Belastingheffing van ondernemingswinsten in Nederland kan beter
"Het huidige belastingsysteem voor ondernemingswinsten in Nederland
lokt belastingarbitrage uit waarbij ondernemers zich door de
belastingheffing laten leiden naar de juridische vorm, waarin de
onderneming wordt gedreven." Dit is een van de stellingen van prof.dr.
E.J.W. Heithuis in zijn oratie Zonder aanzien des (rechts)persoons; de
Wet VPB 2007: De ondernemingswinstbelasting van de 21ste eeuw, waarmee
hij op vrijdag 25 februari 2005 zijn ambt aanvaardt als hoogleraar
fiscale economie in de Faculteit der Economische Wetenschappen aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam. Heithuis is behalve hoogleraar tevens
geruime tijd werkzaam in de belastingadviespraktijk. Een ondernemer
begint zijn onderneming meestal in de rechtsvorm van een eenmanszaak,
maar zodra de winsten een bepaald niveau overschrijden, is er meestal
wel een belastingadviseur in de buurt die adviseert de onderneming om
te zetten in een BV. Dat is de praktijk, aldus de nieuwe hoogleraar.
De belastingheffing van ondernemingswinsten in Nederland is sterk
afhankelijk van de juridische verschijningsvorm waarin de onderneming
wordt gedreven. De winsten van eenmanszaken en
personenvennootschappen, zoals de maatschap en vennootschap onder
firma, worden belast met inkomstenbelasting die oploopt tot maximaal
52%. De winsten van BV's en NV's worden belast met
vennootschapsbelasting die thans maximaal 31,5% bedraagt maar de
komende jaren zal worden verlaagd tot 30%. Bij uitdeling van deze
winsten als dividend vindt er aanvullend heffing van
inkomstenbelasting plaats tegen een vast tarief van 25%. De totale
gecumuleerde belastingheffing (vennootschapsbelasting en
inkomstenbelasting) bedraagt dan 48,625% en zal de komende jaren dalen
tot 47,5%. "Dit verschil in belastingheffing van ondernemingswinsten
is onrechtvaardig en niet uit te leggen aan ondernemers. Niet alleen
worden winsten van BV's en NV's lager belast dan winsten van
eenmanszaken en personenvennootschappen, maar ook is de aanvullende
heffing van inkomstenbelasting van 25% pas verschuldigd wanneer de
winsten worden uitgekeerd als dividend. Gebeurt dit niet, maar worden
de winsten opgepot, dan is de aanvullende heffing van 25% vooralsnog
niet verschuldigd. Er zit dus ook nog een belangrijk timingvoordeel
voor NV's en BV's in het systeem."
De verschillende wijze waarop ondernemingswinsten worden belast, is
Heithuis al jaren een doorn in het oog, reden voor hem om in zijn
oratie uitgewerkte voorstellen te doen voor een belastingheffing van
ondernemingswinsten die onafhankelijk is van de juridische vorm waarin
de onderneming wordt gedreven. In een ideaal systeem is de
belastingheffing immers neutraal ten aanzien van de juridische vorm
waarin de onderneming wordt gedreven. Deze discussie is niet nieuw,
want menig belastingwetenschapper is Heithuis voorgegaan en heeft dit
ongelijke systeem van belastingheffing van ondernemingswinsten aan de
kaak gesteld. Meestal kiest men dan voor een
ondernemingswinstbelasting die verrekenbaar is met de
inkomstenbelasting die de ondernemer is verschuldigd bij uitdeling van
de winst als dividend. Heithuis ziet niets in deze oplossing, omdat
deze oplossing het systeem nodeloos ingewikkeld maakt en praktisch
onuitvoerbaar is voor de grote beursvennootschappen. Heithuis zoekt de
oplossing juist aan de andere kant en stelt voor om alle eenmanszaken
en personenvennootschappen op dezelfde wijze als thans de BV's en NV's
aan de heffing van vennootschapsbelasting te onderwerpen. Op de korte
termijn leidt dit voor het midden- en kleinbedrijf tot een belangrijke
verlichting van de belastingdruk van maximaal 52% naar 30% per 1
januari 2007. De aanvullende heffing van inkomstenbelasting over
uitgedeelde winsten van 25% die nu alleen geldt voor BV's en NV's ,
wil hij handhaven en ook laten gelden voor eenmanszaken en
personenvennootschappen. In zo'n systeem maakt het dan niet meer uit
in welke juridische vorm de ondernemer zijn onderneming drijft en de
ondernemer kan ook vrij wisselen tussen de verschillende rechtsvormen.
De belastingheffing is en blijft in alle gevallen gelijk.
Noot voor de pers
Oratie prof.dr. E.J.W. Heithuis, vrijdag 25 februari 2005, 16.00 uur
Plaats: Woudestein, Aula
Info: heithuis@few.eur.nl
gewijzigd op 17 feb 2005 14:34
Erasmus Universiteit Rotterdam