Antwoorden op de vragen aan de Regering over het rapport "Reconstructie
Zuiderzeelijn" infrastructuur voor besluitvorming"
|Kamerstuknummer |:|29283-9 | |Vragen aan |:|Regering | |Commissie |:|Verkeer en Waterstaat |
|Nr |Vraag |
|1 |Hoe denkt de regering uitvoering te geven aan de |
| |toezegging, die is gedaan in de brief van 12 |
| |oktober 2004 van de minister van Verkeer en |
| |Waterstaat (TK 2004-2005, 27 658, nr. 19; p. 3) |
| |om gedurende de planstudie een volledige |
| |maatschappelijke kosten-batenanalyse uit te |
| |voeren? Hoe verhoudt zich dit tot de prijsvraag? |
| |Antwoord: |
| |Voor grote projecten is het gebruikelijk om na de|
| |kengetallen KBA in de verkenningenfase*, ook in |
| |de Trajectnota/MER fase een KBA op te stellen. De|
| |toezegging die is gedaan in de brief van 12 |
| |oktober 2004 doelt hierop. |
| |*In Verkenning deel I (2000) is een kengetallen |
| |kosten-batenanalyse (KKBA) uitgevoerd door het |
| |NEI. Deze KBA is destijds getoetst en "op |
| |hoofdlijnen geloofwaardig bevonden" door het CPB.|
| |In het kader van Verkenning deel II is naar |
| |aanleiding van de discussie tussen economische |
| |instituten een verdiepingsproces uitgevoerd met |
| |betrokken instituten (NEI, Nyfer, |
| |Rijksuniversiteit Groningen). Mede op basis van |
| |toetsing van de resultaten van dit |
| |verdiepingsproces door het CPB ("De uitkomsten |
| |van het NEI worden nog steeds op hoofdlijnen |
| |plausibel geacht"), is de verdiepte KBA van het |
| |NEI gebruikt als besluitvormingsinformatie voor |
| |het kabinetsbesluit van 21 december 2001. |
| | |
| |Voor het project Zuiderzeelijn is uitwerking in |
| |een Trajectnota/MER nog niet aan de orde. Dat |
| |neemt niet weg dat er gezien de termijn waarop |
| |een Trajectnota/MER wel aan de orde is, de |
| |beleidsomgeving en relevante ontwikkelingen sinds|
| |de KBA van 2001, aanleiding kan zijn om thans een|
| |nieuwe of herijkte KBA op te stellen. De |
| |informatie uit de prijsvraag zou als input kunnen|
| |dienen voor deze herijkte KBA, omdat daarmee de |
| |mogelijke betrokkenheid van marktpartijen en de |
| |haalbaarheid van het project door middel van |
| |robuuste kostenramingen getoetst kan worden |
|2 |In hoeverre heeft het mogelijkerwijs niet |
| |doorgaan van de Zuiderzeelijn invloed op een |
| |mogelijke nieuwe verbinding tussen Almere en |
| |Schiphol? |
| |Antwoord: |
| |De in de vraag bedoelde "mogelijke nieuwe |
| |verbinding tussen Almere en Schiphol" wordt |
| |opgevat als betrekking hebbend op een |
| |IJmeerverbinding |
| |In het kader van de Nota Ruimte is op basis van |
| |een integrale verkenning voor de corridor |
| |Haarlemmermeer-Almere besloten om een planstudie |
| |weg Schiphol - Almere uit te voeren en als |
| |onderdeel van het project Zuiderzeelijn een |
| |mogelijke IJmeerverbinding (als variant) te |
| |onderzoeken. |
| | |
| |Voor de IJmeervariant van de Zuiderzeelijn geldt |
| |dat deze nader wordt onderzocht. Een eventuele |
| |combinatie van de IJmeervariant van de |
| |Zuiderzeelijn met een (regionale) IJmeerweg maakt|
| |van dit onderzoek onderdeel uit. Voor de |
| |meerkosten van de IJmeervariant in vergelijking |
| |met een Zuiderzeelijn via de Hollandse Brug is op|
| |dit moment geen budget beschikbaar gesteld door |
| |het rijk en betrokken regionale overheden. Bij |
| |keuze voor deze variant zal tot een |
| |kostenverdeling tussen betrokken publieke en |
| |eventuele private partijen moeten worden gekomen.|
| |Regionale overheden staan positief tegenover een |
| |IJmeervariant van de Zuiderzeelijn en bezien |
| |daarnaast op eigen initiatief een eigenstandige |
| |OV-verbinding (metro of light rail). Dit geldt |
| |mogelijk ook voor eventueel regionale |
| |initiatieven. |
| | |
| |In 2006 wordt in het kader van samenhangende |
| |besluitvorming over projecten in de Noordvleugel |
| |(NVL) onder andere besloten over de |
| |woningbouwopgave voor Almere in relatie tot |
| |bereikbaarheid en natuur. De planstudie weg en |
| |Zuiderzeelijn (inclusief IJmeervariant) zijn |
| |voorzien als onderdeel van deze samenhangende |
| |besluitvorming. |
| |Als de procedure voor de Zuiderzeelijn eventueel |
| |wordt afgebroken, kan een nieuwe OV-verbinding |
| |tussen Schiphol en Almere niet meer via de |
| |Zuiderzeelijn worden bereikt. In de Nota |
| |Mobiliteit wordt gewezen op de integrale |
| |gebiedsgerichte verkenning waarin de verkeers-en |
| |vervoerproblematiek tussen Schiphol en Almere is |
| |bestudeerd. Aanleiding voor deze verkenning waren|
| |de mogelijke locaties voor woningbouw tot 2030 en|
| |de consequenties hiervan voor het verkeer op het |
| |traject Haarlemmermeer-Schiphol-Amsterdam-Almere.|
| |Uit de studie is gebleken dat bij het openbaar |
| |vervoer op dit traject- op enkele knelpunten na- |
| |er geen grote problemen optreden in de |
| |vervoerscapaciteit. Beperkte extra investeringen |
| |zijn voldoende om de knelpunten op het spoor op |
| |te lossen, in combinatie met investeringen in de |
| |weg. |
| |De uitkomsten van de verkenning rechtvaardigen |
| |een planstudie voor de uitbreiding van de |
| |wegcapaciteit. Twee hoofdalternatieven zullen |
| |worden onderzocht: een nieuwe verbinding tussen |
| |de A6 en de A9 en een tracé dat gebruik maakt van|
| |een sterke uitbreiding van de bestaande |
| |infrastructuur (stroomlijntracé). Deze planstudie|
| |gaat een belangrijk deel uitmaken van het |
| |Programma Noordvleugel. De regio heeft een |
| |OV-verbinding via het IJmeer als optie |
| |aangedragen om de capaciteit van het OV uit te |
| |breiden en de ruimtelijke ontwikkeling van Almere|
| |(Pampus) te structureren. Deze verbinding wordt |
| |als variant meegenomen in de prijsvraag van de |
| |Zuiderzeelijn en kan mogelijk gecombineerd worden|
| |met een weg. De wegverbinding wordt tevens als |
| |scenario meegenomen bij de eerder genoemde |
| |planstudie voor de weg. |
|3 |Welke implicaties heeft het eventueel afbreken |
| |van de procedure voor de Zuiderzeelijn voor de |
| |ruimtelijk-economische doelstellingen voor |
| |Flevoland en Noord-Nederland en de bijbehorende |
| |afspraken met de lagere overheden over het |
| |instrumentarium en de financiële middelen? |
| |Antwoord: |
| |Met het project Zuiderzeelijn worden tot nu toe |
| |de volgende doelen beoogd: |
| |bereikbaarheid van het Noorden en verbinding van |
| |Flevoland met het Noorden verbeteren; |
| |bijdrage leveren aan bereikbaarheid van de |
| |Noordvleugel en Almere - door het te onsluiten |
| |met een hoogwaardig OV-systeem - een meer |
| |gelijkwaardige positie geven ten opzichte van |
| |andere steden in de Randstad; |
| |stimuleren van de regionale economie van het |
| |Noorden; |
| |structurerend element in de verdere ontwikkeling |
| |van de as Schiphol - Amsterdam - Almere; |
| |afstemmen van infrastructuur en verstedelijking; |
| |benutten van de mogelijkheden die de |
| |Zuiderzeelijn biedt om de ruimtelijke |
| |ontwikkelingen te sturen (activiteiten |
| |concentreren in stedelijk gebied en landelijke/ |
| |open gebieden behouden). |
| |Als de procedure voor de Zuiderzeelijn eventueel |
| |wordt afgebroken, kunnen de genoemde |
| |doelstellingen niet langer via de Zuiderzeelijn |
| |worden bereikt. Er zijn op dit moment voor |
| |Flevoland (Noordvleugel) en Noord-Nederland geen |
| |andere rijksprojecten voorzien, die invulling |
| |kunnen geven aan de genoemde doelstellingen. |
| |Daarnaast vervallen in dat geval de |
| |conceptafspraken met de regionale en lokale |
| |overheden over het instrumentarium voor |
| |gezamenlijke besluitvorming en risicobeheersing |
| |(o.a. go / no go momenten) enerzijds en de |
| |financiële bijdrage van deze partijen anderzijds.|
| | |
| | |
| |Om bij eventuele beëindiging van het project |
| |Zuiderzeelijn toch invulling te geven aan |
| |bovengenoemde doelstelling zou gezocht kunnen |
| |worden naar alternatieve maatregelen. De |
| |doelstellingen zijn breder dan alleen |
| |bereikbaarheid. |
| | |
| |Indien alternatieve maatregelen worden overwogen |
| |spelen o.a. de volgende vragen: |
| |kan een met de Zuiderzeelijn vergelijkbare |
| |bijdrage worden geleverd aan de doelstellingen? |
| |welke rijksbijdrage is gemoeid met een |
| |alternatief pakket? |
| |hoe is de verdeling van verantwoordelijkheden, |
| |financiering en risico's tussen rijk en betrokken|
| |regionale overheden? |
| |is nog sprake van samenhang met andere projecten |
| |in het Noordvleugelprogramma? |
|4 |Wat is de huidige status van het begrip |
| |"transfersom of restwaarde" waarover in de op 14 |
| |maart 2000 aangeboden kabinetsnotitie |
| |Zuiderzeelijn wordt gesproken? |
| |Antwoord: |
| |De begrippen transfersom en restwaarde hebben |
| |beide een andere betekenis. |
| | |
| |Een transfersom betreft een eventuele betaling |
| |door de overheid aan de private concessiehouder |
| |aan het eind van de concessieperiode, voor de |
| |waarde die het gehele systeem van infrastructuur |
| |en vervoer op dat moment (bijv. in 2040) nog |
| |vertegenwoordigd. Een dergelijk bijdrage is |
| |geopperd in de eerste private plannen voor een |
| |magneetzweefbaan (Transrapid). Hieraan wordt in |
| |de kabinetsnotitie van 14 maart 2000 gerefereerd |
| |in bijlage 4 over 'financiering en PPS', waarbij |
| |een indicatief bedrag is genoemd van zes miljard |
| |gulden. Een constructie met een transfersom is |
| |niet aan de orde, vanwege de hoge kosten voor de |
| |overheid die hiermee zijn gemoeid. |
| | |
| |Het begrip restwaarde, zoals gehanteerd in de |
| |business case uit de Verkenningen voor de |
| |Zuiderzeelijn (2000 - 2001), heeft betrekking op |
| |de opbrengst van de vervoersexploitatie na de |
| |eerste concessietermijn (bijvoorbeeld voor de |
| |periode van 2040-2080) voor de overheid. In de |
| |business case werd uitgegaan van een eerste |
| |concessietermijn van 25 jaar, de restwaarde heeft|
| |daarmee betrekking op de periode na 2040. |
| | |
| |Bij besluitvorming over de verkenningen (2001) |
| |werd de restwaarde gezien als mogelijke |
| |financieringsbron (bij HSL ca. E 0,23 mld. en bij|
| |MZB ca. E 0,36 mld.). Gezien de lange termijn |
| |waarop de restwaarde zich voordoet, is deze |
| |omgeven met de nodige onzekerheden. Daarom is de |
| |restwaarde bij besluitvorming door het kabinet in|
| |2004 in het kader van de Nota Ruimte nog wel |
| |gezien als maatschappelijke waarde (zie vraag 7 |
| |over de KBA), maar zekerheidshalve niet langer |
| |beschouwd als financieringsbron. |
| | |
| |In de brief aan de Tweede Kamer van 8 juni 2004 |
| |over de Zuiderzeelijn is in bijlage 6 |
| |(samenvatting kosten en opbrengsten) ingegaan op |
| |de wijziging van de status van de restwaarde. |
| | |
|5 |Deelt de regering de conclusie van de projectgroep |
| |Zuiderzeelijn uit de Zuiderzeelijn Business Case van november |
| |2000 dat de Zuiderzeelijn, zelfs als de overheid alle risico's |
| |op zich neemt, financieel niet haalbaar is? |
| |Antwoord: |
| |De conclusie van de business case van november 2000 is dat alle|
| |alternatieven (MZB, HSL, IC en HZL-plus) een significante |
| |bijdrage van de overheid vergen, zelfs als de overheid alle |
| |risico's op zich neemt. Hiermee is niet geconcludeerd dat het |
| |project financieel niet haalbaar is. |
| | |
| |Ter toelichting het volgende. |
| | |
| |Aan het eind van de verkenningen (2001) heeft het kabinet |
| |besloten om maximaal Euro 2,73 miljard te reserveren voor de |
| |Zuiderzeelijn. Onderstaand overzicht van de kostenraming uit de|
| |Verkenningen (2000 - 2001), laat zien wat de geraamde kosten |
| |zijn voor alle alternatieven. |
| | |
| | |
| |Materieel |
| |Infrastructuur |
| |Totaal |
| | |
| |HZL-plus |
| |0,27 |
| |1,20 |
| |1,47 |
| | |
| |ZZL-IC |
| |0,24 |
| |2,40 |
| |2,64 |
| | |
| |ZZL-HSL |
| |0,49 |
| |3,80 |
| |4,29 |
| | |
| |ZZL-MZB* |
| |0,79 |
| |6,15 |
| |6,94 |
| | |
| | |
| |Kostenraming verkenningen (x 1 miljard E, netto contante waarde|
| |2010, prijspeil 2002), zie ook brief aan Tweede Kamer van 8 |
| |juni 2004 |
| |* Hier wordt bedoeld de MZB die op alle stations stopt, de zgn.|
| |MZM(etro). |
| | |
| |Voor de Intercity en Hanzelijn-plus zou de rijksbijdrage van E |
| |2,73 miljard toereikend moeten zijn voor de gehele investering.|
| |Voor de MZB en HSL is de maximale rijksbijdrage niet toereikend|
| |voor de gehele investering. Daarom is ook zicht nodig op andere|
| |bijdragen om te kunnen bepalen of deze alternatieven haalbaar |
| |zijn. Regionale overheden hebben een bijdrage toegezegd van E |
| |0,23 mld. voor een HSL en E 1,02 mld. voor een MZB. In de |
| |business case uit de verkenningen is een private bijdrage - |
| |winst uit vervoersexploitatie - berekend van E 0,23 mld. voor |
| |een HSL en E 1,03 mld. voor een MZB. |
| | |
| |Voor de verschillende alternatieven leidt dit tot het |
| |onderstaande samenvattende overzicht van kosten en financiële |
| |dekking. |
| | |
| | |
| |ZZL-HSL |
| |ZZL-MZB* |
| | |
| |A Investeringskosten totaal |
| |4,29 |
| |6,94 |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| |B Dekking totaal |
| |3,19 |
| |4,81 |
| | |
| |waarvan |
| | |
| | |
| | |
| |rijksbijdrage |
| |2,73 |
| |2,73 |
| | |
| |regionale bijdrage |
| |0,23 |
| |1,02 |
| | |
| |exploitatiesaldo / private bijdrage |
| |0,23 |
| |1,06 |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| |C Ongedekt |
| |1,10 |
| |2,13 |
| | |
| |dekkingspercentage |
| |74% |
| |69% |
| | |
| |Kosten en financiële dekking (x 1 mld. Euro, NCW 2010, |
| |prijspeil 2002), zie ook brief aan Tweede Kamer van |
| |8 juni 2004 |
| | |
| |Bovenstaand overzicht maakt duidelijk dat een MZB en HSL alleen|
| |financieel haalbaar zijn indien marktpartijen via |
| |publiek-private samenwerking (PPS) kansen zien om met name de |
| |totale investeringskosten te verlagen. |
| | |
|6 |Deelt de regering de mening van de Tijdelijke Commissie |
| |Infrastructuurprojecten dat er, zeker naar aanleiding van de |
| |kosten-batenanalyse, geen nut en noodzaakdiscussie is gevoerd? |
| |Antwoord: |
| |In maart 2001 heeft het kabinet een breed proces ingezet |
| |(Verkenningen deel II), gericht op aanvullende informatie en op |
| |draagvlak voor een kabinetsbesluit over de Zuiderzeelijn. |
| |Onderdeel van dit proces was een verdieping van de |
| |kosten-batenanalyse (KBA), met betrokkenheid van meerdere |
| |economische instituten (zie ook vraag 1).De resultaten van de |
| |verdiepte KBA zijn betrokken in een breed parallel proces met |
| |stakeholders (maatschappelijke organisaties, onder leiding van |
| |onafhankelijk voorzitter en secretariaat) en adviesorganen van |
| |de regering (VROM Raad en Raad voor V&W, ICES en RPC). De |
| |resultaten van de verdiepte KBA zijn in december 2001 aan de |
| |orde geweest in zowel het kabinet als in de Tweede Kamer, |
| |getuige het AO verslag van februari 2002. |
| | |
| |Vervolgens heeft integrale besluitvorming over o.a. de |
| |Zuiderzeelijn plaatsgevonden in het kader van de Nota Ruimte en |
| |de Nota Mobiliteit. Daarbij zijn de Zuiderzeelijn-doelstellingen|
| |voor de Noordvleugel aangescherpt en derhalve niet expliciet |
| |onderdeel geweest van eerdere discussie over nut en noodzaak. |
| |Bovendien is de discussie gezien het strategisch karakter van |
| |deze nota's niet op detailniveau gevoerd. |
| | |
|7 |Kan een overzicht worden gegeven van de wijze waarop de | | |milieueffecten in de analyses van het Nederlands Economische | | |Instituut (NEI) uit 2001 zijn meegenomen? | | |Antwoord: | | |Voor de kosten-batenanalyse (KBA) is zoveel mogelijk getracht de| | |optredende externe effecten te kwantificeren en in geld uit te | | |drukken. Externe effecten omvatten milieueffecten, maar ook | | |effecten op natuur, landschap, ruimtebeslag en energieverbruik. | | | | | | | | |Voor een aantal externe effecten zijn mitigerende of | | |compenserende maatregelen meegenomen in de investeringskosten. | | |Deze effecten zijn dus als onderdeel van investeringskosten | | |verwerkt in de KBA. Daarnaast was het voor een aantal aspecten | | |onmogelijk om de optredende effecten in geld uit te drukken, | | |vanwege het ontbreken van gegevens en/of geaccepteerde methoden.| | |Deze aspecten zijn kwalitatief meegenomen in de KBA. | | | | | |De hoofdaspecten van de milieueffecten die in de KBA zijn | | |onderzocht zijn: | | |natuur: kwantitatief meegenomen als mitigerende en compenserende| | |maatregelen in de kostenraming; | | |landschap: kwantitatief meegenomen als standaardbedrag voor | | |mitigatie (vormgeving en inpassing ten behoeve van visuele | | |kwaliteit); | | |ruimtebeslag: ten dele kwantitatief verwerkt in kostenraming in | | |de vorm van kosten voor onteigening van grond en bebouwing; | | |milieu (geluid, bodem en water): geluidsmaatregelen conform | | |wettelijke norm kwantitatief verwerkt in kostenraming, overige | | |aspecten kwalitatief beoordeeld; | | |woon- en leefmilieu: sociale veiligheid en visuele hinder zijn | | |kwalitatief beoordeeld; | | |energiegebruik: kwantitatief opgenomen als extern effect via | | |waardering van emissies van CO2 en NOx. | | | | | |Onderstaande tabel geeft de uitkomsten weer van de verdiepte KBA| | |van het NEI uit 2001 (die door CPB op hoofdlijnen plausibel is | | |beoordeeld), met een nadere uitsplitsing van de afzonderlijk | | |gemonetariseerde externe effecten door emissies van CO2 en NOx | | |en de kwalitatief beoordeelde externe effecten op natuur, | | |landschap en milieu. | | | | | | | | | | | |HZL-plus | | |ZZL-IC | | |ZZL-HSL | | |ZZL-MZM | | |ZZL-MZB | | | | | |Gemonetariseerde effecten | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Maatschappelijke baten | | |0,6/0,7 | | |1,1 | | |1,5/1,8 | | |3,5/4,0 | | |2,9/3,3 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Maatschappelijke kosten | | |1,3 | | |2,5 | | |3,9 | | |6,9 | | |6,4 | | | | | |(waarvan emissies CO2 en NOx) | | |0 % | | |0 % | | |1% | | |1,5% | | |2% | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Saldo excl. restwaarde | | |-0,6/-0,7 | | |-1,4 | | |-2,1/-2,3 | | |-3,0/-3,4 | | |-3,2/-3,6 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Restwaarde | | |0,1 | | |0,3 | | |0,4 | | |0,7 | | |0,7 | | | | | |Saldo incl. restwaarde | | |-0,5/-0,6 | | |-1,1 | | |-1,7/-1,9 | | |-2,3/-2,8 | | |-2,5/-2,9 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Niet gemonetariseerde effecten | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Externe effecten op natuur, landschap en milieu | | |- | | |--- | | |--- | | |-- | | |-- | | | | | |Schaal- en cluster-effecten | | |0 | | |0/+ | | |+ | | |+++ | | |+++ | | | | | |Regionale herverdeling | | |PM | | |PM | | |PM | | |PM | | |PM | | | | | |Overzicht van de kosten en baten, netto contante waarde 2010 in | | |miljarden Euro's (bron: NEI 2001), zie ook brief aan Tweede | | |Kamer | | |van 21 december 2001 | | | | |8 |In hoeverre worden sommige cijfers, die gebruikt zijn bij de | | |presentatie van het kabinetsbesluit van 21 december 2001, niet | | |onderschreven door het Centraal Planbureau? | | |Antwoord: | | |Ten behoeve van het kabinetsbesluit van december 2001 is het CPB| | |gevraagd de verdiepte KBA van de Zuiderzeelijn te toetsen. Deze | | |verdiepte KBA bestond uit een samenvattende rapportage en drie | | |onderliggende documenten opgesteld door NEI, Rijksuniversiteit | | |Groningen en Nyfer. | | | | | |Het CPB plaatst in haar toets kanttekeningen bij enkele | | |onderdelen van de verdiepte KBA van NEI: de reizigersvolumes en | | |arbeidsmarkteffecten lijken (licht) overschat en het opnemen van| | |een restwaarde is moeilijk verdedigbaar, maar het totaalbeeld | | |wordt hierdoor niet in belangrijke mate beïnvloed. Mede op basis| | |van de CPB toets is de restwaarde in de toets afzonderlijk | | |gepresenteerd. | | | | | |Overigens is de restwaarde in de maatschappelijke economische | | |benadering van de KBA op een andere wijze berekend dan in de | | |bedrijfseconomische benadering van de business case (zie vraag | | |4). | | | | | |Het CPB concludeerde dat de uitkomsten van het NEI nog steeds | | |(in 2000 werd door het CPB ook de eerdere KBA van NEI getoetst) | | |op hoofdlijnen plausibel zijn. Om deze reden is de verdiepte KBA| | |van het NEI gebruikt als besluitvormingsinformatie voor het | | |kabinetsbesluit van 21 december 2001. In het kabinetsbesluit van| | |2001 zijn daarnaast ook cijfers uit andere deelstudies van de | | |verkenningen gepresenteerd. Deze cijfers - zoals bijvoorbeeld de| | |business case, geluidhinder en energieverbruik - zijn niet door | | |het CPB getoetst. Dit is ook niet gebruikelijk. | | | | | |Onderdeel van de verdiepte KBA van NEI is een deelstudie van | | |o.a. de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) naar de indirecte | | |effecten op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. De resultaten van| | |deze deelstudie zijn gebruikt ten behoeve van het | | |kabinetsbesluit. In het TCI rapport heeft dit geleid tot | | |verwarring, omdat de RUG daarnaast ook een eigen KBA heeft | | |opgesteld. Deze KBA werd door het CPB niet onderschreven en is | | |ook niet gebruikt ten behoeve van besluitvorming in het kabinet | | |in december 2001. | | | | |9 |Wat zijn de resultaten van de toezegging van de minister van | | |Verkeer en Waterstaat in het Algemeen Overleg van 27 februari | | |2002 om deskundigen te laten kijken naar alternatieve | | |investeringsdoelen om de economische structuur van het noorden | | |te versterken | | |Antwoord: | | |Mijn inschatting is dat u refereert aan het Algemeen Overleg van| | |26 juni 2001 waar dit aan de orde is geweest (en niet 27 | | |februari 2002 zoals u suggereert). Dit heeft ertoe geleid dat in| | |het tweede deel van de verkenningen voor de Zuiderzeelijn (2001)| | |in overleg met het ministerie van Economische Zaken en de regio | | |is bekeken of er alternatieve investeringsdoelen beschikbaar | | |waren om de economische structuur van het Noorden te versterken.| | |Daarbij is onder andere de relatie gelegd met maatregelen in het| | |kader van de Commissie Langman, het Integraal Structuurplan | | |(ISP), Europese Structuurfondsen en de Herinrichtingwet Oost | | |Groningen - Gronings Drentse Veenkoloniën. Dit heeft geen | | |concrete alternatieve investeringsdoelen opgeleverd, die de | | |projectdoelen even goed zouden kunnen dienen. | | | | | |In de brief aan de Tweede Kamer van 21 december 2001 over het | | |kabinetsbesluit op basis van de verkenningen is dit als volgt | | |verwoord: "Dit beleid heeft geleid tot substantiële | | |werkgelegenheidsimpulsen voor het Noorden. Het heeft echter niet| | |kunnen voorkomen dat de achterstand van het Noorden op Nederland| | |als geheel in termen van welvaart (regionale productie, | | |gemiddeld besteedbaar inkomen) nog steeds bestaat." | | | | |10 |Zijn er vanuit Duitsland nog signalen waardoor de in eerste | | |instantie beoogde internationale context van het project weer in| | |beeld komt? Zo ja, hoe concreet zijn die signalen? | | |In de Verkenningen voor de Zuiderzeelijn (2000 - 2001) is | | |onderzocht in hoeverre doortrekking naar Duitsland toegevoegde | | |waarde levert. De conclusie was (bron: resultatennotitie | | |verkenningen I en II, bijlage bij brief aan Tweede Kamer over | | |kabinetsbesluit 21 december 2001): "De reizigersstromen tussen | | |Nederland en Noord-Duitsland zullen ook bij sterke economische | | |ontwikkelingen in Noord- en Oost-Duitsland en Scandinavië gering| | |zijn. Voor de relatie Amsterdam - Hamburg en Amsterdam - Berlijn| | |zou de route via de Hanzelijn, Twente en Osnabrück meer voor de | | |hand liggen, maar ook dit is vooralsnog niet aan de orde. Een | | |snelle verbinding via Groningen naar Noord-Duitsland en verder | | |naar Scandinavië is voorlopig niet in beeld." | | | | | |Er is in de afgelopen jaren geregeld interesse vanuit | | |Noord-Duitsland voor de internationale context van de | | |Zuiderzeelijn. De Duits - Nederlandse contacten lopen via | | |betrokken bewindslieden (met name Noord-Duitse deelstaten), | | |regionale overheden en handelskamers. De contacten richten zich | | |op de initiërende rol die de Zuiderzeelijn zou kunnen hebben | | |voor een transnationale infrastructuurverbinding tussen | | |Noord-Nederland / Noord-Duitsland en Noord- en Oost-Europa. Ook | | |lijkt sprake van interesse vanuit Noord-Europa voor een | | |hogesnelheidsverbinding Noord-Duitsland - Scandinavië. Concrete | | |plannen zijn er niet. | | | | | |Er is op dit moment geen aanleiding om de conclusie van de | | |Verkenningen over de internationale context van de Zuiderzeelijn| | |te herzien. | |11 |Kan de toets van het Centraal Planbureau op de | | |kosten-batenanalyses van het NEI, de Rijksuniversiteit Groningen| | |en Nyfer alsnog officieel aan de Tweede Kamer worden | | |toegezonden? | | |Antwoord: | | |Als bijlage is bijgevoegd de CPB notitie 'Toetsing uitwerking | | |KKBA Zuiderzeelijn' van 23 november 2001. |