Gemeente Vlaardingen
Vlaardingers rond 1000 welvarend
03 februari 2005
Nader onderzoek naar resten van Vlaardingers die tussen 1000 en 1050
leefden, heeft duidelijk gemaakt zij tijdens hun leven een goed
bestaan hadden. Ze waren goed doorvoed en sommigen hadden mogelijk
zelfs te kampen met overgewicht. De vele botbreuken en fracturen
lijken te wijzen op geweld. Tevens zijn er indicaties dat het gaat om
een multiculturele bevolkingssamenstelling. Dit blijkt uit onderzoek
naar de menselijke resten die in 2002 zijn gevonden op de locatie Gat
in de Markt. De resultaten van het onderzoek worden toegelicht op een
kleine expositie in de publieksruimte van het stadskantoor. Wethouder
Ben van der Velde opent deze expositie op vrijdag 4 februari 2005 om
16.30 uur.
Welvarende Vlaardingers
In de afgelopen maanden heeft fysisch antropoloog J-M. Groen de resten
van in totaal 41 individuen nader onderzocht. Het bleek te gaan om 26
kinderen, zes volwassen vrouwen en negen volgroeide mannen. Het hoge
aantal jonge individuen wijst niet zozeer op een grote kindersterfte,
maar duidt er op dat in het opgegraven deel van de begraafplaats
vooral kinderen werden bijgezet. De volwassen Vlaardingers moeten
hebben behoord tot een redelijk welvarende groep; ze zijn namelijk
langer dan hun tijdgenoten elders. Vrouwen waren zo gemiddeld rond de
163 cm en mannen tegen de 175 cm lang. Vooral de gemiddelde
lichaamslengte van de mannen wijst op een goed doorvoede gemeenschap.
De welvarendheid bleek ook toen reeds haar tol te eisen. Dat blijkt
uit aanwijzingen dat enkele individuen last hadden van
zwaarlijvigheid. De leeftijdsverwachting lag zoals gebruikelijk in
deze periode veel lager dan tegenwoordig. De zes vrouwen waren
gemiddeld 48 jaar en de negen mannen rond de 46. Dat wil overigens
niet zeggen dat men niet ouder werd. Zowel een man als een vrouw
blijken de leeftijd van tussen de 62 en de 70 jaar gehaald te hebben.
Ondanks de goede omstandigheden leden de Vlaardingers aan diverse
ziekten, waaronder stofwisselingsziektes, infecties, botontkalking,
vitaminetekort en jicht.
Geweld
Diverse mannen blijken tijdens hun leven gebroken ribben, mogelijke
neusfracturen en schedelfracturen te hebben opgelopen. Deze fracturen
kunnen in theorie veroorzaakt zijn door ongelukken. Bij een 62-70
jarige man is dat zeker niet het geval. Deze man heeft tijdens zijn
leven vier verschillende fracturen opgelopen op zijn schedel, waarvan
twee zijn veroorzaakt door een scherp snijdend voorwerp, vermoedelijk
een lang mes. Daarnaast had hij mogelijk een neusfractuur opgelopen.
Deze man, die een tijdgenoot was van Dirk III, kan deze fracturen
hebben opgelopen bij de slag bij Vlaardingen die in 1018 plaatsvond.
De meeste slachtoffers van een slagveld lopen echter veel grotere en
ernstigere verwondingen op. Het is zodoende ook mogelijk dat de
fracturen wijzen op geweldsconflicten binnen de gemeenschap zelf.
Multiculturele samenleving
Het is denkbaar dat de geweldsconflicten samenhangen met verschillende
groepen die zich hadden gevestigd in Vlaardingen. Er is namelijk
vastgesteld dat de vorm van de schedels een grote variatie vertoont.
Dit vormt een aanwijzing voor een gevarieerde bevolkingssamenstelling.
Dat is ook niet verwonderlijk als men beseft dat Vlaardingen juist aan
het begin van de 11e eeuw eenturbulenteontwikkelingdoormaakte.De
ontdekking van resten van Vikingschepen en andere houtvondsten toonde
al aan dat Vlaardingen deel uitmaakte van een internationaal
handelsnetwerk. Mogelijk vestigden kooplieden van elders zich in
Vlaardingen. Het is tevens denkbaar dat zij nakomelingen verwekten
onder de Vlaardingse bevolking. Interessant is dan ook om na te gaan
of er inderdaad sprake is van 'allochtone' inmenging. DNA-onderzoek
kan daarover mogelijk meer inzicht geven. Binnenkort start een nader
onderzoek of het botmateriaal nog DNA-resten bevat.
Expositie
De resultaten van het onderzoek worden nader belicht in de vitrine in
de publieksruimte van het stadskantoor op Westnieuwland 6. Er zijn
onder meer schedels met verwondingen te zien, een kindergrafje en de
reconstructie van het hoofd van de man die in de boomstamkist begraven
ligt. De tentoonstelling maakt onderdeel uit van het expositieplan in
de publieksruimte waarvoor een speciale vitrine is ontworpen. De
ruimte is dagelijks tijdens kantoortijden te bezoeken. Dit
expositieplan is mogelijk gemaakt door het Fonds Schiedam Vlaardingen
e.o.