Ministerie van Economische Zaken

Berichtnaam: Antwoorden op kamervragen 2040507080 over illegale stroomaftap van 27 januari 2005
Datum: 1-3-2005


Ministerie van Economische Zaken

Persbericht

1 maart 2005


De Minister van Economische Zaken, mr. L.J. Brinkhorst heeft deze vragen als
volgt beantwoord.

Hierbij treft u de antwoorden aan op de vragen van het lid Crone (PvdA) over
illegale stroomaftap, die zijn ingezonden op 27 januari 2005.
1. Bent u op de hoogte van de berichtgeving over stroombedrijven die steeds
meer last hebben van fraudeurs, wanbetalers en agressieve klanten?
Ja.

2. Klopt het dat alleen al door illegale stroomaftap de jaarnota van een gemiddelde
klant 25 euro per jaar hoger is? Bedragen de totale kosten van illegale stroomaftap
ongeveer 200 miljoen euro?

EnergieNed schat de totale stroomdiefstal in Nederland op 1 miljard kWh per jaar.
Enerzijds is deze - ruwe - schatting gebaseerd op het verschil tussen een theoretische
taxatie van de omvang van netverliezen en de daadwerkelijk gemeten, niet toe te
rekenen stroom (i.c. netverliezen en gestolen stroom). Anderzijds is gebruik gemaakt
van indicaties uit de praktijk van de opsporing.

De maatschappelijke kosten van de bedoelde 1 miljard kWh kunnen op verschillende
manieren worden benaderd. Bij de eerste benadering wordt strikt gekeken naar de
kosten van de netbeheerder voor het inkopen van de stroom, die niet kan worden
toegerekend aan een leverancier, noch aan de feitelijke afnemer. Uitgaande van
de gemiddelde APX-prijs over de afgelopen drie maanden bedragen de geschatte kosten
van stroomdiefstal volgens deze benadering ca. 36 miljoen euro per jaar.
Deze 36 miljoen wordt verdisconteerd in de tarieven van de netbeheerders. Ongeveer
een derde van alle stroom wordt verkocht aan kleinverbruikers. Zij betalen dan
ook via hun jaarrekening ongeveer een derde van de 36 miljoen euro. Dit komt neer
op ca. 2 euro per aangesloten kleinverbruiker per jaar.
De tweede benadering beschouwt de derving van inkomsten als maatschappelijke
kosten. In dat geval gaat het om alle gederfde inkomsten inclusief belastingen
en transportkosten. In totaal bedragen de maatschappelijke kosten volgens die
benadering ca. 20 eurocent per kWh, oftewel 200 miljoen euro per jaar. Ongeveer
de helft daarvan bestaat uit REB en BTW.

Overigens is bij beide benaderingen geen rekening gehouden met de kosten van
preventie en opsporing van fraude en diefstal.

Bij de tweede benadering waarbij de maatschappelijke kosten gelijk worden gesteld
aan de gederfde inkomsten (200 miljoen euro) is geen rechtstreeks verband meer
te leggen met de jaarnota. Het gaat dan immers vooral om gederfde inkomsten die
niet bij de klant in rekening worden gebracht. De BV Nederland is hier de voornaamste
gedupeerde partij. Als alle 7 miljoen aangeslotenen worden beschouwd als de BV
Nederland zijn de gederfde inkomsten per aangeslotene ca. 28,5 euro per jaar.
Toen het bedrag van 25 euro in de pers werd genoemd werd deze benadering gevolgd.


Overigens hecht ik eraan op te merken, dat politie en justitie weliswaar verantwoordelijk
zijn en blijven voor de opsporing van illegale praktijken, maar dat de netbeheerders
er alle belang bij hebben om daaraan een bijdrage te leveren. De kosten van de
netbeheerders voor de inkoop van niet-toerekenbare stroomafname worden in de tariefregulering
door DTe namelijk gerekend onder de 'beïnvloedbare kosten'. Dit houdt in, dat
deze kosten worden meegenomen in de onderlinge benchmark. Naast de zorg voor de
veiligheid voor de aangeslotenen heeft de netbeheerder dus ook een eigen bedrijfseconomische
prikkel om stroomdiefstal tegen te gaan en de kosten voor de klant zoveel mogelijk
te beperken.

3. Welke oplossingen ziet u voor het probleem van de stroomaftappende hennepplantages?
Zowel op lokaal als op landelijk niveau wordt gewerkt aan het oplossen van het
probleem, langs een aantal sporen:

a. Zoals ik ook in eerdere kamervragen (Kamerstukken 2003-2004, nr. 897
van 15 januari 2004) over hetzelfde onderwerp samen met mijn collega van Justitie
heb aangegeven, heeft het kabinet bevorderd dat deze kwestie een integrale aanpak
vergt. Dit heeft ertoe geleid dat op lokaal niveau in toenemende mate wordt samengewerkt
tussen partijen (OM, gemeenten, politie, energiebedrijven, Belastingdienst, woningcorporaties,
brandweer, sociale diensten, etc). Dit heeft inmiddels geleid tot het oprollen
van vele illegale hennepkwekerijen.

Energiebedrijven hebben gespecialiseerde fraudeteams opgezet. Op landelijk niveau
werken zij binnen EnergieNed samen in het Platform Energiediefstal. Behalve afstemming,
efficiëntie en de effectiviteit van de fraudebestrijding wil het Platform tevens
bevorderen, dat alle politiekorpsen een (even) grote prioriteit toekennen aan
opsporing van illegale hennepkwekerijen en dat een dusdanig sanctiebeleid door
alle betrokken partijen wordt toegepast, dat hier een preventieve werking van
uit gaat.

b. Naar aanleiding van eerdere Kamervragen heeft mijn collega, de Minister
van Justitie, u reeds informatie verstrekt over het tegengaan van illegale hennepteelt
(Kamerstukken 2004-2005, nr. 454). Het ministerie van Justitie kent het programma
'Handhaven op niveau', waarbinnen ook aandacht wordt besteed aan de integrale
aanpak van illegale hennepkwekerijen.

c. Sinds de 2e tariefreguleringsperiode van DTe worden de kosten die herleidbaar
zijn tot misbruik door DTe beoordeeld als zgn. beïnvloedbare kosten. Dat houdt
in dat deze kosten door de netbeheerder niet 1 op 1 kunnen worden doorberekend.
Tarieven die netbeheerders in rekening mogen brengen zijn afhankelijk van de kosten
van de meest efficiënte netbeheerder. Dit vormt een prikkel om beter te presteren
dan de ander en derhalve om oorzaken van onverklaarbare stroomverliezen actie
op te sporen.

d. Recentelijk wordt op lokaal niveau in toenemende mate gebruik gemaakt
van de mogelijkheid om keuring van elektra- en gasinstallaties verplicht te stellen.
Dit verhoogt de kans op fysieke waarneming van fraude.
e. Er wordt serieus nagedacht over de grootschalige vervanging van de huidige
meetinstallatie bij kleinverbruikers door digitale meters. Daar zitten nog stevige
juridische haken en ogen aan, maar het op afstand uitleesbaar zijn van meetdata
lost een groot aantal huidige problemen op en maakt detectie van misbruik vele
malen makkelijker.

4. Klopt het dat ook gewone huishoudens knoeien met hun stroommeter? Welke omvang
heeft dit probleem en welke risico's zijn hieraan verbonden?
Stroomdiefstal vindt zeker ook plaats bij huishoudens. Stroomdiefstal bij huishoudens
vindt vaak plaats onder regie en/of met medewerking van georganiseerde criminelen
en is vrijwel altijd gerelateerd aan het kweken van hennep. In 2004 zijn door
energiebedrijven landelijk ca. 8000 stroomdiefstalzaken behandeld. Het structureel
bijhouden van exacte cijfers is pas recentelijk gestart. Eén energiebedrijf geeft
aan, dat in ruwweg 40% van de behandelde zaken de meter was teruggedraaid en dat
het daarbij in vrijwel alle gevallen ging om huishoudelijke aansluitingen. In
de overige gevallen ging het voornamelijk om illegale aansluitingen. Naar schatting
van de energiebedrijven is het werkelijke aantal stroomdiefstalgevallen ca. viermaal
zo hoog als het aantal opgespoorde gevallen.

Het Platform Energiediefstal heeft de risico's geïnventariseerd. Zowel tijdens
werkzaamheden aan de installatie als in de gebruiksfase van bijv. een illegale
hennepkwekerij bestaat een verhoogd risico ten aanzien van brand en elektrocutie
(o.a. vanwege ondeugdelijke beveiliging, overbelasting van materialen, overmatige
warmteontwikkeling, hoge vochtigheidsgraad). Om deze reden wordt ook de brandweer
betrokken bij de integrale aanpak van illegale stroomaftap.
5. Hoe groot is het geschetste probleem van onbeschoft gedrag en agressie aan
de balie? Waarom roept een product als elektriciteit agressie op?
Navraag bij een aantal energiebedrijven leert, dat het probleem van agressie
jegens hun medewerkers zich vooral voordoet bij klantencontacten aangaande betalingsproblemen,
afsluiting en fraude. Dit is waar de vier grote partijen recentelijk in de publiciteit
op doelden. Het probleem speelt dan van verbale agressie jegens medewerkers van
het call centre tot verbale agressie en (dreiging van) fysiek geweld jegens medewerkers
in het veld. Hoewel de energiebedrijven hierover geen statistieken bijhouden,
spreken zij wel over een toename in de afgelopen jaren.
Mijn signaal aan de sector zou zijn, dat de bedrijven primair de verantwoordelijkheid
hebben om hun dienstverlening zo in te richten dat er voor klanten geen reden
tot klagen is. Ik moet op basis van de signalen die ik van de sector ontvang echter
tegelijkertijd vaststellen dat daar waar gedrag van klanten de grens van het betamelijke
overschrijdt, dit -net als bij agressief gedrag bij geconstateerd zwartrijden
in het openbaar vervoer- vaak gerelateerd is aan het niet nakomen van de verplichtingen
van de klant. Dit laatste komt tot uiting in de steeds verdergaande maatregelen
die bedrijven moeten nemen om vooral medewerkers van fraudeteams te beschermen
tegen verbale en fysieke agressie.

Meer informatie


Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u terecht bij Postbus 51, telefoon
0800 - 6463951, e-mail: ezinfo@postbus51.nl

Voor journalisten: Dhr. J. Wils, persvoorlichter, telefoon (070) 379 64 64, e-mail:
j.wils@minez.nl