CBS
Inflatie in januari hoger door energieprijzen

De Nederlandse inflatie is in januari 2005 uitgekomen op 1,5 procent. In december vorig jaar lagen de prijzen nog 1,2 procent hoger dan een jaar eerder. De stijging wordt vooral veroorzaakt door fors hogere tarieven voor gas en elektriciteit. Dit blijkt uit het consumentenprijsindexcijfer van het CBS.

De inflatie volgens de Europees geharmoniseerde methode kwam in januari 2005 uit op 1,3 procent.

Inflatie naar 1,5 procent

Met 1,5 procent was de inflatie in januari van dit jaar hoger dan in 2004. Toen bedroeg de inflatie gemiddeld 1,2 procent. In vergelijking met eerdere jaren was de inflatie in januari 2005 echter lager. Tussen 1990 en 2003 lag de gemiddelde inflatie steeds op of boven de 2 procent.

De toename van de inflatie is vooral toe te schrijven aan de hogere tarieven voor gas en elektriciteit. Dat is een direct gevolg van de hoge aardolieprijzen die in de tweede helft van 2004 op de wereldmarkt werden betaald. De consument betaalde in januari 2005 voor zijn gas gemiddeld 16,8 procent meer dan een jaar geleden. Voor elektriciteit was hij 8,5 procent meer kwijt. Daarnaast gingen ook de tarieven voor sociale bescherming flink omhoog. Het gaat hierbij vooral om de tarieven voor kinderopvang.

Prijsontwikkeling autobrandstoffen en groenten remt inflatie

De prijsontwikkeling van autobrandstoffen en verse groenten heeft de ontwikkeling van de inflatie afgeremd. Autobrandstoffen waren in januari 2005 weliswaar 4,8 procent duurder dan een jaar daarvoor, maar in december 2004 was dat nog 7,4 procent.

Groenten en aardappelen waren in januari 5,7 procent goedkoper dan een jaar eerder. In december was dat 0,4 procent. Het totale pakket voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken was in januari 3,4 procent goedkoper dan een jaar eerder. In december waren deze producten nog 3,0 procent goedkoper dan een jaar eerder.

Lokale lasten stijgen minder dan in 2004

De tarieven voor onroerende zaakbelasting (gebruikersdeel), rioolbelasting en zuiveringsheffing zijn in 2005 gemiddeld 4,8 procent hoger dan in 2004. De reinigingsrechten zijn 1,8 procent hoger. Vorig jaar was de gemiddelde stijging van de lokale lasten groter.

De tarieven voor alle consumptiegebonden belastingen en overheidsdiensten samen lagen in januari 3,8 procent hoger dan een jaar geleden, in december was dat verschil nog 5,2 procent

Inflatie volgens Europese rekenregels stijgt licht

De Nederlandse inflatie volgens de Europees geharmoniseerde methode (HICP) is in januari 2005 uitgekomen op 1,3 procent. Dat is lager dan volgens de nationale consumentenprijsindex (CPI). Het verschil is te verklaren uit de andere behandeling van het bewonen van een eigen huis en de lokale lasten in de twee indexcijfers. Bovendien is de inflatie volgens de HICP minder gestegen ten opzichte van december dan volgens de CPI. Dit komt doordat de gezondheidszorg anders behandeld wordt.

In december 2004 was de inflatie volgens de HICP 1,2 procent. Nederland had daarmee voor de negende maand op rij de laagste inflatie in de Eurozone, op Finland na. In december bedroeg de inflatie in de Eurozone gemiddeld 2,4 procent. Eurostat, het Europese statistische bureau, verwacht dat de inflatie in de Eurozone in januari zal uitkomen op 2,1 procent.

Technische toelichting

De inflatie in Nederland wordt gemeten als de stijging van de consumentenprijsindex ten opzichte van de overeenkomstige periode in het voorgaande jaar. De consumentenprijsindex (CPI) geeft het prijsverloop weer van een pakket goederen en diensten, zoals dit gemiddeld werd aangeschaft door huishoudens in Nederland. De gemiddelde prijsverandering heeft betrekking op het consumptiepakket van alle huishoudens. De reeks is vanaf 2003 gebaseerd op het consumptiepakket uit het jaar 2000.

Spreiding van prijswaarneming

Met ingang van november 2004 is het tijdschema van de prijsenquête in de winkels gewijzigd. Prijzen worden nu gespreid over de eerste drie weken van de maand waargenomen. Dit kan in de komende tijd een incidentele invloed hebben op details van de inflatiecijfers.

Afgeleide consumentenprijsindex

In de afgeleide consumentenprijsindices van het CBS is het effect van veranderingen in de tarieven van de productgebonden belastingen en subsidies en van de consumptiegebonden belastingen uit de prijsontwikkeling geëlimineerd.

Europees geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP)

De geharmoniseerde indices dienen speciaal voor het vergelijken van de inflatie tussen de lidstaten van de Europese Unie.

De consumentenprijsindex voor de monetaire unie (de MUICP) geeft de gemiddelde prijsontwikkeling weer in de landen die deelnemen aan de Economische en Monetaire Unie, ofwel de Eurozone. Het EICP-cijfer geeft de gemiddelde prijsontwikkeling weer in de gehele Europese Unie. Vanaf de toetreding van tien nieuwe lidstaten in mei 2004 is dit cijfer gebaseerd op de 25 landen van de Europese Unie. De uitkomsten over januari 2005 voor de afzonderlijke landen van de Europese Unie zullen op 28 februari worden gepubliceerd door Eurostat.

Meer achtergrondinformatie over de consumentenprijsindex is te vinden op: http://www.cbs.nl/nl/publicaties/artikelen/macro-economie/prijzen/index.htm

Uitkomsten nog voorlopig

De uitkomsten over januari zijn nog voorlopig. Voor sommige artikelgroepen is er deze maand meer onzekerheid over de prijsontwikkeling dan in andere maanden. Enerzijds zijn voor sommige artikelen nog niet alle benodigde gegevens beschikbaar. Anderzijds is er onduidelijkheid over de precieze gevolgen van wijzigingen in de opbouw van enkele tarieven. Het gaat hierbij onder andere om de tarieven van lokale belastingen, bijdragen voor sociale bescherming (thuiszorg, intramurale zorg in verzorgingshuizen en dergelijke, en kinderopvang) en gezondheidszorg. De tarieven van intramurale zorg en gezondheidszorg zijn overigens alleen van belang voor de HICP.

PB05-014

10 februari 2005

9.30 uur

Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht