Universiteit Maastricht
Persbericht
14 februari 2005
De rol van drank en druggebruik bij uitgaansgeweld
Alternatieve vormen van politie-aanwezigheid gewenst
Uitgaansgeweld heeft de afgelopen jaren al meerdere dodelijke slachtoffers geëist. Naar aanleiding van deze incidenten hebben de ministeries van VWS en Justitie een onderzoek laten uitvoeren naar de omstandigheden waaronder dit uitgaansgeweld plaatsvindt, met specifieke aandacht voor de rol van drank- en druggebruik hierin. Vandaag verschijnt het eindrapport van dit onderzoek: Daders en slachtoffers aan het woord; een exploratief onderzoek naar uitgaansgeweld . De UM-onderzoekers drs. Jikke van der Linden en prof. Ronald Knibbe komen in hun rapport onder andere tot de bevinding dat meer blauw op straat bijdraagt aan het gevoel van spanning in uitgaansgebieden.
De onderzoekers hebben met behulp van vragenlijsten en telefonische interviews slachtoffers èn daders van concrete gevallen van uitgaansgeweld ondervraagd. Daarnaast zijn ook sleutelfiguren die indirect te maken hebben met uitgaansgeweld, zoals reclasseringswerkers en politie, in het onderzoek betrokken. Uit de vragenlijsten en interviews zijn een aantal factoren naar voren gekomen die de kans op het optreden van uitgaansgeweld beïnvloeden. De onderzoekers formuleren in hun rapport ook aanbevelingen gericht op deze omgevingsvariabelen.
De meeste omgevingsvariabelen die door de daders en slachtoffers werden benoemd liggen redelijk voor de hand. Zo vindt uitgaansgeweld vooral buiten plaats, merendeels na sluitingstijd van cafés. Meestal is sprake van excessief drankgebruik. Men zou verwachten dat dit vooral voor daders geldt, maar dronkenschap verhoogt ook de kans om tot slachtoffer te worden gekozen. Mensen die eerder op de avond bij een café zijn geweigerd of getuige waren van agressie, zullen zelf eerder agressief worden. Karakteristiek voor uitgaansgeweld is het ontbreken van een concrete aanleiding. Wel blijken langer bestaande tegenstellingen, bijvoorbeeld tussen etnische groepen of tussen studenten en werkende jongeren, het kristallisatiepunt te zijn voor geweld. Een groot deel van de daders bleek een verleden te hebben met meerdere geweldsdelicten. Opmerkelijk is de bevinding dat indien politie opvallend aanwezig is, dit juist eerder een gespannen sfeer oproept. Ook de houding van uitsmijters is bepalend voor de sfeer.
De aanbevelingen van de onderzoekers sluiten aan bij de gevonden omgevingsvariabelen. Het opvallend excessieve drank- en druggebruik vraagt volgens de onderzoekers om maatregelen, omdat men bij uitgaande jongeren blijkbaar niet kan vertrouwen op zelfregulatie. Horecapersoneel zou getraind moeten worden op het herkennen van dronkenschap en zij moeten eerder drank weigeren. Ondanks de agressie die hierdoor blijkbaar wordt opgeroepen, pleiten de onderzoekers niet tegen de aanwezigheid van politie in uitgaansgebieden. Wel zou naar een andere vorm gezocht moeten worden, die meer in lijn ligt met de doelgroep. Tenslotte is meer aandacht nodig voor het herkennen van potentiële daders en het voorkomen van recidieven. Daders geloven sterker dan anderen dat alcohol hen agressief maakt. Het verdient aanbeveling om op dit punt een interventie ( expectancy challenge ) te ontwikkelen die dit verwachtingspatroon neutraliseert. Zo'n expectancy challenge zou onderdeel kunnen zijn van de straftoemeting bij opgepakte daders, om daarmee de kans op recidive te verkleinen.
Het UM-onderzoek komt voort uit de Alcoholnota 2001-2003, waarin het ministerie van VWS een brede, integrale visie op het alcoholbeleid heeft neergelegd. Naar aanleiding van de maatschappelijke aandacht voor uitgaansgeweld is in de Alcoholnota een aparte paragraaf gewijd aan alcoholproblematiek tijdens het uitgaan. In deze nota wordt het voornemen geformuleerd om een project te starten bij daders en slachtoffers van gewelddelicten. Dat resulteerde twee jaar geleden in de onderzoeksopdracht aan de Universiteit Maastricht, sectie Medische Sociologie (Zorgwetenschappen).
Noot voor de pers:
Titel van het rapport: Daders en slachtoffers aan het woord; een exploratief onderzoek naar uitgaansgeweld, drs. Jikke van der Linden (onderzoeker) en prof.dr. Ronald Knibbe (projectleider). Exemplaren van dit rapport zijn te bestellen bij Universiteit Maastricht, Secretariaat Medische sociologie,t.a.v. Marjoke Arkenbout, postbus 616, 6200 MD Maastricht, tel. 043 388 2204 (kosten 12 euro).
Voor meer informatie over de inhoud van dit persbericht kunt u terecht bij Jikke van der Linden (tel. via Mieke Derixck 043 3882466), e-mail jikke.vanderlinden@zw.unimaas.nl.
De afdeling Communicatie van de UM is bereikbaar via 043 388 5222, e-mail pers@bu.unimaas.nl. Voor urgente zaken buiten kantooruren: 06 4602 4992.
De persberichten van de Universiteit Maastricht staan op internet: http://www.pers.unimaas.nl/
Universiteit Maastricht