Ministerie van Algemene Zaken


1red15342
25-2-2005, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,

OVER DE UITZENDING VAN SPECIALE TROEPEN NAAR AFGHANISTAN

WALLAART:
Ik vroeg eerst maar eens aan Balkenende wat die commando's precies gaan doen in dat gebied.


BALKENENDE:
Het zijn troepen die ingezet worden in de strijd tegen het terrorisme. Wat ze precies gaan doen ga ik uiteraard niet zeggen, want dan kom je op het operationele vlak. Daar moet je nooit mededelingen over doen. Het zijn wel hooggekwalificeerde mensen die willen bijdragen aan de strijd tegen terrorisme, tegen terreur, tegen geweld in dat deel van Afghanistan.

WALLAART:
De Britten en de Amerikanen zijn daar vooral bezig met die operatie Enduring Freedom. Heeft u enig idee hoe de situatie daar momenteel is?


BALKENENDE:
Het is zo dat de militaire staf heel goed op de hoogte is van het gebied. Zij gaat nooit over één nacht ijs. Zaken worden goed in kaart gebracht. Dat zijn allemaal zaken die te maken hebben met operationele aspecten.

WALLAART:
In Zuid Irak, waar Nederlanders lang een vredesmissie hebben gedaan kregen we regelmatig berichten in de pers. Maar Zuid Afghanistan is echt een soort zwart gat. Maakt u zich er geen zorgen om dat er helemaal geen zicht op de situatie ontstaat?


BALKENENDE:
Ik geloof niet dat je kunt zeggen dat er geen zicht is op de situatie. De militairen hebben natuurlijk wel een beeld van de hele omgeving, hoe het er uit ziet, wat er aan de hand is. Dat hoort ook bij die goede voorbereiding. Natuurlijk is het zo dat dit weer een ander type activiteit is dan in Irak, net zo goed als dat het andere activiteiten zijn dan wat we al doen in Afghanistan. We gaan niet nu beginnen in Afghanistan, alleen de aard van de activiteiten is anders. Wat we tot nu toe hebben gedaan in Afghanistan was vooral het bijdragen aan wederopbouw en stabiliteit. Dat doe je samen met andere landen. Die internationale betrokkenheid was bijvoorbeeld van belang bij de verkiezingen. Dat blijft ook zo. Alleen is dit een ander type activiteit.

WALLAART:
Het is de bedoeling dat Nederlanders bij gevechtshandelingen betrokken raken. Hoeveel ervaring hebben onze militairen daar eigenlijk mee?


BALKENENDE:
Je gaat er niet heen voor de gevechtshandeling om de gevechtshandeling. Je gaat er heen om Afghanistan veiliger te maken .

WALLAART:
Maar de kans is groot he?


BALKENENDE:
Als er iets gebeurt dan moet je kunnen handelen. De mensen die er heen gaan zijn natuurlijk professionals. Die weten van wanten.

WALLAART:
Als ik aan ons leger denk, denk ik: waar hebben we die ervaring dan opgedaan?


BALKENENDE:
Wanneer we het hebben over de mensen die daar heen gaan, die zijn zeer getraind. Dat zijn special forces; dat zijn zeer getrainde militairen die ook kunnen worden ingezet voor moeilijke missies. Juist omdat ze zo goed zijn opgeleid .

WALLAART:
Maar opleiding in de kazerne is toch iets anders dan ervaring 'in combat' .


BALKENENDE:
U kunt er verzekerd van zijn dat deze militairen ook met alle oefening, nationaal en internationaal een behoorlijke know-how hebben.

WALLAART:
De Tweede-Kamerfractie van het CDA wil toch garanties voor de veiligheid van die troepen. Wat kunt u toezeggen?


BALKENENDE:
Ik vind eigenlijk dat we nu niet een openbare discussie moeten gaan houden over de veiligheidsaspecten. Maar u kunt er verzekerd van zijn dat ook de militaire staf, de militaire top heel goed aan het werk is met het maken van inschattingen, met het kijken naar de veiligheid van de mensen daar.

WALLAART:
Dus daar moet het CDA het maar mee doen?


BALKENENDE:
Natuurlijk is het zo dat er inlichtingen worden gegeven aan de Tweede Kamer. Natuurlijk zullen wij er alles aan doen om de Tweede Kamer te informeren, maar dat zal op een vertrouwelijke manier moeten gebeuren.

WALLAART:
Stel: onze troepen pakken een mogelijke terrorist op. Wat doen ze daarmee?


BALKENENDE:
Er zijn natuurlijk verschillende mogelijkheden. Maar dat raakt eigenlijk de hele operationele kant.

WALLAART:
In Irak leverden we ze uit aan de Britten he?


BALKENENDE:
Dat was daar. Daar zijn ook afspraken over gemaakt. Sommigen werden uitgeleverd aan de Britten, maar het kon onder omstandigheden ook zo zijn dat personen werden uitgeleverd aan de Iraakse autoriteiten. Dat is een beetje afhankelijk van de aard van de persoon en de handelingen die de persoon had verricht. Nu in Afghanistan vind ik dat ik even niet in die als- vragen moet komen. Men zit daar. Het is een behoorlijk verantwoordelijke missie. Het is geen gemakkelijk missie. Men zal - ook in samenspel met andere landen daar - zo goed mogelijk opereren.

WALLAART:
Ik ga er maar van uit dat de Nederlandse regering niet in Abu-Graib of Guantanamo-bay-achtige toestanden verzeild wil raken?


BALKENENDE:
Zoals gezegd: ik vind dat ik niet moet praten over de exacte situatie over wat gebeurt wanneer mensen worden opgepakt.

WALLAART:
Nog ééntje dan: onze jongens pakken Osama Bin Laden op, de hoofdprijs. Dragen we hem dan over aan de Amerikanen of vliegen we hem naar het Internationaal Strafhof in Scheveningen?


BALKENENDE:
Dat zullen we dan wel zien. Ik ga me nu niet begeven in dit soort . het zijn in feite toch operationele kwesties. Het is eigenlijk dezelfde vraag als die u zo-even stelde, maar dan op een andere manier.

WALLAART:
Hoe komt zo'n missie eigenlijk tot stand? Ik neem aan dat de Amerikanen dan een concreet verzoek indienen?


BALKENENDE:
In dit geval is het natuurlijk zo dat de Amerikanen het vragen, maar de Amerikanen doen dat ook weer op basis van resoluties van de VN en indachtig de andere landen die ook daar betrokken zijn.

WALLAART:
De VN staat volgens mij achter die stabilisatiemacht, ISAF - dat wordt momenteel door de NAVO gedaan - maar Enduring Freedom is daarnaast toch meer een onderneming van de Amerikanen en de Britten?


BALKENENDE:
Het wordt eigenlijk altijd zo gekwalificeerd dat Enduring Freedom een internationale militaire operatie is, waar betrekkelijk veel landen aan deelnemen. Dat is eigenlijk de situatie. Wat je wel ziet is dat het op termijn de kant uit zou kunnen gaan dat ISAF en Enduring Freedom meer en meer op elkaar worden afgestemd.

WALLAART:
En dan zal de VN ook Enduring Freedom omarmen?


BALKENENDE:
Natuurlijk is het zo dat er de nodige resoluties zijn ten aanzien van de betrokkenheid in Afghanistan en dat is niet alleen een kwestie van stabilisatie. Dat is ook een kwestie van strijd tegen het terrorisme. In die zin is het niet zo dat zonder uitspraak van de VN wordt geopereerd. Maar het is wel zo dat je natuurlijk kijkt wat kan de ene operatie en de ander, wat kan dat aan synergie en samenwerking opleveren?

WALLAART:
Het besluit valt nagenoeg samen met het beëindigen van de vredesmissie in Irak. Is dat toeval?


BALKENENDE:
Ik merk ook vandaag bij de persconferentie dat nogal wordt gezegd: is het niet een soort doekje voor het bloeden vanwege het stoppen in Irak. Ik vind dat eigenlijk een hele gekke vraagstelling. Nederland heeft een behoorlijke bijdrage geleverd aan Irak. In Afghanistan beginnen we nu niet plotseling met iets; we zijn al betrokken in het land zelf. Het zijn dus gescheiden zaken. Het zijn alleen allemaal voorbeelden van internationale betrokkenheid van Nederland.

WALLAART:
Maar er zit wel echt een soort van omslag in Afghanistan?


BALKENENDE:
Ik zou het geen omslag willen noemen. Natuurlijk praten we al langer over verschillende militaire activiteiten in Afghanistan. Nu is deze keuze gemaakt. Dat is op goede gronden gebeurd, maar los van Irak had het heel goed geweest kunnen zijn dat we precies dezelfde beslissing hadden genomen. Sterker: het zijn gewoon verschillende zaken. Het beeld dat dit gedaan wordt omdat we zijn gestopt in Irak, dat is echt onzin. (letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)