Euregionale consument besteedt ruim 1 miljard euro buiten eigen regio
MAASTRICHT, 20050222 --
Consumenten in Zuid-Limburg en aangrenzende regio's besteden jaarlijks circa ¤ 1,26 miljard aan niet-dagelijkse goederen in winkels buiten de eigen (stads)regio. Consumenten uit de Belgische en Duitse grensregio's geven hierbij veel meer geld uit in Zuid- en Midden-Limburg dan andersom. Vooral Maastricht Centrum profiteert fors van bestedingen van buiten haar eigen regio. De Duitse consument geeft per bezoek het meeste geld uit buiten de eigen regio, de Nederlandse consument het minste geld. Belgen steken vooral voor de markt de grens over; Duitsers met name voor de horeca en bezoek aan familie en vrienden.
Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van de gemeenten Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen, de Provincie Limburg en de Kamer van Koophandel Zuid-Limburg is uitgevoerd door BRO en Multiscope. Verdeeld over zeven regio's in Nederland, België en Duitsland hebben ruim 6.000 Euregionale consumenten aan het onderzoek deelgenomen. Het is de eerste keer dat het winkelgedrag van consumenten op deze wijze tegelijkertijd in drie landen is onderzocht. Tevens is het een primeur dat voor dit type onderzoek gebruik is gemaakt van internetpanels. Voornaamste redenen om het onderzoek uit te voeren is het grotendeels ontbreken van gegevens. Dit terwijl consumenten zich door onder meer de komst van de euro en de toegenomen mobiliteit juist vaker buiten de eigen regio en over de grens oriënteren. Om wijzigingen in bestedingspatronen over langere termijn in beeld te brengen, is het de bedoeling het onderzoek regelmatig - gedacht wordt aan tweejaarlijks - te herhalen.
Veel consumenten winkelen buiten eigen regio
Van de consumenten in het totale onderzoeksgebied winkelt 87% wel eens buiten de eigen regio. Gemiddeld komt 24% van de bestedingen aan niet-dagelijkse goederen buiten de eigen regio terecht, wat neerkomt op ongeveer ¤ 590,- per consument per jaar. Voor het onderzoeksgebied betekent dit dat jaarlijks een bedrag van circa ¤ 1,26 miljard aan niet-dagelijkse artikelen buiten de eigen regio wordt besteed.
Regio Maastricht belangrijk aankoopgebied, behalve voor regio Aken
Als belangrijkste conclusies voor het (Eu)regio grensoverschrijdende koopgedrag gelden:
* De regio Maastricht vormt voor alle regio's een belangrijk aankoopgebied. Alleen de oriëntatie van de grensregio Aken op Maastricht is verhoudingsgewijs gering.
* De regio Heerlen vormt, direct na Maastricht, ook voor de meeste regio's een belangrijk aankoopgebied. De bestedingen vanuit de Belgische grensregio's zijn echter beperkt. Daarentegen is er wel een goede kooporiëntatie vanuit de Duitse grensregio.
* De regio Sittard-Geleen vormt vooral een belangrijk aankoopgebied voor de Nederlandse regio's Maastricht en Heerlen.
* Door de ligging aan de rand van het onderzoeksgebied blijven de bestedingen vanuit de verschillende regio's op de regio Roermond/Weert achter. Opvallend is de zeer sterke
kooporiëntatie vanuit de grensregio Aken op de regio Roermond/Weert (vooral Roermond Centrum). De bestedingen vanuit de regio Belgisch Limburg blijven daarbij ver achter.
* De Duitse regio Aken trekt vooral veel bestedingen uit de regio Heerlen.
* De regio Belgisch Limburg is een belangrijk aankoopgebied voor consumenten uit de regio's Maastricht en Roermond/Weert. De uitwisseling met de regio Aken is beperkt.
* De bestedingen in de regio Luik zijn vanuit de Nederlandse regio's beperkt van omvang. De grensregio's Belgisch Limburg en Aken kennen daarentegen nog wel een redelijke kooporiëntatie op de grensregio Luik.
Maastricht Centrum meest bezochte winkelgebied
Consumenten is gevraagd welke van de 32 onderscheiden winkelgebieden ze buiten de eigen regio wel eens bezoeken. Maastricht Centrum scoort hier met een score van 63% het hoogst. Op ruime afstand volgt Aken dat door 33% van de bovenregionale consumenten in het onderzoeksgebied wel eens wordt bezocht. Vervolgens volgen Heerlen Centrum/'t Loon (28%), Heerlen Woonboulevard (23%), Maasmechelen Village (19%) en Sittard Centrum (18%). Opmerkelijk is de positie in de top 10 van Maastricht Brusselse Poort en Makado Beek. Beide centra behalen een score van 13%.
Recreatief winkelen belangrijkste bezoekmotief
Het belangrijkste bezoekmotief voor vrijwel alle onderscheiden winkelgebieden is recreatief winkelen, gevolgd door het doen van gerichte aankopen. Daarnaast worden functies als de markt, horeca, cultuur en evenementen ook regelmatig genoemd. Het belangrijkste motief om Geleen te bezoeken is de markt. Interessant is het duidelijke verschil in bezoekmotief tussen bezoekers aan Heerlen Centrum en Maastricht Centrum. In het centrum van Heerlen zijn de winkelmotieven sterk leidend voor het bezoek. In Maastricht spelen ook andere motieven, zoals de markt, horeca, cultuur en evenementen een rol.
Reden bezoek winkelgebied verschillend
Sfeer en gezelligheid worden vaak aangeduid als belangrijke reden om een bepaald winkelgebied te bezoeken. Daarnaast worden de kwaliteit van winkels, variatie in assortiment en het aantal winkels eveneens regelmatig genoemd. Bij een aantal winkelgebieden scoort de bereikbaarheid per auto relatief hoog, waarbij voor Geleen Centrum maar liefst bij 30% van de bezoekers de autobereikbaarheid een bezoekreden is. De bereikbaarheid per openbaar vervoer van Roermond Centrum is voor 27% een bezoekreden. Dit winkelgebied is hiermee een uitschieter. Ook opvallend is de relatief hoge score van Luik als het gaat om veiligheid.
Kleding en schoenen het meest gekocht
Wordt gekeken naar welke artikelen het meest gekocht worden dan scoren met name modische artikelen (kleding en schoenen) hoog; vooral in de twee outlet centra (Maasmechelen Village en Roermond DOC). Ook in de binnensteden worden modische artikelen het meest gekocht, met uitzondering van Geleen Centrum waar woninginrichting het hoogste scoort. Naast mode wordt ook door veel bezoekers geld uitgegeven in de horeca. Met name in Roermond en Luik. Van de stedelijke centra blijft Heerlen duidelijk achter wat betreft horecabezoek.
Consument winkelt vaker buiten eigen regio
Consumenten is gevraagd aan te geven of men de winkelgebieden die ze buiten de eigen regio wel eens bezoeken de afgelopen twee jaar vaker, even vaak dan wel minder vaak hebben bezocht dan in de jaren daarvoor. Sittard Centrum kent procentueel de grootste toename. Geleen en Maastricht Centrum worden ook door veel consumenten vaker bezocht, gevolgd door Geleen Gardenz en de Woonboulevard Heerlen.
Aken, Hasselt en Maasmechelen Village op vele aspecten hoog beoordeeld
Consumenten zijn gevraagd de winkelgebieden op twaalf aspecten te beoordelen. Op veel van de aspecten behaalt het centrum van Aken dan wel Hasselt het hoogste cijfer. Hasselt is het beste jongetje van de klas als het gaat om kwaliteit van winkels en horeca. Aken scoort het hoogst betreffende aantal winkels. Ook voor kwaliteit van de winkels haalt Aken een goed rapportcijfer. Maastricht scoort op de meeste aspecten net iets lager dan Aken en Hasselt, maar wordt wel als beste beoordeeld als het gaat om sfeer en gezelligheid. Wat betreft het prijsniveau van de winkels behalen Aken, Hasselt en Roermond DOC een gedeelde eerste plaats. Maasmechelen Village wordt gezien als het beste per auto bereikbare en meest veilige winkelgebied dat ook nog eens het hoogst scoort als het gaat om het aantal parkeerplaatsen. Het laagst gegeven rapportcijfer komt overigens toe aan Geleen Gardenz: de bereikbaarheid per openbaar vervoer krijgt een zware onvoldoende. Maastricht krijgt een slechte beoordeling waar het de hoogte van de parkeertarieven betreft.
Verschillen in persoonskenmerken
Tenslotte is het winkelgedrag van de respondenten aan de hand van verschillende persoonskenmerken geanalyseerd. De belangrijkste resultaten hiervan zijn:
Mannen en vrouwen
* Vrouwen besteden meer buiten de eigen regio dan mannen;
* Het bezoekmotief van mannen is vaker het doen van doelgerichte aankopen, voor vrouwen is dit vaker winkelen recreatief.
Jongeren en ouderen
* Ouderen winkelen minder vaak buiten de eigen regio;
* 65-plussers ervaren belemmeringen voor winkelen buiten eigen regio het sterkst;
* Maastricht Centrum populairst bij alle leeftijdsgroepen;
* Jongeren winkelen, ouderen doen doelgerichte aankopen;
* Autobereikbaarheid belangrijkst voor ouderen.
Beneden- en bovenmodale inkomens
* Consument met benedenmodaal inkomen winkelt minst buiten eigen regio;
* Hoe hoger het inkomen, hoe groter het aandeel van de uitgaven buiten de regio;
* Consumenten met een bovenmodaal inkomen besteden vaker in de horeca.
Nederlanders, Belgen en Duitsers
* Duitse consument gaf tijdens het laastste bezoek buiten de eigen regio met gemiddeld ¤ 119,- het meeste uit. Belgen zijn met ¤ 113,- wat spaarzamer en Nederlanders het zuinigst (¤ 98,-);
* Maastricht Centrum trekt veel meer Belgen dan Duitsers;
* Belgen gaan voor sfeer en gezelligheid;
* Nederlanders kopen buiten eigen regio vooral modische artikelen.
Betekenis onderzoeksresultaten voor opdrachtgevers
De opdrachtgevers wijzen in een reactie op de betekenis van de onderzoeksresultaten.
Ze vergroten het inzicht in de positionering van Zuid-Limburg in Euregionaal verband en de kansen die dat met zich meebrengt. De resultaten zijn daarnaast van belang voor de profilering van de steden in stedelijk netwerkverband (Tripool Zuid-Limburg). Inzicht in het koopgedrag helpt bij het verder vormgeven van het detailhandelsbeleid op provinciale en regionale schaal.
Het onderzoek maakt tenslotte duidelijk hoe bezoekers de bereikbaarheid per auto en openbaar vervoer van de belangrijkste winkelgebieden ervaren. Die informatie zal gebruikt worden bij het verbeteren van de bereikbaarheid van de regio, ook over de grenzen heen.
Kamer van Koophandel Zuid-Limburg