Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
2513 EA Den Haag Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
Ons kenmerk AM/BR/05/12191
Onderwerp Bestrijding fraude uitzendbranche Datum 24 februari 2005
1. Inleiding
In een algemeen overleg met de vaste kamercommissies van SZW en Financiën op 26 mei
2004 hebben de staatssecretarissen van SZW en Financiën met u een pakket van maatregelen
ter bestrijding van fraude en illegaliteit in de uitzendbranche besproken. De toenmalige
staatssecretaris van SZW heeft u tijdens dit overleg toegezegd bij de indiening van het
wetsvoorstel een beredeneerde inschatting van de effecten van het voorgestelde pakket van
maatregelen te zullen leveren. Om deze toezegging gestand te doen hebben wij in het laatste
kwartaal van 2004 een kwalitatief onderzoek laten verrichten door een extern
onderzoeksbureau. Hieronder presenteren wij u de uitkomsten van dit onderzoek en onze visie
daarop. Het onderzoek zelf is als bijlage toegevoegd. Mede op basis van dit onderzoek zullen
cijfermatige inschattingen van de effecten worden gemaakt. Deze inschattingen zullen worden
opgenomen in de memorie van toelichting bij het in te dienen wetsvoorstel.
2. Uitkomsten van het onderzoek in hoofdlijnen
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek kunnen twee hoofdconclusies worden
getrokken. De eerste is dat er draagvlak is voor het voorgestelde pakket van maatregelen bij de
partijen in de uitzendwereld. Dit is een duidelijk signaal dat in deze branche behoefte is aan
extra maatregelen. Het nemen van stappen door de overheid wordt als positief ervaren. Echter,
een deel van de respondenten in het onderzoek, vindt dat de eisen die aan het verkrijgen van
een vergunning verbonden zijn hoger moeten worden gesteld. De tweede conclusie uit het
onderzoek is dat de mate van handhaving het effect of anders gezegd het succes van de
voorgestelde maatregelen bepalen. Alleen met een goede handhaving zal met de voorgestelde
maatregelen een maximaal effect in de strijd tegen fraude en illegaliteit worden bereikt. Het
onderzoeksrapport geeft aan dat het pakket maatregelen niet als een losstaand pakket moet
worden gezien, maar als middel om fraude en illegale bemiddeling te bestrijden door een
krachtig handhavingsbeleid. Een vergunningplicht kan op sympathie rekenen onder alle
ondervraagden. Wel wordt aangegeven dat de effectiviteit verbeterd kan worden door
strengere eisen te stellen aan vergunningaanvragers/houders. Daarmee wordt gedoeld op de
eisen zoals die worden gehanteerd in de certificeringstelsels van de uitzendbranche zelf. Ook
wordt gepleit voor een periodieke controle van de vergunninghouders. De waarborgsom van
75.000 euro wordt gezien als een forse drempel voor startende ondernemers.
Ons kenmerk AM/BR/05/12191
Datum
3. Onze visie op de uitkomsten van het rapport
Wij zijn het van harte eens met de conclusies van het rapport ten aanzien van de handhaving.
Een consequente handhaving is nodig om de beoogde hefboomwerking door het opdrogen van
de vraag naar illegale arbeidskrachten via de inleners te effectueren. Op dit moment worden
binnen de Arbeidsinspectie verschillende eerder genomen maatregelen geëffectueerd om de
handhavingkracht van deze dienst te vergroten. Eind 2005 zal de Arbeidsinspectie op volle
sterkte draaien. Een tweede uitbreiding van de capaciteit zoals het rapport suggereert is op dit
moment onzes inziens overigens vooralsnog niet aan de orde. Verder is per 1 januari 2005 een
bestuurlijke sanctionering voor niet naleving van de Wet arbeid vreemdelingen ingevoerd. De
ontwikkeling van de Interventieteams vordert gestaag. Voorts wordt op verschillende wijzen
nagegaan hoe de huidige en extra handhavingscapaciteit zo efficiënt mogelijk kan worden
ingezet bezien in het licht van dit pakket. Tenslotte wordt ook een aanzienlijk deel van de
capaciteit van de SIOD ingezet op de aanpak van malafide constructies in het uitzendwezen.
Al deze reeds in gang gezette maatregelen zullen hun weerslag hebben op de activiteiten van
malafide uitzendondernemingen en hun inleners.
Ook verschillende voorgestelde maatregelen in het pakket zijn ontworpen met het oog op
vergemakkelijking van de handhaving. Wij noemen de exploitatievergunning, waarbij de
Arbeidsinspectie direct, zonder uitzoekwerk kan zien of een uitzender in bezit is van een
vergunning. Is dit niet het geval, volgt een bestuurlijke boete. Meerdere overtredingen van de
Wet arbeid vreemdelingen en het opleggen van fiscale vergrijpboetes zullen voor de Kamers
van Koophandel aanleiding zijn tot intrekking van de exploitatievergunning. Het niet naleven
van vergunningsvoorwaarden zal aanleiding zijn voor verval of intrekken van de
exploitatievergunning. De Arbeidsinspectie zal op basis van signalen van de Kamer van
Koophandel over intrekking of verval van exploitatievergunningen nagaan of de betreffende
uitzendbureaus daadwerkelijk zijn gestopt met het uitzenden van personeel. Het
anoniementarief kan in meer gevallen worden toegepast. De uitbreiding van de
verificatieplicht over alle uitzendwerknemers maakt de controle op identiteit voor inspecteurs
aanzienlijk makkelijker. Dit geldt eveneens voor de maatregelen rondom de Melding sociale
verzekeringen.
In de brief van 5 november 2004 (Kamerstukken II 2003/2004, 17 050) geven wij een
beschrijving van het vergunningstelsel zoals wij dat nu voor ogen hebben. In dit voorstel van
de vergunning is het element van de controle tijdens de looptijd van de vergunning
toegevoegd. In de brief van 5 november 2004 wordt ook uitgebreid ingegaan op de keuze voor
een vergunningenstelsel met een beperkt aantal eisen in plaats van een privaat
certificeringstelsel met strenge toelatingseisen. Zoals wij eerder aangegeven hebben is de
waarborgsom bedoeld om malafide ondernemers van de uitzendmarkt te weren. Dit wegen wij
zwaarder dan het drempelverhogende effect dan de waarborgsom kan hebben op beginnende
ondernemers. Overigens geeft het feit dat de uitzender in het bezit is van een
---
Ons kenmerk AM/BR/05/12191
Datum
exploitatievergunning niet de zekerheid dat hij te maken heeft met een bonafide uitzender.
Daarvoor is een dergelijk systeem, met deze eisen en controlegraad niet geschikt. Dit
vergunningensysteem heeft drie doeleinden: drempelvorming voor niet serieuze ondernemers,
het beboeten van ondernemers zonder vergunning en het innen van premies/belastingen en
boetes via de waarborgsom. Het ontslaat de inlener dus niet van zijn eigen
verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.
Voorts is nader onderzocht of de vergunning per ondernemer of per onderneming zou moeten
worden uitgeven. In eerste instantie was het idee de vergunning op naam van de ondernemer
uit te geven (ook gemeld aan de Kamer in de brief over het vergunningenstelsel van 5
november). Dit om de vergunning zo dicht mogelijk bij de persoon van de werkelijke
ondernemer te laten aansluiten en daarmee het gevaar van het inzetten van stromannen in te
dammen. Inmiddels zijn wij tot de conclusie gekomen dat een vergunning op naam van de
onderneming beter uitvoerbaar is omdat dit begrip aansluit op de huidige regelingen (het
handelsregister van de Kamer van Koophandel en de geblokkeerde rekeningen systematiek).
Via het verplicht stellen van het aanleveren van een Verklaring omtrent het gedrag (VOG)
door alle beleidsbepalers in de onderneming kan even goed worden bereikt dat de personen die
werkelijk de onderneming drijven in beeld komen.
In het rapport wordt opgemerkt dat de effectiviteit van het pakket van maatregelen kan worden
verhoogd als de overheid na introductie blijvend communiceert over de gevolgen van de
maatregelen, bijvoorbeeld door het toepassen van "naming and shaming". Zoals wij gemeld
hebben in de brief van 5 november is "naming and shaming" (schandpaal) inderdaad een
methode die onze aandacht heeft. Uit onderzoek is gebleken dat deze methode juridisch
mogelijk is. Op de wenselijkheid van het toepassen van de methode komen wij terug bij het
wetsvoorstel ten aanzien van de exploitatievergunning.
4. Afsluiting
Het bovenstaande in acht nemend concluderen wij dat dit pakket van maatregelen, een goede
bijdrage levert aan het indammen van de fraude en illegaliteit in de uitzendsector. Het ligt in
ons voornemen een wetsvoorstel daartoe voor de zomer bij u in te dienen.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken de Staatssecretaris van Financiën,
en Werkgelegenheid,
(H.A.L van Hoof) (mr.drs. J.G. Wijn)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid