SBSA Jeugdacademie van start
Al heel wat jaren ontplooit de SBSA (Stichting Bevorderen Schaken
Apeldoorn) allerlei activiteiten voor schakend Apeldoorn en (wijde)
omgeving. In samenwerking met de KNSB heeft de SBSA voor 2005 een
subsidie van 10.000 euro verkregen bij NOC-NSF. Deze subsidie wordt
verstrekt onder de noemer 'lokale samenwerking'.
Dankzij deze subsidie kan de SBSA komend jaar een flink aantal extra
jeugdactiviteiten organiseren. Deze nieuwe activiteiten worden met de
bestaande activiteiten op het gebied van talentontwikkeling
samengebracht onder de nieuwe naam "SBSA Jeugdacademie". Het is de
bedoeling dat de Jeugdacademie na dit jaar blijft bestaan en dat
andere financieringsbronnen worden gevonden.
Het project SBSA Jeugdacademie wordt ontwikkeld in samenspraak met IM
Willy Hendriks, verantwoordelijk voor talentontwikkeling bij de KNSB.
Vanuit SBSA coördineert Karel van Delft de activiteiten. Hans Bouwer
neemt diverse praktische taken op zich. IM Merijn van Delft, IM Sipke
Ernst, Lucien van Beek en Johan Wolbers zijn nauw betrokken bij de
initiatieven. Dat geldt ook voor de jeugdleiders Hessel Visser en
Heleen Kers (De Schaakmaat) en Henk Pruijssers (Schaakstad Apeldoorn).
SBSA Jeugdacademie werkt samen met diverse organisaties waaronder
Schaakstad Apeldoorn, De Schaakmaat, de Apeldoornse Scholencompetitie,
ROC Aventus, Jussupow Schach Akademie en Denksportcentrum Apeldoorn,
en diverse bedrijven en organisaties. De gemeente Apeldoorn is
betrokken bij het project.
Van de ontwikkelingen rond SBSA Jeugdacademie wordt middels de
SBSA-emailberichten en www.sbsa.nl verslag gedaan.
Een greep uit de activiteiten die de SBSA Jeugdacademie komend jaar
gaat organiseren:
- Benaderen van de basisschoolschaakclubs met introductie van de
KNSB-Schaakacademie plus gratis abonnement.
- Jeugd ontmoet Meesters.
- Diverse trainingen, individueel en in groepjes, op alle niveaus;
begeleiding en partijanalyse bij toernooien.
- Grootmeester Artur Joesoepov is betrokken bij SBSA Jeugdacademie.
Hij adviseert en geeft een workshop aan gevorderde talenten en traint
trainers.
- SBSA Jeugdacademie viert de start van het initiatief dit voorjaar
met een simultaan die een bekende grootmeester in het Denksportcentrum
aan maximaal 50 Apeldoornse talenten geeft.
- Schaakkrant Apeldoorn nummer 6 zal in september uitkomen (68.000
huis-aan-huis in Apeldoorn + 2.000 extra exemplaren) en grotendeels
gewijd zijn aan de SBSA-jeugdacademie.
- Na afloop van het eerste jaar zal een cd-rom worden gemaakt over
SBSA Jeugdacademie met film, fotos, teksten en andere documentatie.
- En nog heel veel meer!
Verslag van een Jeugd Ontmoet Meesters-dag
Sinds enkele jaren organiseert Stichting Bevorderen Schaken Apeldoorn
de jaarlijkse Juwelier Van der Mey workshopsdag Jeugd Ontmoet
Meesters.
Tijdens JOM trekken jeugdschakers een dag lang in een groepje op met
een sterke schaker, veelal een (groot)meester. Het idee van de
workshops is om via afwisselende werkvormen (simultaans met
nabespreking, stellingen bespreken, analyse van partij van de trainer
enzovoort) kennis en inzichten over te dragen, tips voor studie geven
en daarnaast ook fascinatie voor het schaakspel te stimuleren. Een mix
van instructie en inspiratie dus. Via de workshops worden contacten
gelegd en ontstaan vriendschappen. De deelnemers konden punten
verdienen, de winnaars kregen een schaakboek.
Het hoesje van de cd-rom die gemaakt gaat worden (foto's: Fred Lucas)
Er werd met tien groepen in één zaal getraind van 11.00 tot 16.30 uur,
daarna werd er samen snert met brood gegeten en vervolgens vond het
Open Apeldoorns jeugdsnelschaakkampioenschap plaats (zeven ronden
Zwitsers).
Aan JOM doen zowel jeugdschakers uit Apeldoorn als uit de rest van
Nederland mee. De trainers waren dit jaar GM Artur Joesoepov, GM
Daniel Stellwagen, IM Manuel Bosboom, IM Alexander Kabatianski, IM
Sipke Ernst, IM Arthur van de Oudeweetering, IM Merijn van Delft, IM
Rob Hartoch, Lucien van Beek en Evi Zickelbein.
De organisatie berustte bij Hans Bouwer en Karel van Delft.
Medewerking verleenden Henk Pruijssers, Henk Scholten en Patrick
Goudriaan.Van JOM wordt op de site www.sbsa.nl verslag gedaan door
webmaster Ap Addink, zie ook daar foto's van Fred Lucas
(www.momentoo.nl), Jan Haast en Karel van Delft. Wybo Zoutman van
Juwelier van der Mey heeft het evenement gesponsord. Xedes Engelen
heeft een film gemaakt. Voor de snert tekenden Rien Bos en Johan
Wolbers, ouders van de jeugd smeerden 300 broodjes. Schaakstad
Apeldoorn stelde schaakmateriaal beschikbaar.
SBSA maakt dit voorjaar een cd-rom over JOM met onder meer foto's, een
film en impressies van deelnemers en trainers. Hierdoor kunnen ook
andere trainers profijt trekken van de opgedane ervaringen en zelf
gaan 'jommen'.
Bijgaand interview met IM Rob Hartoch tekent de sfeer en geeft het
idee van JOM weer:
IM Rob Hartoch kijkt met veel plezier terug op de laatste editie van
JOM, waar hij voor de derde keer de jongste groep onder zijn hoede
had. Hartoch vertelt zijn verhaal twee weken later in de kantine van
de Moriaan, tijdens het Corus Toernooi waar hij meespeelt in één van
de twee hoogste tienkampgroepen.
De meeste van de zeven kinderen in zijn trainingsgroepje in
Denksportcentrum Apeldoorn waren rond een jaar of acht. De vier
meisjes en drie jongens hadden één of twee Stappendiplomas. Een hele
partij bespreken duurt te lang, oordeelt Hartoch. Je moet het speels
houden. De training duurde vijf uur, minus twee keer een half uur
pauze. Dat is goed te doen als je het interactief en afwisselend
aanpakt, heeft Hartoch ervaren. Deze formule is geweldig, die moeten
ze overal gaan invoeren.
De training in de groep van Hartoch begon met vijf problemen die de
kinderen voorgelegd kregen. Bij de ene stelling ging het om stukwinst,
bij een ander om het verkrijgen van positioneel voordeel. De kinderen
mochten heel zelfstandig een aantal beslissingen nemen tijdens de
training. Bijvoorbeeld of ze alleen of met zn tweeën een probleem
wilden oplossen. Wat ze zelf leuk vinden, daar laat ik ze vrij in.
Hartoch legt eerst uit wat de bedoeling is van een thema uit en laat
de kinderen dan lekker met het probleem stoeien. Ik loop wat rond en
ik beantwoord vragen. Het is wel lekker zo, want dan kan ik zelf af en
toe ook nog even buiten een sigaretje roken.
Rob Hartoch had het niet gemakkelijk tegen de klein Emma
De stemming zat er de hele dag goed in bij het groepje. Het was wel
handig, vindt Hartoch, dat zijn groepje vlak bij de uitgang zat. De
kinderen konden dan zo naar het kantinegedeelte, zonder dat ze langs
andere groepen hoefden te lopen. Misschien hadden de andere groepen
soms last van me, want mijn stem is nogal luid, verontschuldigt
Hartoch zich. Dat leek mee te vallen. In de zaal bevonden zich 59
kinderen, 10 trainers en nog wat medewerkers van de organisatie,
alsook enkele ouders die af en toe belangstellend een kijkje bij de
diverse groepen kwamen nemen. De oudste, en sterkste, groepen trainden
achterin de zaal en naarmate je dichter bij de uitgang van de zaal
kwam, werd de gemiddelde leeftijd en rating lager.
Van ouders en kinderen kreeg Hartoch veel complimenten, vertelt hij
zichtbaar met plezier. Er is geen woord aan gelogen want uit
observaties van de groep en uit verslagjes die kinderen na afloop
instuurden, bleek eveneens dat de kinderen vonden dat ze het enorm met
Hartoch getroffen hadden. Ze vonden me een vriendelijke meneer, die
ook nog goed schaken kan, vertelt Hartoch met een glimlach.
Een ander onderdeel was een snelschaaktoernooitje. Zes kinderen
speelden onderling een halve competitie en Hartoch nam het op (en dolf
het onderspit) tegen de kleinste van de groep, Emma. Die nam na afloop
glunderend een boekje met handgeschreven voorwoord van Hartoch in
ontvangst.
In 1965 was Hartoch tweede op het jeugd-WK in Barcelona en tweemaal
kwam hij voor Nederland uit op de Olympiade. Tegen de groten der aarde
heeft hij gespeeld en hij heeft bijvoorbeeld Paul Keres verslagen.
Tussen dat niveau en dat van de kinderen ligt een wereld van verschil.
Voor de Amsterdamse internationaal meester is dat geen enkel beletsel
om vol enthousiasme een dagdeel met de kinderen te schaken. Ze zijn zo
leuk bezig, daar word ik zelf ook enthousiast van.
Het doet Hartoch denken aan de tijd dat hij zelf leerde schaken. Ik
was zes. Mijn vader was de beste leermeester die ik me kon wensen. Het
was geen sterke schaker, maar hij had er plezier in en legde me met
heel veel plezier het spel uit. Algauw was hij te sterk voor zijn
vader. Toen ging ik de straat af op zoek naar tegenstanders en later
de buurt. Op middelbare school ging ik s middags op een drafje naar
het Leidse plein omdat daar de sterkste schakers van de stad te vinden
waren. Hij grijnst. Maar als ik dat aan kinderen vertel, zeg ik altijd
wel dat ze eerst hun huiswerk moeten maken. Hartoch heeft het verhaal
ook aan de kinderen in zijn JOM-groepje verteld. We zijn begonnen met
ons voor te stellen en te vertellen hoe we schaken hebben geleerd. Ik
heb ook verteld wie ik ben en wat ik op schaakgebied heb gedaan.
Noteren bij de simultaan heeft Hartoch dit jaar achterwege gelaten.
Vorig jaar begon er eentje te huilen, die kon al wel schaken maar nog
niet schrijven. Ook heeft hij geen tips gegeven hoe je goed kan
trainen. Ze zijn nog te jong om dat zelf te overzien. Wel stelde hij
tussendoor regelmatig quizvragen waar de kinderen bonuspunten mee
konden verdienen. Vragen als wie kampioen van Nederland is, of wat de
sterkste schaakclub van Apeldoorn is bijvoorbeeld.
Een onderdeel van de workshop was een simultaan. Bij oudere kinderen
worden de partijen na afloop besproken. Dat moet je bij zulke jonge
kinderen niet doen, weet Hartoch. Dan zijn ze het alweer vergeten en
het boeit ze niet meer. Je moet het vuur smeden als het heet is.
Hartoch analyseert dus tijdens de partijen. Ik bespreek belangrijke
zetten direct. Ze mogen ook zetten terugnemen. Dan leren ze er wat van
en dan blijft het leuk. Als je schaken wilt stimuleren moeten kinderen
het leuk gaan vinden. Je moet er een sociaal geheel van maken. Op zon
manier blijven de kinderen ook nog tegen redelijke stellingen
aankijken. Als kinderen me remise aanboden, kon ik niet weigeren,
vertelt Hartoch. Maar als ik het aanbood, weigerden diverse kinderen
zelfs. Dan moest ik wel winnen. Behalve tegen Emma, daar kon ik niet
tegen op. Die kreeg dus ook de meeste punten. Omdat ze zo goed was,
deed ze buiten mededinging mee heb ik met de andere kinderen
afgesproken. Daarom kreeg ze als jongste een aparte prijs.
Zon JOM-dag vinden de kinderen heel inspirerend. Zo jong als ze zijn,
zo fanatiek kunnen ze al bezig zijn. Marike had vijf nullen met
snelschaken te pakken, maar ze bleef gedreven. Loslaten is zetten,
hield ze haar tegenstanders voor. Ach, ze verloor alles, maar gezien
het niveau van de partijen had de uitslag telkens net omgekeerd kunnen
zijn. De winstkansen wisselden per zet Kennelijk raakte Marike niet
getraumatiseerd door de serie nullen. Hartoch is bevriend met haar
vader Gerrit. Die belde me de volgende dag op om te vertellen dat ze
de volgende dag op zaterdag op een jeugdtoernooi een grote beker had
gewonnen.
Netto vier uur schaaktraining is voor jonge kinderen geen enkel
probleem als het via de JOM-formule gaat, heeft Hartoch al een paar
maal ervaren. Je moet ze moet ze zelf actief bezig laten zijn, vrij
laten. Maar wel duidelijk aangeven wat de bedoeling is en er bij zijn
als ze vragen hebben of even niet verder komen met een probleem.
Voor de diverse onderdelen konden kinderen punten verdienen. Een jaar
eerder zelfs drie punten voor het oprapen van stukken van de grond. Ze
gingen allemaal fanatiek voor de punten. Het competitie-element vinden
ze belangrijk. Dat maakt het ook allemaal extra spannend. Ik geeft
natuurlijk wel punten weg, maar het blijft wel eerlijk. Ik zorg wel
dat de sterkste op het eind de meeste punten krijgt.
Hartoch zegt nogmaals dat hij veel waardering heeft voor de
JOM-formule, die iedere trainer vrijheid geeft zijn eigen manier van
werken en onderwerpen in te brengen. Dit moeten we zo handhaven.
Iedereen vindt dit leuk. Het is ook uniek dat vrijwel het hele eerste
team van Schaakstad Apeldoorn training geeft. Ik ben er volgend jaar
weer bij.
---
Koninklijke Nederlandse Schaakbond