1red15353
4-3-2005, NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 2, 18.50 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE WAO, DE GEKOZEN BURGEMEESTER EN DE UITZENDING VAN SPECIAL FORCES
NAAR AFGHANISTAN
KOCKELMAN:
Weet u nog wie zei: Paars schoof het voor zich uit en nu wordt de koe bij
de hoorns gevat?
BALKENENDE:
Ik zou het zelf gezegd kunnen hebben.
KOCKELMAN:
Inderdaad. Het ging het over het nieuwe stelsel voor de WAO. Daar bent u nu
al weken over aan het steggelen. Het is ook een buitengewoon ingewikkeld
onderwerp. Waarom duurt het zo lang voordat u het eens kunt worden over
zo'n belangrijk onderwerp dat toch één van de hoofdpeilers van het beleid
van dit kabinet is?
BALKENENDE:
Ik geloof niet dat je kunt zeggen dat we aan het steggelen zijn. Vorige
week was minister De Geus ziek en konden we niet over het onderwerp
spreken. Ik dacht dat de beleidslijnen van het kabinet behoorlijk helder
zijn. Het is van belang dat je de WAO in de toekomst goed op orde hebt, dat
je hem toekomstbestendig maakt. Daar zijn we mee bezig. Waar we nu over
praten is het vraagstuk van de uitvoering. Wie gaat dat doen? Hoe wordt dat
opgepakt?
KOCKELMAN:
Wie zorgen er voor dat mensen op tijd hun uitkering krijgen? Daar gaat het
om. Van de week werd bekend dat het aantal WAO'ers na de nieuwe keuring
bijna gehalveerd is. De discussie gaat er nu over of het een private
onderneming wordt of dat de overheid dat zelf blijft doen. Waarom is het zo
moeilijk om die keuze te maken?
BALKENENDE:
Eerst het belangrijke punt dat u maakt: gelukkig zien we een duidelijk
verminderde instroom in de WAO. Het is van groot belang dat de WAO ten
goede komt aan degenen die het echt nodig hebben: degenen die niet op eigen
kracht verder kunnen. Dat is het doel. Degenen die kansen hebben moeten we
maximaal ondersteunen bij reïntegratie, bij het aan het werk helpen van
mensen. Dat is wat je voor ogen hebt. Daarom zijn we bezig met die
heroriëntatie. Dan wat betreft de uitvoeringsorganisatie: je moet goed
kijken naar de verschillende aspecten. We hebben als kabinet eerder een
besluit genomen om te werken aan een systeem waarin ook het UWV een
duidelijke plaats heeft. Tegelijkertijd is de vraag: wat kunnen private
partijen doen? Daarover zijn we op het ogenblik met elkaar in gesprek.
Juist ook omdat er de laatste weken een zekere aandrang is om te komen
louter private uitvoering.
KOCKELMAN:
Zou u daar voor zijn?
BALKENENDE:
Dat is nog te vroeg. Je moet goed kijken naar de verschillende
consequenties. Zou je kiezen voor een louter private uitvoering, dan moet
je er ook rekening mee houden dat het op bepaalde onderdelen wel eens wat
duurder kan gaan worden.
KOCKELMAN:
Want de verzekeraars moeten ergens geld vandaan halen . ?
BALKENENDE:
Daarom. De kosten zouden wel eens wat hoger kunnen zijn dan bij een
publieke uitvoeringsorganisatie. Van de andere kant wordt er van de kant
van sociale partners sterk op aangedrongen. Dan vind ik het getuigen van
wijsheid - dat proberen we als kabinet ook te doen - om met alle factoren
rekening te houden.
KOCKELMAN:
Het moet allemaal in 2006 worden ingevoerd. In hoeverre komt die ambitie in
gevaar?
BALKENENDE:
Die ambitie is er wel. U weet dat als je zaken vooruit gaat schuiven is er
een groot risico dat zaken toch wat in de versukkeling komen. Dan zit je al
in 2007, heb je nieuwe verkiezingen, kabinetsformatie. Het is veel beter om
het tempo te behouden. Dat vind ik zelf ook.
KOCKELMAN:
Dus u wilt dat het per januari 2006 wordt ingevoerd?
BALKENENDE:
Ja, dat is duidelijk de ambitie. En waarom? Omdat we het ook hebben over
een aantal belangrijke maatregelen. Als het nieuwe WAO-stelsel ingaat dan
zijn daar ook andere voordelen aan verbonden, bijvoorbeeld een wat hogere
uitkering voor degenen die volledig arbeidsongeschikt zijn, of de
afschaffing van de Pemba.
KOCKELMAN:
Eén van de scenario's van om het op te schuiven, om het later in te voeren.
Ik begrijp dat u dat niet wilt?
BALKENENDE:
Dat heeft absoluut niet de voorkeur. Ik zou daar niet gelukkig mee zijn. We
proberen dat gewoon te voorkomen.
KOCKELMAN:
Wat merkt een arbeidsongeschikte hier trouwens van?
BALKENENDE:
Die zal toch merken dat er sprake is van uitvoering in de zin van
technische .
KOCKELMAN:
Die krijgt gewoon zijn geld?
BALKENENDE:
Je moet ook goed kijken welke partijen het gaan doen. Je moet wel in de
eerste plaats oog hebben voor de mensen zelf, dat ze op tijd de uitkering
krijgen, dat zaken goed geregeld zijn. Ook dat zijn zaken waar we op dit
ogenblik bij stil staan.
- GEKOZEN BURGEMEESTER -
KOCKELMAN:
Hans Wiegel spreekt morgen de regiovoorzitters van de VVD toe. Vandaag werd
al bekend dat hij daar gaat zeggen: Eerste Kamer, hou voet bij stuk en zorg
er voor dat de gekozen burgemeester er niet komt. Wat vindt u daarvan?
BALKENENDE:
Hans Wiegel is iemand die altijd rond voor zijn mening uitkomt. We hebben
natuurlijk ook in het verleden meegemaakt dat bijvoorbeeld ten aanzien van
het referendum hij een duidelijk eigen en afwijkend standpunt had. Dat
heeft de nodige politieke consequenties gehad. Hij geeft nu zijn mening
over de gekozen burgemeester. Dat is zijn goed recht. Het is alleen wel een
andere opvatting dan die is neergelegd in het hoofdlijnenakkoord van dit
kabinet.
KOCKELMAN:
Maar het standpunt van de Eerste Kamer is buitengewoon belangrijk, want het
gaat om een grondwetswijziging. Dus als de Eerste Kamer naar Wiegel zou
luisteren, dan zou een belangrijk deel van het kabinetsbeleid voor D66 wel
eens kunnen sneuvelen?
BALKENENDE:
Laten we niet uitgaan van het negatieve. De drie regeringspartijen hebben
met elkaar vastgesteld dat we toe willen naar een gekozen burgemeester.
Natuurlijk moet je nog over allerlei zaken praten, over invoering en dat
soort onderwerpen. Maar de keuze is wel gemaakt.
KOCKELMAN:
Wanneer moet u er uit zijn?
BALKENENDE:
Er zijn een paar dingen. De Eerste Kamer moet nu snel een besluit nemen
over het uit de grondwet halen van de benoeming van de burgemeester. Dat is
een belangrijke voorwaarde om de zaak in de Tweede Kamer te kunnen
behandelen. In de Tweede Kamer wordt gesproken over de inhoud: wat voor
type burgemeester krijg je dan?
KOCKELMAN:
Maar de grondwetswijziging is nodig om het überhaupt van de grond te
krijgen. Dus als de Eerste Kamer dwars gaat liggen kunt u
tot u er bij neervalt, maar dan krijgt u het niet voor elkaar.
BALKENENDE:
Laten we uitgaan van het positieve. Natuurlijk is het zo dat die discussie
over het uit de grondwet halen van het aanstellen van de burgemeester al
langere tijd speelt. Dat speelde ook al in de Paarse kabinetten. Het is dus
geen nieuwe discussie. Maar goed, we proberen daarin voortgang te boeken.
Minister De Graaf is zeer gemotiveerd het debat aan te gaan met .
KOCKELMAN:
Voor D66 is het natuurlijk één van de redenen geweest om deel te nemen aan
dit kabinet. Hans Wiegel en Thom de Graaf zijn al vrienden voor het leven
geworden bij een eerdere botsing in de Eerste Kamer. Het is niet zomaar
iets?
BALKENENDE:
Ik gun Hans Wiegel graag zijn mening. Ik mag hem zeer. Het is ook goed dat
hij zijn opvatting geeft. Alleen ik vind wel dat je regeringspartijen mag
houden aan datgene wat is afgesproken. Ik hoop dat dit dossier tot een goed
einde kan worden gebracht. Ik heb daar trouwens ook alle vertrouwen in.
KOCKELMAN:
Is het een reden voor een kabinetsbreuk, mocht de Eerste Kamer dwarsliggen?
BALKENENDE:
Ik denk dat het in het belang van het land is dat we geen verkiezingen
hebben, dat we niet te maken krijgen met de val van een kabinet. Er is
zoveel te doen. Het is in niemands belang dat je politieke problemen zou
krijgen. We moeten met die hervormingsagenda bezig zijn. Met de
toekomstoriëntatie in het beleid moeten we echt een tijdje mee doorgaan. Ik
denk dat dat goed is voor de stabiliteit in het land.
- AFGHANISTAN-MISSIE -
KOCKELMAN:
U heeft een deel van de Tweede Kamer nijdig gemaakt door ze niet in de
besluitvorming over de uitzending naar Afghanistan te betrekken. Waarom
vraagt u niet om toestemming van de Tweede Kamer, zoals dat wel bij
vredesmissies en andere uitzendingen wel gebeurt?
BALKENENDE:
Ik begrijp de onvrede niet helemaal. Het is zo dat het kabinet natuurlijk
informatie geeft aan de Kamer. Het is wel zo dat er een onderscheid is
tussen die dingen die je in het openbaar kunt zeggen en vertrouwelijke
informatie. Natuurlijk zijn er risico's verbonden aan zo'n missie in
Afghanistan. Je moet vertrouwelijke informatie kunnen delen met Kamerleden.
KOCKELMAN:
Het is uitgelekt he?
BALKENENDE:
Ja, dat is zeer te betreuren.
KOCKELMAN:
Zou u het anders überhaupt hebben verteld?
BALKENENDE:
Het was absoluut ons voornemen om de Kamer in te lichten. Dat past ook. Je
moet een onderscheid maken wanneer bijvoorbeeld informatie is verplicht.
Bij vredesmissies ben je verplicht de Kamer te informeren. In dit geval
hechten wij er zeer aan dat de Kamer op de hoogte wordt gesteld.
KOCKELMAN:
Maar bij vredesmissies beslist de Kamer of het doorgaat? Waarom doet u het
dan niet wel?
BALKENENDE:
Omdat je het spel goed en zorgvuldig moet spelen. Eerst denk je als kabinet
na over de vraag: start je met zo'n missie? We doen het in de strijd tegen
het terrorisme. Gelukkig doen andere landen dat ook. Het is een belangrijke
missie die we ondernemen. Natuurlijk doe je dat in samenspel met de Tweede
Kamer, maar wel met behoud van de eigen verantwoordelijkheid die het
kabinet heeft. Zoals gezegd: informatie hoort er bij, maar dat is iets
anders dan het formele aspect dat u noemt van toestemming. Dat is even niet
aan de orde. Natuurlijk is het wel zo dat je verantwoording aflegt. Daarom
zullen we het debat ook aangaan.
KOCKELMAN:
Nederlandse militairen mogen geen arrestaties verrichten, heb ik begrepen.
Het is althans niet de bedoeling dat ze dat doen. Maar wat nou als ze
onverhoopt tegen Osama bin Laden aanlopen?
BALKENENDE:
Ik vind dat we het eerlijk gezegd niet te veel moeten hebben over de zaken
die daar zouden kunnen plaatsvinden. Ik merk dat er af en toe zulke
opmerkingen worden gemaakt. Het kán .
KOCKELMAN:
Het is wel belangrijk. Waar gaat hij heen? Is dat het strafhof of
Guantánamo Bay? Dat willen we allemaal weten.
BALKENENDE:
Maar ik vind dat onderwerpen . laat die nu maar in het debat met de Kamer
aan de orde komen. We kunnen speculeren over wie ze allemaal tegen zouden
kunnen komen. Het is de bedoeling dat men daar activiteiten verricht in de
sfeer van de strijd tegen het terrorisme, maar juist omdat het een missie
is met een bijzonder karakter waar risico's aan verbonden zijn, vind ik het
niet goed om in te gaan op operationele kwesties.
KOCKELMAN:
U vertrekt naar Oostenrijk voor een Europese bijeenkomst. Per vliegtuig .
heeft u een slaapzak bij u?
BALKENENDE:
Laten we eerst maar informeren of we goed kunnen landen daar. Het is
inderdaad een bijeenkomst waarin we stil zullen staan bij tal van Europese
ontwikkelingen. Maar u heeft gelijk: het is wel een beetje opletten. Het is
een mooie witte wereld, maar er zijn ook de nodige risico's. Overigens, nu
we het toch over het weer hebben: we hebben natuurlijk de beelden gezien
van enorme sneeuwvelden in het noorden van het land. Als ik ook weer zie
hoe vrijwilligers zich op het ogenblik inzetten om andere mensen te helpen,
dat geeft een goed gevoel bij al die sneeuw in het land.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)
Ministerie van Algemene Zaken