Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Persbericht
Universiteit Leiden
11 februari 2005
Leids lab haalt DNA uit uitgestorven organismen
Opening van de Leiden Ancient DNA Facility
Op 21 februari word in Leiden een laboratorium geopend dat speciaal
gericht is op de isolatie van DNA uit resten van organismen die lang
geleden leefden zoals fossielen. Dit laboratorium zal ook worden
gebruikt om DNA te isoleren van gedroogde planten en opgezette dieren
in (museum) collecties.
Het laboratorium is een samenwerkingsverband van het Instituut
Biologie Leiden, Nationaal Herbarium Nederland, Naturalis en de
Faculteit Archeologie van de Universiteit Leiden en is gevestigd in de
Leidse vestiging van het Nationaal Herbarium Nederland.
Het gebruik van moleculaire merkers heeft veel bijgedragen aan
inzichten in de evolutie van mens, plant en dier. Het grote nadeel was
dat deze patronen geëxtrapoleerd werden uit de genetische informatie
van heden ten dage voorkomende organismen en niet uit fossielen of
andere overblijfselen. Met de komst van moderne gevoelige technieken
(Polymerase Chain Reaction) is het (theoretisch) mogelijk om uitgaande
van slechts 1 DNA molecuul het DNA te analyseren. Dat opent de weg om
(sterk beschadigd) aDNA (=ancient DNA) te isoleren uit oud materiaal
en dit alsnog te gebruiken voor genetische analyses. Met succes is
deze techniek b.v. ingezet bij het isoleren van DNA uit uitgestorven
organismen (b.v. Holenbeer en Tasmaanse wolf) en mensen (Ötzi, Tiroler
ijslijk, overblijfselen van de Romanov familie), gefossiliseerde
uitwerpselen (koprolieten) en zelfs oude bodems. Afhankelijk van de
kwaliteit van het (fossiele) materiaal kan DNA geïsoleerd worden uit
materiaal tot maximaal 100.000 jaar oud. Vervuiling met modern DNA is
een groot probleem en daarom is een speciaal isolatielaboratorium
nodig.
Het Leiden aDNA lab zal o.a. werken aan de migratie en rekolonisatie
van zoogdieren na de grote ijstijd, aan non-destructieve isolatie van
DNA uit uniek museum materiaal om verwantschappen te bestuderen, aan
de reconstructie van de bestuivingsbiologie van orchideeën en zelfs
aan uitwerpselen van dieren om te achterhalen wat ze gegeten hebben.
In Nederland is er grote belangstelling voor de mogelijkheden die aDNA
biedt. Momenteel zijn er nog geen laboratoria die speciaal gewijd zijn
aan aDNA. Het Leids aDNA lab voorziet daarom in een nationale
behoefte. In het buitenland zijn speciale laboratoria opgericht waar
het aDNA onderzoek uit de verschillende disciplines is samengebracht.
Een voorbeeld van een dergelijk (zeer succesvol) lab is het Ancient
Biomolecules Centre in Oxford. De oprichting van een aDNA lab in
Leiden zal naast het verkrijgen van wetenschappelijke inzichten een
belangrijke rol kunnen spelen bij het aDNA onderzoek in Nederland. Nu
al bestaat er een vraag vanuit de overheid en musea in Nederland om
dergelijke onderzoek uit te voeren.
Voor nader informatie:
Dr. Klaas Vrieling
Vrieling@RULSFB.leidenuniv.nl
tel. 071 5275136
of: afdeling wetenschapsvoorlichting Universiteit Leiden
071-5273282
wetenschap@ics.leidenuniv.nl