Antwoorden van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op
de vragen van het lid van de Tweede Kamer Vos (GroenLinks) over het bericht
dat de AIVD slordig omgaat met bewijs rondom terrorisme
Antwoorden van de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties op de vragen van het lid van de Tweede Kamer
Externe link Vos(GroenLinks) over het bericht dat de AIVD slordig
omgaat met bewijs rondom terrorisme.(Ingezonden 12 januari 2005)
---
Vraag 1
Kent u het bericht 1) dat de AIVD in terrorisme-onderzoeken driekwart
van de afgeluisterde telefoongesprekken van radicale moslims weggooit?
Antwoord 1
Ja, ik heb kennis genomen van het artikel in de Volkskrant van 8
januari jl., dat is gebaseerd op uitlatingen van de van schending van
staatsgeheimen verdachte Outman Ben A.
Vraag 2
Op welke wijze worden telefoontaps en de informatie daaruit door de
AIVD behandeld? Op welke wijze wordt de verkregen informatie na een
telefoontap geselecteerd, bewerkt en opgeslagen dan wel vernietigd?
Wie neemt daarover beslissingen? Kunnen vertalers zelf beslissen welke
taps worden weggegooid? Bestaat er een registratiesysteem voor de
wijze waarop telefoontaps zijn afgehandeld? Zo ja, kunt u aangeven of
deze gang van zaken invloed heeft gehad op afgesloten of lopende
terrorisme-onderzoeken, bijvoorbeeld de onderzoeken naar de
Hofstadgroep?
Vraag 3
Betekent dat dat er zich situaties hebben voorgedaan waarin
mogelijkerwijze vitale informatie nimmer bij de operationele AIVD-ers
terecht is gekomen?
Vraag 5
Kunt u aangeven op welke wijze de controle op vertaalwerkzaamheden
binnen de AIVD is geregeld?
Vraag 6
Op welke wijze gaat u op korte termijn voorzien in verbeteringen
terzake?
Antwoord 2, 3, 5 en 6
De terrorisme- en andere onderzoeken van de AIVD vinden plaats in
multidisciplinaire teams, die op een specifiek aandachtsgebied
inlichtingen inwinnen. De verkregen informatie wordt bewerkt en
geanalyseerd en vervolgens ter beschikking gesteld van instanties die
daarmee in het belang van de nationale veiligheid maatregelen kunnen
treffen. De door een team vergaarde informatie kan afkomstig zijn uit
een telefoontap.
Bij een telefoontap worden alle met een bepaald telefoonnummer
gevoerde gesprekken vastgelegd op het tapsysteem van de AIVD.
Doorgaans heeft slechts een beperkt deel van de met een telefoontap
vastgelegde gesprekken relevantie voor het onderzoek in verband
waarmee de tap is geplaatst. Het is de taak van een audiobewerker te
bepalen welke gesprekken of delen daarvan van belang zijn voor het
onderzoek. De audiobewerker vertaalt deze zonodig en legt ze
schriftelijk vast. De selectie vindt plaats aan de hand van de
teamopdracht en de daaraan gekoppelde onderzoeksvragen die regelmatig
worden bijgesteld. Bij twijfel raadpleegt de audiobewerker een lid van
zijn team of zijn teamhoofd.
De niet-geselecteerde gesprekken blijven enige tijd op het tapsysteem
bewaard omdat later, in samenhang met andere informatie, alsnog kan
blijken dat de gesprekken van belang zijn. Sinds juli 2004 worden alle
in het kader van terrorismeonderzoeken vastgelegde telefoongesprekken
standaard 10 jaar bewaard. Het tapsysteem geeft aan welke gesprekken
zijn uitgewerkt en welke niet.
Omdat de bewerkingscapaciteit van de AIVD onvoldoende is kunnen niet
alle taps onafgebroken worden uitgewerkt. Teams moeten prioriteiten
stellen. Onder verantwoordelijkheid van het teamhoofd wordt bepaald
welke taps op een bepaald moment worden uitgewerkt. Daarbij wordt
rekening gehouden met de actuele operationele omstandigheden en de
verwachte opbrengsten van een tap.
Het teamhoofd en het teamproces waarbinnen het uitwerken van
telefoontaps plaatsvindt moeten de kwaliteit daarvan garanderen.
Audiobewerkers doen hun werk in nauw onderling overleg. Verder werken
zij samen met bewerkers, die de uitgewerkte telefoongesprekken in hun
samenhang evalueren. Bovendien worden audiobewerkers bij ziekte of
vakantie waar mogelijk vervangen. Doet een audiobewerker zijn werk
niet goed dan zal dat opvallen. Dit neemt niet weg dat een
kwaadwillende audiobewerker gedurende enige tijd relevante informatie
kan achterhouden. Ik zal de commissie voor de Inlichtingen- en
Veiligheidsdiensten berichten in hoeverre AIVD-onderzoeken in de
onderhavige situatie mogelijk schade hebben opgelopen. Daarbij zal ik
tevens ingaan op mogelijkheden om het risico dat telefoontaps niet
goed worden uitgewerkt te reduceren
Vraag 4
Klopt het dat de AIVD geen zicht heeft op al het bewijsmateriaal dat
uit telefoontaps te halen valt? Roept dat geen vraagtekens op bij de
wijze waarop de AIVD gebruik maakt van haar bevoegdheid om
telecommunicatiemiddelen af te luisteren? Vloeit uit de relatieve
zwaarte van deze bevoegdheid niet voort dat alle verkregen informatie
met de grootst mogelijke zorgvuldigheid onderzocht moet worden op
relevantie en bruikbaarheid voor (op handen zijnde) operationele
inlichtingen- en opsporingsactiviteiten? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 4
Allereerst dient te worden opgemerkt dat het terrorismeonderzoek van
de AIVD tot doel heeft aanslagen te voorkomen. De telefoontaps van de
AIVD worden dan ook met dit oogmerk geplaatst en zijn niet gericht op
de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Dat neemt niet weg
dat de AIVD nauwlettend in het oog houdt of er informatie wordt
verkregen die tevens van belang kan zijn voor de opsporing en
vervolging van terroristen. Dergelijke informatie wordt gemeld aan het
Openbaar Ministerie. Verder is het niet alleen uit een oogpunt van
rechtstatelijkheid maar zeker ook voor een effectieve bestrijding van
het terrorisme, zowel waar het gaat om het voorkomen van aanslagen als
het opsporen en vervolgens van daders, van het grootste belang dat
telefoontaps zorgvuldig worden uitgewerkt. Er zullen echter altijd
prioriteiten moeten worden gesteld. Dit betekent dat niet alle lopende
taps onafgebroken kunnen worden uitgewerkt. Bij de te maken keuzes
wordt de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht.
1) de Volkskrant, 8 januari jl., `AIVD slordig met bewijs terrorisme'
Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst