020 - Huishoudens gaan meer betalen voor water
Datum: 24 februari 2005
De totale kosten in de waterketen zullen, gecorrigeerd voor inflatie,
naar verwachting met 1,5 tot 3 procent per jaar stijgen tot 2010. De
lasten voor huishoudens zullen navenant omhoog gaan. Wanneer het
kabinet daarnaast ook nog het voornemen uitvoert om een
waterketenheffing in te voeren kunnen huishoudens tientallen euro's
extra kwijt zijn. Dit blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd door het
onderzoeksinstituut Coelo in opdracht van de Raad voor de Financiële
Verhoudingen.
De verwachte kostenstijging in de waterketen (watervoorziening,
riolering en waterzuivering) wordt vooral veroorzaakt doordat veel
investeringen nodig zijn in de riolering. De afgelopen jaren is al een
begin gemaakt met de sanering van risicovolle overstorten, de
aansluiting van het buitengebied en het wegwerken van achterstallig
onderhoud. Investeringen op dit gebied blijven echter nodig.
Hoge Europese eisen
Omdat de Europese Kaderrichtlijn Water hoge eisen stelt aan de
kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater, zullen gemeenten in veel
gevallen extra moeten investeren in hun waterinfrastructuur. Er zijn
echter grote verschillen tussen gemeenten in de mate waarin
investeringen nodig zijn.
In de watervoorziening wordt mede door toenemende efficiency als
gevolg van benchmarks juist een lichte daling van de kosten verwacht.
In de waterzuivering zullen de kosten de komende vijf jaar ook
oplopen, zij het in mindere mate dan in de riolering. Dit komt vooral
doordat ook hier investeringen nodig zijn. De uitstoot van schadelijke
stoffen in het gezuiverde afvalwater moet verder worden gereduceerd.
Lastendruk huishoudens
De kosten zullen uiteindelijk worden verhaald op huishoudens. In 2004
betaalt een éénpersoonshuishouden gemiddeld 269 euro voor drinkwater,
riolering en waterzuivering, een vijfpersoonshuishouden gemiddeld 577
euro. Naar verwachting betaalt een éénpersoonshuishouden in 2010
gemiddeld tussen 294 euro en 321 euro (prijspeil 2004) en een
gemiddeld vijfpersoonshuishoudens tussen 631 euro en 689 euro
(prijspeil 2004).
Waterketenheffing
Dwars door deze ontwikkelingen heen loopt het voornemen van het
kabinet om de bekostiging van de waterketen te veranderen. Huishoudens
betalen nu nog verschillende bedragen voor drinkwater, riolering en
waterzuivering. Om de transparantie binnen de waterketen te bevorderen
en om huishoudens bewust te maken van de kosten van het waterverbruik
wil het kabinet de bestaande heffingen vervangen door één
waterketenheffing. Deze zal voor een deel bestaan uit een vastrecht en
voor het overige afhankelijk zijn van het waterverbruik.
Lastenverschuiving
De introductie van dit systeem zal een lastenverschuiving tussen
huishoudens veroorzaken. Wanneer het tarief voor het grootste deel
vastligt, ondervinden éénpersoonshuishouden jaarlijks gemiddeld een
nadeel van 100. Vijfpersoonshuishoudens ondervinden dan juist een
voordeel (gemiddeld 75 euro). Wanneer het tarief sterk afhankelijk
wordt van het waterverbruik gebeurt het omgekeerde:
vijfpersoonshuishoudens ondervinden nadeel (gemiddeld 172 euro) en
éénpersoonshuishoudens voordeel (gemiddeld 44 euro). Het is echter de
vraag of deze kabinetsplannen doorgang vinden. De Kamer ziet de
plannen (nog) niet zo zitten.
Brede rioolheffing
In het najaar van 2004 zijn er plannen geformuleerd om een brede
rioolheffing te introduceren. Dit moet gemeenten een instrument geven
om de benodigde investeringen uit te voeren. Het is moeilijk om te
bepalen welk effect invoering van een brede rioolheffing heeft op de
lastendruk van huishoudens. Gemeenten die serieus werk gaan maken van
de Europese Kaderrichtlijn Water zullen zonder brede rioolheffing
immers een andere manier moeten vinden om de taken te financieren.
Noot voor de pers
Meer informatie: dr. ir. C. Hoeben, tel: (050) 363 3766, drs. E.
Gerritsen, (050) 363 3707 of e-mail: coelo@eco.rug.nl
C. Hoeben en E. Gerritsen, Gevolgen van ontwikkelingen in de
waterketen voor de lastendruk van huishoudens, coelo, Groningen, isbn
90-76276-005 (37 blz.). Bestellen via tel (050) 363 70 18 of gratis
downloaden vanaf www.coelo.nl
Rijksuniversiteit Groningen