10 februari 2005
ONTWERPADVIES SER BEPLEIT MEER RUIMTE VOOR FLEXIBILITEIT EN MAATWERK IN ARBEIDSTIJDENWET
Er moet een sterk vereenvoudigde Arbeidstijdenwet komen die een goed beschermingsniveau combineert met ruimte voor flexibiliteit.
Afspraken over maatwerk kunnen worden gemaakt op CAO-niveau of in overleg met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Meer flexibiliteit is van belang voor de continuïteit en de kwaliteit van werkgelegenheid binnen ondernemingen en voor werknemers om arbeid en privé te kunnen combineren.
Dat staat in een ontwerpadvies dat de SER op vrijdag 18 februari zal vaststellen.
De huidige Arbeidstijdenwet gaat uit van een dubbel normenstelsel. Er zijn standaardnormen die gelden als geen nadere afspraken zijn gemaakt en ruimere overlegnormen (die uiterste grenzen vastleggen) waarvan alleen bij collectieve regeling gebruik mag worden gemaakt. Met individuele werknemers mag niet van de standaardregeling worden afgeweken.
Het ontwerpadvies kiest in plaats daarvan voor een stelsel van enkelvoudige normen dat ruimte biedt voor werkgevers en werknemers om op collectief en individueel niveau concrete afspraken te maken. Uiteraard moet de Arbeidstijdenwet de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de werknemers blijven waarborgen en de combineerbaarheid van arbeid en privé bevorderen. Ook de behoefte van ondernemingen aan flexibiliteit en maatwerk in arbeidstijden dient een belangrijk aandachtspunt te zijn bij de inrichting van de wet. Tussen de behoefte aan bescherming en die aan flexibiliteit kan spanning bestaan, maar uiteindelijk gaat het om gedeelde belangen, aldus het ontwerpadvies.
Flexibiliteit in arbeidstijden kan bijdragen aan de continuïteit en de kwaliteit van de werkgelegenheid binnen ondernemingen, en daarmee aan het realiseren van meer algemene sociaal-economische doelstellingen. Het ontwerpadvies verwijst naar de nota van de Stichting van de Arbeid Op weg naar een meer productieve economie. Daarin wordt gewezen op arbeidstijdmanagement als instrument om werkaanbod en personele beschikbaarheid op elkaar af te stemmen. Dat kan bijvoorbeeld via adequate roosters die aansluiten bij de dynamiek van het arbeidsproces en tegelijkertijd rekening houden met door werknemers gewenste arbeidstijden.
Het ontwerpadvies loopt in de pas met de EG-Arbeidstijdenrichtlijn.
Het pakket voorstellen uit het ontwerpadvies vormt een samenhangend stelsel van normen voor arbeids- en rusttijden. De concrete betekenis van een norm (bijvoorbeeld voor de minimale rusttijd per dag of voor zondagsarbeid) wordt mede bepaald door de inhoud van andere normen. Het pakket van voorstellen vormt dan ook een uitgebalanceerd en integraal geheel. Deze gaan over minimumrusttijden, zondagsarbeid, maximumarbeidstijden, nachtdiensten, pauze en consignatie. Een evenwichtige combinatie van bescherming, flexibiliteit en maatwerk vormt hierbij een belangrijk uitgangspunt. Dit leidt in het bijzonder bij de normstellingen voor nachtarbeid tot een beter beschermingsniveau dan is voorzien in de kabinetsvoorstellen. Tegelijkertijd biedt het stelsel de nodige flexibiliteit om tegemoet te komen aan specifieke behoeften in bepaalde omstandigheden of sectoren.
Het ontwerpadvies is opgesteld door een commissie onder voorzitterschap van prof.mr. P.F. van der Heijden. Het is een reactie op een adviesaanvraag van minister De Geus van SZW van 2 juli 2004.
Sociaal-Economische Raad