Inhoud
1. Vragen over luchtverontreiniging
2. Beleidsplan bijzondere bijstand en minimabeleid 2005
Minder geld beschikbaar
Schuldhulpverlening
Langdurigheidstoeslag wordt niet ruimhartiger
Ouderentoeslag meer uitkeren
Nieuwe kortingregeling!
Ouderbijdrage in kortingsregeling?
Nog een aantal voorstellen voor bijzondere bijstand
Geen extraatje in plaats van Zalmsnip
3. In memoriam Paul van der Hijden
4. Mededelingen
Vragen over luchtverontreiniging
Jos Offermans van de VVD stelde tijdens het vragenuurtje enkele vragen over de toenemende luchtvervuiling in Heerlen en omstreken. De plaatselijke luchtvervuiling is sterk afhankelijk van de verkeersdruk. Bij enkele straten in Heerlen (Heerlerweg, Looierstraat) worden de normen zodanig overschreden dat er een gezondheidsrisico is.
Wethouder Thei Vrolings reageerde door te stellen dat vooral de aanleg van de binnen- en buitenring ervoor moet zorgen dat de luchtvervuiling in het centrum vermindert. Dat is natuurlijk tegen het zere been van GroenLinks. Stel je voor, deze wegen hebben ook nog positieve effecten.
GroenLinks stelde daarom de aanvullende vraag of er ook bronmaatregelen in gedachten zijn? Nu lijkt het er sterk op dat de luchtvervuiling (o.a. stikstofoxiden NOx en fijnstof) alleen maar verplaatst wordt. Worden er geen maatregelen genomen die het autoverkeer doen verminderen? Daarbij moet worden gedacht aan het stimuleren van de fietsgebruik en het openbaar vervoer (ook met minder vervuilende dieselbussen rijden) en niet nog meer parkeergelegenheid aanbieden. Wethouder Vrolings had voor dat andere beleid geen concrete plannen. Maar wellicht is hij toch weer wat meer in die richting geduwd. Het zou de gemeente in ieder geval sieren als dat thema ook nadrukkelijker wordt uitgewerkt (zie ook het klimaatbeleid, vanuit de raad 51 11-4).
Beleidsplan bijzondere bijstand en minimabeleid 2005
Het beleidsplan bijzondere bijstand en het minimabeleid krijgen van GroenLinks vanzelfsprekend meer aandacht dan een gemiddeld raadsvoorstel. GroenLinks wil vanuit het sociale en solidaire gedachtegoed dat in een zo rijke samenleving als de onze armoede bestreden wordt. Daarbij zijn de tendensen tegenovergesteld. De inkomenspositie van de minima verslechtert. Zo zijn de huren omhoog gegaan, maar ook de energiekosten en de ziektekosten, terwijl daar onvoldoende verhoging van inkomsten tegenover staat. GroenLinks staat daarbij niet alleen. De fractie verwees onder meer naar de recente oproep van het Nibud om de lage inkomens meer te steunen. Deze inkomensondersteuning is mogelijk via de bijzondere bijstand en het kwijtscheldingsbeleid van gemeentelijke heffingen.
Daarbij was het dit keer ook aardig om te constateren dat GroenLinks en SP zich meer aanvulden, dan in concurrentie optraden. Voor GroenLinks lag de basis van dit debat in de motie die GroenLinks had ingediend bij de algemene beschouwingen. Het debat en de resultaten waren deels positief en deels negatief.
Minder geld beschikbaar
Heerlen heeft geen slecht minimabeleid, maar het kan ook echt wel beter. Belangrijk is dat het kwijtscheldingsbeleid van gemeentelijke heffingen voorlopig in stand blijft. Dit beleid kost E 1,5 miljoen en komt uit de grote pot voor het minimabeleid. Echter deze pot staat wel onder druk. Het is nu nagenoeg geheel rijksgeld uit het gemeentefonds. De gemeenteraad heeft de laatste jaren het budget uit eigen gemeentelijk middelen wegbezuinigd. De meerderheid van deze gemeenteraad is het minimabeleid niet echt wat (eigen geld) waard. Heerlen beperkt zich dus vooralsnog tot de rol van doorgeefluik. Als een aantal partijen tijdens de verkiezingscampagne zijn sociale rol weer gaat benadrukken, dan mag dit weer in herinnering worden geroepen.
Daarbij wordt bij dit beleidsplan ook alweer E 700.000 niet ingevuld. Men verwacht nu al een extra korting op het gemeentefonds. Het rijk zet de maatregel voor extra inkomenssteun voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten, vorig jaar nog goed voor een bijdrage van bijna E 1 miljoen, maar zeer beperkt door met nog geen E 220.000,-. Het niet invullen betekent feitelijk dat er minder voorzieningen zullen zijn.
Voor het nieuwe jaar is er bijna E 2,2 miljoen beschikbaar en met de voorstellen wordt er hiervan E 1,9 miljoen ingevuld. De rest gaat volgens het college niet verloren, maar wordt vooralsnog gereserveerd voor mogelijke meeruitgaven.
Schuldhulpverlening
Een belangrijke kostenpost is de schuldhulpverlening (3,5 ton). Hoe belangrijk het ook is dat deze hulpverlening goed wordt uitgevoerd (en dat er ook nog een verbetering komt van het aantal mensen dat daadwerkelijk wordt geholpen); er kleeft ook een nadeel aan. De meeste mensen die via de schuldhulpverlening worden geholpen, zijn geen "echte minima" of bijstandsgerechtigden. Ze hebben gemiddeld een inkomen dat behoorlijk boven het minimumniveau ligt. De extra kosten voor de schuldhulpverlening gaan vooral op aan de hogere bijdrage aan de bemiddelingskosten. Er kan met deze hogere bijdrage wel meer zorg worden besteed aan de individuele aanvragen, zodat er naar verwachting meer bemiddelingen zullen slagen. En dat mag ook wel want het huidige percentage geslaagde schuldhulp-bemiddelingen is behoorlijk onder het landelijke gemiddelde.
Langdurigheidstoeslag wordt niet ruimhartiger
Een van de niet bij dit beleid betrokken onderdelen is de langdurigheidstoeslag voor de mensen die al vijf jaar of langer op bijstandsniveau zitten (E 327,- voor alleenstaanden en E 466,- voor gehuwden). Om in aanmerking te komen voor de langdurigheidstoeslag mag men ook geen inkomsten uit arbeid hebben gehad. Men moet zich wel voldoende hebben ingespannen om "algemeen geaccepteerde arbeid" te krijgen. De regeling is heel streng. Als men een dag via een uitzendbureau heeft gewerkt of een stagevergoeding heeft gekregen, begint men weer opnieuw te tellen. Vorig jaar februari heeft de raad nog een motie van GroenLinks overgenomen om hier de grenzen van de mogelijkheden op te zoeken (zie ook vanuit de raad 43 2-4). In de GroenLinks - motie van november werd hier ook weer aandacht voor gevraagd. De wethouder heeft dit ook opgepakt. Er wordt momenteel met andere gemeenten samen een zwartboek opgesteld van allemaal gevallen waar de langdurigheidstoeslag moet worden geweigerd, terwijl dit erg onrechtvaardig lijkt. Maar Karel Scholtissen (PvdA) noemde de houding van de minister van beton, zo onwrikbaar is zijn standpunt.
Helemaal gelijk heeft de wethouder niet. Eind januari heeft de Tweede Kamer (CDA + links) ook aangegeven dat de langdurigheidstoeslag tot ongewenste situaties leidt. Als staatssecretaris van Hoof van Sociale zaken en werkgelegenheid niet op dit punt met een wijziging van de WWB komt, dan wordt er een initiatiefwetvoorstel voorbereid. Van Hoof zei toe de mogelijkheden te gaan onderzoeken.
Ouderentoeslag meer uitkeren
Voor ouderen bestaat de ouderentoeslag (van een gelijk niveau als de langdurigheidstoeslag). Ook hier geldt dat je alleen een ouderentoeslag krijgt als het inkomen exact op bijstandniveau is. Een poos geleden leek het er op dat er maar weinig mensen in aanmerking konden komen voor de ouderentoeslag. In de GroenLinkse motie was er ook sprake van een behoorlijke onderuitputting. Dat blijkt uiteindelijk niet het geval te zijn geweest. Er is in 2004 E 114.000 uitgekeerd en dat was E 20.000 meer dan begroot. Maar het baart ook het college zorgen dat er wellicht nog veel mensen zijn die wel recht hebben op de ouderentoeslag, maar 'm niet aanvragen. Wethouder Scholtissen wil dit niet-gebruik verminderen door samen met de Seniorenraad zo'n 2000 mensen aan te schrijven. Zo wordt in ieder geval weer een aantal mensen erop geattendeerd.
Nieuwe kortingregeling!
Nee, het kan echt niet. Dat staat de wet niet toe. Dit was de teneur van de verdediging van wethouder Karel Scholtissen een dik jaar geleden. In mei afgelopen jaar was hij al positiever en wilde hij de mogelijkheden hiertoe onderzoeken, samen met de stadspas (zie ook vanuit de raad 46 5-4 voor de onderbouwing en een aardige voorspelling). De GroenLinkse motie van november spoorde hem daartoe nog eens aan.
En nu kwam het college met het voorstel voor het instellen van een nieuwe kortingsregeling en toch maar geen stadspas. Daarbij is wethouder Scholtissen best wel een beetje voorspelbaar. Hij doet veel liever zelf voorstellen, dan dat hij moties uitvoert. Hij stelde dat het pas een paar maanden (voor hem) duidelijk was dat dit mocht volgens de Wet Werk en Bijstand.
Maar goed, er komt een nieuwe, sobere kortingsregeling, vooral voor bijdragen in contributies van verenigingen plus bijkomende kosten, deelnemersbijdragen aan kindervakantiewerk, scouting, de muziekschool, een deel van kosten van een seizoensabonnement of losse kaartjes voor de schouwburg, andere muziekuitvoeringen, popconcerten of Roda JC / andere sportclub. En dus stak GroenLinks ook veren op de hoed van de wethouder.
Er was nogal wat onduidelijkheid of de bijdragen van ouders aan de deelname van hun kinderen aan peuterspeelzalen ook vergoed kunnen worden uit de kortingsregeling. GroenLinks en ook anderen vinden het belangrijk voor de ontwikkeling van de kinderen en daarom mag deelname aan de peuterspeelzaal niet door financiële drempels onmogelijk worden gemaakt. De wethouder wilde ook wel, maar hij schreef in een brief dat hij eerst toestemming van het college moest krijgen. GroenLinks had een motie achter de hand als het college deze besteding zou hebben geweigerd. Maar het indienen van deze motie was niet nodig.
Ouderbijdrage in kortingsregeling?
GroenLinks en SP hadden ook nog wat aanvullende wensen in moties neergelegd. GroenLinks vroeg om ook de ouderbijdrage voor deelname van kinderen van ouders met een minimuminkomen aan neven- of buitenschoolse activiteiten (overblijven, schoolreisjes, sinterklaas- en kerstvieringen ed.) in de nieuwe kortingsregeling op te nemen. Ook deze deelname is erg belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Dit mag niet door financiële drempels onmogelijk worden gemaakt, zodat kinderen het risico lopen om in een sociaal-maatschappelijk isolement te raken of anderszins blijvend negatieve herinneringen aan hun schooltijd te krijgen.
De SP vroeg in een amendement om ook vergoedingen voor busvervoer op te nemen in de kortingsregeling.
De verdediging van wethouder Scholtissen was weer bijna klassiek te noemen. Hoewel er natuurlijk ook voldoende geld beschikbaar moet zijn, legde hij daar zeker niet de nadruk op. Hij wil wel onderzoeken wat binnen de wettelijke kaders mogelijk is, maar hij denkt weer dat de rijksoverheid het niet zal toestaan. Harrie Winteraeken vond dat de gemeente ook een eigen verantwoordelijkheid heeft bij de uitvoering van een dergelijke regeling. Daarbij kan de nieuwe kortingsregeling best worden opgerekt. Als peuterspeelzalen, kindervakantiewerk of schoolkamp e.d. geen bezwaar zijn, dan kan de ouderbijdrage voor (andere) schoolactiviteiten toch moeilijk wel principieel worden tegengehouden?
Maar de motie en het amendement waren voor het college acceptabel als er "binnen de wettelijke kaders" aan de opdracht werd toegevoegd. Nu zal GroenLinks nooit van het college vragen om de wet te overtreden (al mag later nog worden bedacht dat dit "nooit" misschien niet altijd geldt, zie bijvoorbeeld het onfatsoenlijke "zet vreemdelingen maar op straat"-regeringsbeleid).
Daarbij is het minstens zo belangrijk hoe dit aan het ministerie wordt gepresenteerd. Als men vriendelijk gaat informeren of het de bedoeling van de minister was, dan zal men al snel een negatief advies krijgen omdat dit in het verlengde ligt van het toch al erg terughoudende beleid. Maar naar verwachting zal een regeling die gemaakt is onder de eigen verantwoordelijkheid van de raad helemaal niet zo snel worden afgekeurd of onverbindend worden verklaard. Want dan moet echt bewezen worden dat deze strijdig is met de wet. Kwestie van de juiste strategische aanpak, vindt GroenLinks.
De motie en het amendement werden dus door het college overgenomen. Toen kwam Rein Hummel (weer) met een ondergravende opmerking: "Het kan toch niet zo zijn dat het college een motie overneemt als zich al een meerderheid ertegen heeft uitgesproken?" Tuurlijk kan dat wel, maar het aardige was wel dat bij de stemming slechts Leefbaar Heerlen en de VVD tegen de motie en het amendement stemden. De rest vond de toezegging van de wethouder wel acceptabel. Van de VVD weten we al lang dat ze de rechtse kantjes van het minimabeleid er vanaf lopen. Maar Leefbaar Heerlen bewijst ook (weer) weinig met de arme kant van Heerlen op te hebben.
Nog een aantal voorstellen voor bijzondere bijstand
Nog een succesje had GroenLinks met een tweede motie. In deze motie vroeg GroenLinks om ook bijzondere bijstand te verlenen voor de kosten voor de aanschaf van een identiteitskaart. De aanschaf van een identiteitskaart behoort sinds 1 januari tot de noodzakelijke kosten, onder andere vanwege de algemene identificatieplicht en het moeten kunnen tonen van een identiteitskaart om toegang te krijgen tot diverse voorzieningen. Hier zijn vooral ouders van kinderen voor extra kosten geplaatst. Wethouder Scholtissen nam deze motie over en zei daarmee toe 'm uit te voeren. Dit ging toch wel heel wat gemakkelijker dan verleden jaar met de verblijfsvergunningen.
Minder goed ging het met een aantal amendementen van de SP (die deels ook door GroenLinks zouden zijn ingediend als de SP het niet zou hebben gedaan). Vorig jaar (toen de SP nog aan de coalitie deelnam) was ook voor de mensen die pas in de bijstand terecht waren gekomen de bijzondere bijstand open gesteld. Het college wilde dat uit oogpunt van bezuinigingen en ook om de mensen te motiveren weer zo snel mogelijk uit de bijstand te komen, niet voortzetten. Dat deze mensen soms voor aanzienlijke kosten worden geplaatst (bijvoorbeeld verhuizing bij scheiding) deren het college en de meerderheid van de raad niet. Karel Scholtissen gaf aan dat bij schrijnende gevallen wel een individuele beoordeling zal plaatsvinden. Maar het is niet duidelijk op welke beleidsregels dit is gestoeld. Nu is het beleid gericht op het afwijzen van aanvragen. Dan is het ook extra moeilijk om bij sommige individuele gevallen toch bijstand te verlenen. Het amendement kreeg alleen de stemmen van SP en GroenLinks voor.
De SP deed ook het voorstel om over te gaan tot een Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering - uitgebreid pakket (het maakte ook deel uit van de GroenLinks motie van november). Inmiddels hebben 16 van de 30 grote steden zo'n CAZ voor bijstandsgerechtigden en ook de omliggende gemeenten Kerkrade, Landgraaf, Brunssum. Het college had hier toch wel verwachtingen gewekt, maar kwam nu niet met concrete voorstellen. Het zou allemaal te duur worden en het wordt allemaal anders met de nieuwe basisverzekering per 1 januari 2006. Het mag duidelijk zijn dat de mindere gezondheidszorg leidt tot meer ongezondheid, waarmee weer wordt bevestigd dat armoede en een slechte gezondheid + sociale uitsluiting significant gerelateerd zijn.
Maar een CAZ heeft ook voordelen voor de gemeente. Nu zullen veel mensen onderverzekerd raken. Dit leidt waarschijnlijk ook tot een hogere vraag naar bijzondere bijstand. Daarbij kwam dat het college maar één offerte had gevraagd. Concurrentie leidt mogelijk tot een lagere prijs. Wethouder Scholtissen beloofde nog een herkansing. Maar bij de stemming waren alweer slechts SP en GroenLinks voor.
De SP vroeg ook bepaalde medische kosten (bijvoorbeeld voor brillenglazen of tandarts) niet te maximeren. Er bestaat wel weer een uitzonderingsregeling, maar hoe kan een ambtenaar nu beoordelen of men daarvoor in aanmerking kan komen? "Een ambtenaar is niet medisch geschoold en een aanvullend onderzoek van de GGD is duurder dan de besparing" melde Peter van Zutphen. Het mocht niet baten, alleen SP en GroenLinks waren voor.
Geen extraatje in plaats van Zalmsnip
Iedereen zal 'm vanaf 2005 moeten missen, de Zalmsnip. Voor de meesten betekende de Zalmsnip een korting van wat meer dan E 45 op de gemeentelijke belastingen. Mooi meegenomen. Voor de minima is E 45 gewoon behoorlijk veel geld. Daar komt nog bij dat de huren, de energiekosten, de kosten voor gezondheidszorg en levensonderhoud (fors) stijgen. De financiële positie van gezinnen met een minimuminkomen verslechtert dus aanzienlijk.
GroenLinks vindt dat de gemeente de mogelijkheden moet benutten om voor gezinnen (van minstens 2 personen) enige lastenverlichting te bewerkstelligen.
Nu mag de gemeente geen categoriale bijzondere bijstand meer verlenen, dus automatisch aan de hele groep. Volgens de WWB is dat inkomensbeleid en dat heeft de rijksoverheid aan zichzelf voorbehouden. Maar de gemeente mag wel individuele bijzondere bijstand geven. GroenLinks vroeg daarom om een regeling die het mogelijk maakt om individuele bijzondere bijstand te geven voor de energierekening met een maximum van E 45. Beetje creatief, maar daar lag niet de grootste weerstand.
GroenLinks wilde hiervoor maximaal E 1 miljoen beschikbaar stellen. Die één miljoen moet ongeveer genoeg zijn. Wethouder Scholtissen ging uit van ± 20 % Heerlenaren die van een uitkering moet rondkomen; GroenLinks had cijfers van enkele jaren geleden dat 17 % van de Heerlense bevolking op het minimumniveau leeft. Wethouder Scholtissen wilde dat nog wel eens precies uitzoeken.
Het benodigde geld is ook beschikbaar, zij het dat het geparkeerd is in de reserve van het grondbedrijf. Van het overschot op de gemeenterekening 2003 is namelijk in september 2004 E 3 miljoen in de reserve van het grondbedrijf gestort, terwijl daar maar E 800.000 echt nodig was om gaten te dichten. In principe is dat geld dus vrij besteedbaar. En dus is het een politieke keuze waaraan dat geld wordt uitgegeven.
Wethouder Scholtissen voorzag grote problemen met de uitvoering, maar dat moet volgens GroenLinks niet zo moeilijk zijn. We kennen immers de groep minima grotendeels, omdat ze ook van andere regelingen (bv. het kwijtscheldingsbeleid) gebruik maken. Toch was de reactie van het college negatief. Wethouder Scholtissen twijfelde nog even, maar wethouder Frans Hol had maar een blik in zijn richting nodig om hem tot de orde te roepen.
Nogal wat andere partijen haalden aan dat ook de mensen met een inkomen net boven het minimum, het moeilijk hebben. Daar hebben ze gelijk in, mede omdat ze ook niet van veel andere faciliteiten gebruik kunnen maken die wel ter beschikking staan voor minima. Maar iemand die een fatsoenlijk CAO-loon verdient, zit al best weer wat verder van het minimumloon af. Het is echter volgens GroenLinks een kromme en vooral rechtse redenering dat je voor de armsten niets doet omdat de minder armen er niet van kunnen profiteren. Maar de bonus van max. E 45 komt er niet: alleen GroenLinks en SP waren voor.
| | |In memoriam Paul van der Hijden | | | |Paul van der Hijden heeft veel betekend voor onze samenleving | |en in het bijzonder voor onze idealen. Hij heeft voor de PPR | |(Politieke Partij Radicalen, een van de vier voorlopers van | |GroenLinks) in Limburg en landelijk een voortrekkersrol | |vervuld. Paul is jarenlang lid geweest van Provinciale Staten | |van Limburg. Ook was hij vaak prominent aanwezig op de | |ledenvergadering van GroenLinks in Heerlen. Dat woord | |prominent is echt van toepassing. Paul had goede, vaste | |standpunten, die hij zodanig overtuigend verkondigde dat ze | |ook van invloed waren op de gang van zaken. Hij was veel | |belezen, wijs, gezond eigenwijs en maakte ook letterlijk | |indruk als Éminence Grise. | |Paul stond aan de wieg van de Heerlense seniorenraad en was | |daar ook enkele jaren voorzitter van. Hij was ook enkele jaren| |voorzitter van de Limburgse Milieufederatie. | | | |De laatste jaren liet zijn gezondheid hem steeds meer in de | |steek. Donderdag 3 februari is Paul overleden. Hij is 81 jaar | |geworden. | |We wensen zij echtgenote Mia, zijn 8 kinderen, hun partners en| |zijn kleinkinderen heel veel sterkte toe. Jullie mogen | |blijvend trots op hem zijn. | | | |Harrie Winteraeken | | | | | |Hoe kun je fraaier het bedenken | |dan wat je schept te steken in een kleed van stof | |dat zo gevouwen is, dat je jezelf herkent, omdat je eender | |bent. | |Paul |Mededelingen
Op 22 februari as. neemt de gemeenteraad het besluit over de nieuwe locatie voor het OAC voor de opvang van dakloze drugsverslaafden. Als u hier nog een mening over heeft, waarvan u vindt dat de fractie die moet horen, stuur dan a.u.b. een bericht naar hwinteraeken@heerlen.nl. Van harte welkom.
De volgende bijeenkomst van de fractie vindt plaats op donderdag 3 maart as., in de fractiekamer van GroenLinks, kamer O.38 van het stadskantoor (ingang naast Its), aanvang 19.30 uur. Het nummer van de telefoon op deze kamer is: 560 39 38.
Verleden maand staat onder de voor 2005 geplande fractievergaderingen een verkeerde datum: 29 juni moet donderdag 30 juni zijn. Hopelijk is deze mededeling nog op tijd en zullen de mensen die dan van plan zijn om de fractievergadering bij te wonen geen dag te vroeg komen.
|Vanuit de raad is een uitgave van de | |gemeenteraads-fractie van GroenLinks in| |Heerlen. | |Per e - mail is vanuit de raad gratis.| |Per post kost het abonnement E 5,00 per| |jaar. | |Abonnees worden uitdrukkelijk verzocht | |om mee te werken aan de verdere | |verspreiding van vanuit de raad. Dit | |kan door dit bericht per elektronische | |post door te sturen. Ook houdt de | |fractie zich aanbevolen voor nieuwe | |adressen. Belangstellenden zijn van | |harte welkom. | |Harrie Winteraeken verzorgt de | |redactie: hwinteraeken@heerlen.nl. | |Bij hem kunt u terecht voor uw reacties| |en als u vanuit de raad niet meer wenst| |te ontvangen. Overigens bestaat de | |mogelijkheid dat er ook andere | |(GroenLinkse) berichten worden | |verzonden via dit elektronische | |adressenbestand. |
-----------------------
Nummer 45, februari 2004
---- --