Inleiding bij het in ontvangst nemen van het eindrapport van het Waddenforum
Inleiding door de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
de heer dr.C.P. Veerman, bij het in ontvangst nemen van het
eindrapport van het Waddenforum op 10 februari 2005 in Leeuwarden.
'Als twee fietsers met elkaar in botsing komen, dan is dat nieuws op
Texel'. Dat schijnt één van de bekendste schrijvers van Nederland -
Jan Wolkers - ooit eens te hebben gezegd om de rust op het eiland
Texel te beschrijven. Hij woont daar sinds jaar en dag en vindt het
een heerlijke maatschappij.
Maar Wolkers heeft gemakkelijk praten. Hij is een veelgevraagd
schrijver en kunstenaar en dat beroep kun je bijna overal uitoefenen.
Veel andere Waddenbewoners worstelen dagelijks met een dilemma. Zij
zijn net zo gehecht aan de rust en de schoonheid in hun regio als Jan
Wolkers. Ze koesteren de cultuur en de natuur in het Waddengebied dan
ook, maar willen tegelijkertijd mee in de vaart der volkeren. (En hoe
kun je nou genieten van je rust, als je het onaangename gevoel hebt
dat rust stilstand is en stilstand achteruitgang is). Lijkt een wat
moeilijke zin, eruit of korter?
Ik denk dat er best een oplossing voor dit dilemma is. Dat er een
manier is om een goede balans te vinden tussen duurzame ecologische en
economische ontwikkeling van de Waddenregio. De weg daar naar toe is
niet geplaveid met goede bedoelingen of met nog meer regelgeving, maar
wel met dialogen. Overleg met en tussen alle betrokkenen.
Maar dan moeten wel alle partijen kunnen meepraten. Het was daarom
nodig dat de belanghebbenden in de Waddenregio zich organiseerden, een
platform creëerden waar zij met elkaar kunnen praten, waar zij het
samen eens kunnen worden. Ik ben blij dat dit platform met het
Waddenzeeforum een feit is.
De trilaterale samenwerking heeft alle reden om het bestaan van het
Waddenzeeforum toe te juichen. Voor politici is er niets beters dan
dat belanghebbenden er samen uitkomen. Het verandert de dialoog tussen
de beslissers en de mensen die het aangaat. En het is er de vrucht
van. Besturen in z'n optimale vorm is het organiseren van
maatschappelijk vertrouwen. Dat is de core business van de politiek.
En het maakt politieke besluitvorming mogelijk, die goed gefundeerd,
goed gedragen en goed afgestemd op de praktijk is.
Dankzij het Waddenforum is die dialoog in het Waddengebied mogelijk.
Het doet mij deugd dat het juist in dit unieke en bijzondere gebied
lukt om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Ik draag de Waddenregio
een warm hart toe. Daarom ben ik ook blij dat het Nederlandse kabinet
500 miljoen heeft gereserveerd om de ontwikkelingen in de Nederlandse
Waddenregio de komende jaren te stimuleren.
Ook denk ik dat we ons gelukkig mogen prijzen dat er al vijfentwintig
jaar een goede trilaterale samenwerking is tussen de overheden van
Denemarken, Duitsland en Nederland. Ik kijk uit naar de
Waddenconferentie dit najaar op Schiermonnikoog. Al was het alleen
maar om weer eens een paar dagen op dat eiland door te mogen brengen.
Geeft teveel weer dat het alleen maar om luieren gaat.Ik kan me bijna
geen mooiere locatie voorstellen voor een overleg.
Terug naar vandaag. Ik dicht het Waddenforum lef en lof toe. Lef omdat
u de durf hebt gehad om het forum te starten, ondanks de
ogenschijnlijk onverenigbare standpunten. Het is een uniek experiment,
dat de vloer aanveegt met schotten en grenzen tussen landen en
organisaties. Het forum bestaat uit een goede dwarsdoorsnede van de
verzameling belanghebbenden. Plaatselijke en regionale overheden,
ondernemers uit alle sectoren en natuurbeschermers. Zo goed als
iedereen doet mee. Bovendien komt u uit alle drie betrokken landen. En
gezamenlijk heeft u een perspectief ontwikkeld voor de economische
ontwikkeling van de Waddenregio, waarbij u rekening houdt met de
bescherming van natuur en cultuurhistorie.
Bovendien is de timing goed. Er is nog ruim voldoende tijd voor het
forum en de trilaterale samenwerking om samen te werken aan
voorstellen voor de conferentie in november. Ik nodig het forum bij
deze dan ook graag uit tot deze dialoog.
Lof ook voor de inhoud van uw eindrapport. Het is een gedegen stuk. De
conclusies zijn gebaseerd op diepgaand, onafhankelijk onderzoek. En
het getuigt van wijsheid dat u in uw aanbevelingen duidelijk maakt dat
niet alleen de overheid, maar ook anderen een verantwoordelijkheid
hebben. De tijd dat je alleen naar de overheid kon kijken om problemen
op te lossen, is voorbij. Anderen dragen ook verantwoordelijkheden, u
constateert dat ook en daar ben ik blij om. Ik zou dat graag concreet
maken in de dialoog tussen het forum en de trilaterale samenwerking.
Misschien kunt u vast een voorzet doen. Bijvoorbeeld door een stuk of
vijf actiepunten te formuleren voor private partijende in het Forum
betrokken partijen. (er zitten ook nml. Ook lokale en ergionale
overheden in) de verschillende partijen die in uw forum zitting
hebben. Ik roep u bij deze daartoe op. zouwil u daartoe bij deze
willen uitnodigen.Klinkt wat uitnodigender?
Maar het rapport geeft ook op andere punten een belangrijke bijdrage
aan het debat. Ik zal hier vandaag niet alle punten noemen, maar een
paar wil ik er wel uit lichten.
Zoals de veiligheid van de scheepvaart. Dit is en blijft een
belangrijk punt, ook op de conferentie in november. Ik hoop dat u er
oog voor hebt dat wij op dit punt al flink aan de weg timmeren. Zo
zijn we bezig met het ontwikkelen van het Automatic Identification
System. Met dit systeem kunnen we schepen beter volgen en zijn we
beter voorbereid op calamiteiten. Verder werken we aan verdergaande
afspraken om elkaar te helpen bij scheepvaartongelukken en
olievervuiling. Dat betekent feitelijk dat we de Deens-Duitse en de
Nederlands-Duitse samenwerkingsafspraken op dit punt samenvoegen.
Verder doet u belangrijke suggesties. Zoals het gebruik van een
WaddenSea-label voor streekproducten. Dat lijkt me een uitstekend
idee. Zoiets zou bovendien mooi te combineren zijn met een
onderscheiding als die van Unesco Werelderfgoed.
Want - alhoewel niet iedereen het met me eens is - ik vind het nog
steeds een goed idee om de Wadden voor te dragen als Werelderfgoed.
Die status lijkt me belangrijk voor de erkenning en de herkenning van
het gebied. Erkenning dat het beheer tot nu toe goed voor de regio is
geweest. Dat we in staat zijn om een grensoverschrijdend ecosysteem
als de Wadden internationaal goed te beheren. En herkenning van de
unieke schoonheid van dit gebied.
Ik hoop dan ook dat zal blijken dat onder de bewoners van de
Waddenregio voldoende draagvlak is. Ik hoop dat men begrijpt dat het
een misverstand is dat het stempel van Werelderfgoed beperkingen
oplegt voor bijvoorbeeld economische ontwikkelingen. Er zitten geen
extra regels aan vast. Het betekent niet dat opnieuw een instantie
zich er mee gaat bemoeien. Ik verzeker u dat Unesco helemaal geen
extra regels of beperkingen op kán leggen. De status van Werelderfgoed
kan een gebied alleen krijgen als de bescherming van het gebied al
goed geregeld ís. U moet het zien als een soort Oscarnominatie of een
Michelin-ster. Waar je - vooral als het gaat om toerisme - zelf je
voordeel mee kunt doen door je ermee te profileren.
De verschillende overheden zijn en blijven verantwoordelijk voor het
beheer en de regels omtrent de Waddenzee. Het is En ik garandeer u dat
het niet mijn bedoeling is - en ik denk dat ik dan ook namens mijn
Duitse en Deense collegae spreek - om de status van Werelderfgoed aan
te grijpen om extra regelgeving op te leggen in de Waddenregio. Ik wil
uw zorgen daaromtrent graag wegnemen en daarom zou ik ook hierover
graag met u in dialoog willen gaan. Want ik denk dat erkenning van de
Waddenzee als Werelderfgoed niets is om je zorgen over te maken, maar
iets om trots op te zijn. Als voorbeeld van een Werelderfgoed uit
Nederland kan De Beemster aangehaald worden; daar heeft men laten zien
dat dit kan!
U hoort het: de trilaterale partners en het forum hebben voldoende
gespreksstof. U hebt zichzelf neergezet als een gesprekspartner waar
niemand om heen kan en waar geen bestuurder met gezond verstand om
heen wíl. Ik hoop dan ook op een vruchtbare samenwerking in de
toekomst.
Misschien kunnen we in de komende maanden al eens nadenken over een
mogelijk vervolg van de dialoog. Wat mij betreft gaat het er dan niet
om óf maar vooral hóe we met elkaar verder kunnen praten. Want dat het
belangrijk is voor de regio dat er goed gefundeerde, goed gedragen
beleid is, staat buiten kijf. En daarvoor is uw stem hard nodig. Wie
weet kunnen we met z'n allen Jan Wolkers er nog eens van overtuigen
dat het belangrijk nieuws is als partijen uit verschillende richtingen
juist niet met elkaar in botsing komen.
Ik dank u voor uw aandacht.
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit