Raad voor de Journalistiek

Uitspraken vastgesteld d.d. 18 februari 2005
door mw. mr. M.E. Leijten, voorzitter, mw. A.C. Diamand, prof. dr. mr. B. de Gaay Fortman, T.R. Harkema en mr. A.H. Schmeink, leden, in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris.

Vereniging Mitex / K. van Dalsem, R. van der Stelt en de Nieuwe Revu Uitspraak: ongegrond
In de Nieuwe Revu is een artikel gepubliceerd onder de kop Winkels niet bestand tegen simpele diefstal truc Gratis shoppen met een magneet. Bij het artikel is een Stappenplan Zo steel je een Evisu broek gepubliceerd. Onder de kop Wat vinden zij van de magneet-truc? is een aantal reacties geplaatst, waaronder die van een medewerkster van klaagster. De klacht is gericht tegen het stappenplan. Volgens klaagster wordt de lezer met het daarmee uitgenodigd c.q. opgeroepen tot het plegen van winkeldiefstal.
Volgens de Raad kan het maatschappelijk relevant en journalistiek geboden zijn om journalistiek onderzoek te verrichten naar (vermeende) misstanden in de detailhandel. Het is immers een taak van de pers om misstanden aan de kaak te stellen. Daartoe behoort ook het berichten over tekortschietende beveiligingssystemen, waarbij het relevant en journalistiek geboden kan zijn aan de orde stellen dat op eenvoudige wijze kleding kan worden gestolen, zelfs indien daarbij methoden aan het publiek bekend worden gemaakt waarmee kleding-beveilingssystemen kunnen worden omzeild. Dat dat op een provocerende wijze is geschied maakt dit op zichzelf niet anders, aldus de Raad (vgl. RvdJ 2003/22). Bovendien is de reactie van een medewerkster van klaagster in het artikel verwerkt. Gesteld noch gebleken is dat de weergave van die reactie onjuist is. Dat die medewerkster niet op de meest adequate wijze heeft gereageerd, kan verweerders niet worden verweten. Alle omstandigheden in aanmerking genomen is de Raad van oordeel dat verweerders geen grenzen hebben overschreden.
Trefwoorden:

- Journalistieke werkwijze: hoor en wederhoor
- Feitenweergave: tendentieuze berichtgeving
- Procedure: ontvankelijkheid
Publicatie op www.rvdj.nl onder nr. 2005/6.

X, Y en Z / de Gelderlander
Uitspraak: deels gegrond
Klagers maken bezwaar tegen het artikel Verstandhouding tussen (...) buren is compleet verziekt, dat gaat over een rechtszaak tussen X en zijn buurvrouw. In het artikel zijn de naam en het adres van X vermeld.
De klacht dat verweerder journalistiek ontoelaatbaar heeft gehandeld door over de rechtszaak te publiceren, ondanks herhaaldelijk verzoek van klagers niet tot publicatie over te gaan, is ongegrond. Een journalist is vrij in zijn selectie van nieuws. Er is geen norm van journalistieke zorgvuldigheid die meebrengt dat een journalist toe- of instemming behoeft te hebben van degene over wie hij publiceert. (vgl. RvdJ 2004/87)
Dat neemt niet weg dat de journalist wel steeds een afweging dient te maken tussen het belang dat met de publicatie is gediend en de belangen die door de publicatie worden geschaad, en dat moet worden vermeden dat nodeloos schade wordt toegebracht. In het algemeen bestaat geen bezwaar tegen vermelding van de namen van de betrokken partijen als het gaat om verslaggeving van een openbare terechtzitting in een civielrechtelijke procedure. Echter, in sommige gevallen kan het belang van een partij om zoveel mogelijk onherkenbaar te blijven zo zwaar wegen dat van het vermelden van de (volledige) naam moet worden afgezien (vgl. RvdJ 2004/18). Nu het hier gaat om een burenruzie, die ertoe heeft geleid dat X zich genoodzaakt voelt zijn huis te verkopen, en de kwestie zich afspeelt in een kleine gemeenschap, is sprake van zwaarwegende belangen als hiervoor bedoeld. Door de persoonlijke gegevens van X te vermelden, zowel in de gedrukte versie van de Gelderlander als op de website, heeft verweerder journalistiek onzorgvuldig gehandeld.
De Raad overweegt ten slotte dat het verweerder zou hebben gesierd als hij eerder schriftelijk inhoudelijk op de kwestie was ingegaan. Dat hij dit heeft nagelaten kan echter niet leiden tot het oordeel dat hij op dat punt grenzen heeft overschreden.
Trefwoorden:

- Journalistieke werkwijze: selectie van nieuws (via fulltext)
- Privacy: vermelding persoonlijke gegevens
- Aard van de publicatie: rechtbankverslag
Publicatie op www.rvdj.nl onder nr. 2005/7.

St. Nidos jeugdbescherming voor vluchtelingen / De Telegraaf Uitspraak: deels gegrond
De klacht is gericht tegen twee publicaties betreffende de overplaatsing van een voogdijpupil van klaagster. Bij de artikelen is een foto van het meisje geplaatst.
Volgens de Raad brengt de journalistieke verantwoordelijkheid met zich mee dat de persoonlijke levenssfeer van degene over wie wordt gepubliceerd, niet verder mag worden aangetast dan in het kader van een open berichtgeving nodig is. Niet is gebleken van een zodanig belang dat met de plaatsing van fotos was gediend, dat de privacy van de voogdijpupil van klaagster daarvoor in redelijkheid moest wijken. Verweerder had de plaatsing van die fotos achterwege kunnen laten, zonder dat afbreuk zou zijn gedaan aan de inhoud en nieuwswaarde van de berichtgeving, aldus de Raad.
Aangezien het aan verweerder bekend was dat het meisje op gezag van klaagster bij de pleegouders werd weggehaald, had hij kunnen en moeten begrijpen dat hij in dit geval niet mocht afgaan op de door de pleegouders verleende toestemming tot publicatie van de fotos. Door de fotos van het meisje te plaatsen heeft verweerder derhalve grenzen overschreden. (vgl. RvdJ 2004/97)
Verder is gesteld noch gebleken dat de berichtgeving onjuistheden van betekenis bevat. Vast staat dat voorafgaand aan beide publicaties klaagster om commentaar is gevraagd. Niet kan worden gezegd dat in de artikelen voor die reacties slechts een zodanig beperkte plaats is ingeruimd dat geen behoorlijke toepassing is gegeven aan het recht op wederhoor, terwijl niet is gebleken dat die reacties onjuist zijn weergegeven. Zijdens klaagster is nog aangevoerd dat zij slechts op hoofdlijnen commentaar kon geven. Voor zover haar beweegredenen tot overplaatsing van het meisje al onvoldoende in de berichtgeving naar voren zijn gekomen, kan dit verweerder dan ook niet worden verweten. Op dit punt is de klacht ongegrond.
Trefwoorden:

- Journalistieke werkwijze: bronnen, hoor en wederhoor
- Feitenweergave: onjuiste berichtgeving

- Privacy: fotos
Publicatie op www.rvdj.nl onder nr. 2005/8.

---