Gemeente Haaksbergen
Historische markepalen op monumentenlijst
Het gaat hier om de markepalen die staan aan de spoorwegovergang
Veldmaterstraat, aan de Eibergestraat (net voorbij het tankstation),
in het Buurserzand en de paal op de grens van Duitsland en Gelderland.
De paal op de grens van Duitsland en Gelderland. Haaksbergen telt 17
markepalen. Dit is het restant van 51 stuks die in het verleden op de
markegrenzen stonden. Deze markepalen zijn uitingen van cultuur die
belangrijk zijn voor de identiteit van een gebied. Het zijn tastbare
herinneringen aan het bestaan van de Haaksbergse marken die een
belangrijke stempel hebben gedrukt op het landschap.
Een bijzonder voorbeeld is de paal op de grens van Duitsland en
Gelderland. Eric Ooink, landschapscoordinator zegt hierover het
volgende: " "De paal op de grens van Duitsland en Gelderland is
bijzonder omdat er naast twee jaartallen 1766 en 1773, drie wapens op
staan: namelijk de wapens van Gelderland, Overijssel en het
vorstbisdom Münster. Deze paal is zowel een grensspaal als een
markepaal".
'Marca'
Ook de markepaal in het Buursezand moet een beschermende status
krijgen. Het woord marke is afgeleid van het Latijnse woord 'marca'
dat grens betekent. De marken ontstonden in de late Middeleeuwen. Het
waren kleine boerenorganisaties die gingen over het beheer van de
gemeenschappelijke gronden (heide en veen). Daar waar de gronden van
de ene marke de andere raakte, moest deze begrensd worden door een
markepaal. De marken hielden in de loop van de 19e eeuw op te bestaan:
diverse grenspalen verdwenen omdat ze hun oorspronkelijke functie
hadden verloren.
Om te voorkomen dat nog meer historische exemplaren verdwijnen,
adviseert de monumentencommissie dat de palen een beschermde status
moeten krijgen door ze op de monumentenlijst te plaatsen.
Procedure
Voordat het college besluit de palen op de lijst te plaatsen,
informeert het college eerst de eigenaren. Hierop kunnen eigenaren
schriftelijk of mondeling reageren. Op basis van deze reacties stelt
de monumentencommissie een definitief advies op. Het is dan aan het
college om te besluiten.