. Ook andere soorten monumentale panden komen in aanmerking om door de N.V. verworven te worden. Hierbij valt te denken aan kerken en industriële monumenten, als bijvoorbeeld scheepswerven, molens en gemalen.