013 - Reumapatiënt heeft meer last van vocht dan kou
Datum: 1 februari 2005
Koud mistig weer zou slecht zijn voor reumapatiënten en een warme
droge zomer goed. Deze volkswijsheid is maar ten dele waar. Alleen de
luchtvochtigheid vlak bij de huid is van belang. Daarom hebben
reumapatiënten juist in de warmste zomermaanden de meeste
pijnklachten. Dat blijkt uit onderzoek waarop Wieb Patberg 16 februari
2005 aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert.
Patberg, die zelf reumatoïde artritis heeft, deed de metingen voor een
groot deel aan zijn eigen lichaam. Sinds 1983 houdt hij zijn
gewrichtspijnscores bij, later ook de bloedbezinking (een maat voor de
gewrichtsontsteking) en de hoeveelheid reumafactor in het bloed. Met
deze unieke dataset kan hij nieuwe verbanden leggen tussen reuma en
lokale weersomstandigheden als temperatuur en luchtvochtigheid. Een
onderzoek onder 88 patiënten met reumatoïde artritis bevestigt zijn
bevindingen.
Zomerpiek
Het vergelijkend onderzoek laat zien dat reumapatiënten aan het einde
van de zomer de meeste pijnklachten hebben. In de wintermaanden
januari en februari is de gewrichtspijn het minst. Volgens Patberg
komt dat vooral door het vochtgehalte in de lucht. De relatieve
vochtigheid is weliswaar het hoogst in de winter, maar omdat warme
lucht veel meer vocht kan bevatten, zit er 's zomers toch veel meer
water in de lucht. "Dat koud vochtig weer slecht zou zijn bij reuma
klopt dus niet helemaal", aldus de promovendus. "De stelling `droog is
goed, ook al is het koud; nat is slecht, ook al is het warm' is meer
van toepassing."
Microklimaat
Door kleding, verblijf binnenshuis of airconditioning verschilt het
microklimaat aan de huid vaak van het meteorologische weer. Dat
verklaart volgens Patberg waarom verschillende onderzoeken soms tot
tegengestelde conclusies komen. In zijn proefschrift weet hij deze
tegenstrijdigheden terug te voeren op plaatselijke omstandigheden. Zo
zou een Australisch onderzoek uitwijzen dat de gewrichtspijn in de
loop van de zomer juist afneemt. "Dat is minder verrassend dan op het
eerste gezicht lijkt", zegt de promovendus. "In de warmste tijd van
het jaar gebruiken veel Australiërs ventilatoren en airconditioning.
Daardoor is de vochtigheid vlak bij de huid zelfs lager dan in de
winter."
Meer buitenshuis
Patberg raadt reumapatiënten aan meer tijd buitenshuis door te
brengen, bij voorkeur zonder jas. Bij hemzelf werden de
gewrichtsklachten minder als hij langer dan 2,5 uur per dag buiten
was. "Over het algemeen is het buiten kouder en droger dan in huis.
Door minder kleding te dragen neemt de ventilatie aan de huid
bovendien toe, waardoor de luchtvochtigheid daar nog verder daalt."
Daarnaast geeft hij het advies om 's nachts het slaapkamerraam open te
houden en geen pyjama aan te trekken.
Curriculum Vitae
Wiebe Reinier Patberg (Haren, 1946) studeerde biologie aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij de
disciplinegroep Medische Fysiologie van het Universitair Medisch
Centrum Groningen (UMCG), in samenwerking met de afdeling
Communicatiewetenschap van de Universiteit Twente. Patberg promoveert
tot doctor in de Medische Wetenschappen bij prof.dr. J.J. Rasker en
prof.dr. H.W.G.M. Boddeke. Zijn proefschrift draagt de titel Weather
and rheumatoid arthritis. The role of the microclimate near the skin.
Noot voor de pers
Meer informatie: W.R. Patberg, tel. (050) 363 27 50, e-mail
w.r.patberg@med.umcg.nl, of via Eddy Brand, wetenschapsvoorlichter
UMCG, tel. (050) 361 40 15 / 361 22 00, e-mail: e.c.brand@bvl.umcg.nl.
Rijksuniversiteit Groningen