Raad evalueert 3 februari bestuurlijke rolverdeling in Nieuwegein
De Nieuwegeinse gemeenteraad is tevreden over het in Nieuwegein gekozen groeimodel voor de invoering van de zogeheten ´dualisering´ in het Nieuwegeins gemeentebestuur. De dualisering is in maart 2002 bij gemeenten wettelijk van kracht geworden en omvat een nieuwe rolverdeling tussen college en raad. Het groeimodel houdt in dat de gemeente is begonnen met het doorvoeren van alle formele wijzigingen die de dualisering vereist. Daarbij ligt Nieuwegein heel aardig op schema. Ook heeft Nieuwegein er in het kader van het groeimodel voor gekozen te starten met een bescheiden ambtelijke ondersteuning van de raad (de zogeheten ´Griffie´).
Nu lijkt het moment gekomen om de nieuwe bestuurlijke rolverdeling verder uit te werken. Daarbij valt met name te denken aan de communicatie tussen raad en burger en de volksvertegenwoordigende rol van de raad als bestuurlijk orgaan. De dualisering heeft nog niet geleid tot meer betrokkenheid van ´de Nieuwegeiner´ bij de politiek.
Dit zijn enkele van de conclusies uit het rapport ´Duaal Nieuwegein´ dat de Griffie van de gemeenteraad van Nieuwegein heeft opgesteld. ´Duaal Nieuwegein´ bevat een evaluatie van twee jaar dualisering in het gemeentebestuur van Nieuwegein.
Status van het rapport
De Griffie is de ambtelijke organisatie die de gemeenteraad ondersteunt. Het rapport is dan ook een ambtelijk rapport. Aangezien het in opdracht van de raad is opgesteld, wordt het niet door het college vastgesteld. Op 3 februari houdt de gemeenteraad een openbare werkvergadering met het college en de ambtelijke directie om de evaluatie te bespreken, evenals aanbevelingen die uit de evaluatie voortkomen. Deze vergadering start waarschijnlijk om 16.00 uur en vindt plaats in het gemeentehuis.
Bij de bespreking worden ook de conclusies betrokken van de landelijke commissie ´Evaluatie Dualisering Gemeentebesturen´ onder leiding van mevrouw Leemhuis.
Totstandkoming van het rapport
Het rapport is geschreven op grond van interviews met alle raadsfracties, collegeleden, de directie en de griffier. Het bevat ook suggesties van de raadsfracties voor de verdere ontwikkeling van het dualisme. Deze hebben voornamelijk betrekking op de eerder genoemde onderwerpen ´uitwerking van de dualisering´ en ´communicatie met de Nieuwegeinse samenleving´.
Dualisme in kort bestek
In maart 2002 heeft het Rijk in Nederland het duale stelsel ingevoerd, via de Gemeentewet. Het dualisme heeft onder meer tot doel het openbaar bestuur van een gemeente te verhelderen en daarmee ook de politiek dichter bij de burger te brengen.
Kern van het dualisme is dat de bevoegdheden van het College van Burgemeester en Wethouders en die van de Gemeenteraad duidelijk zijn gescheiden. Dat komt bij voorbeeld tot uiting in het feit dat de burgemeester en de wethouders geen voorzitter meer zijn van de commissies die de besluitvorming van de raad voorbereiden. De duidelijker scheiding moet onder meer leiden tot scherpere discussies in commissie- en raadsvergaderingen.
Het college heeft via de dualisering een bredere bevoegdheid gekregen voor haar taak als dagelijks bestuur van de stad. Het college moet de raad wel op de hoogte houden van wat het doet: de zogeheten ´informatieplicht´.
De raad heeft drie hoofdtaken:
Het is de taak van de raad om de grote lijnen aan te geven op basis waarvan het college kan besturen: de kaderstellende rol.
Daarnaast controleert de raad of het college de door de raad vastgestelde begroting uitvoert: de controlerende rol.
De derde rol van de raad is die van volksvertegenwoordiger: het onderhouden van contacten met de inwoners en het behartigen van de belangen van die inwoners.
Om deze drie rollen uit te kunnen voeren heeft de raad enkele instrumenten ter beschikking gekregen. Zo wordt de raad ondersteund door de griffier, die de leiding heeft over de zogeheten 'griffie'. De griffier ondersteunt de raad in afstemming met het Raadspresidium. Het Presidium, dat bestaat uit vijf raadsleden plus de burgemeester als voorzitter en de griffier als secretaris, is gekozen door de raad en is verantwoordelijk voor de agenda en andere organisatorische zaken van de raad. De griffier is ook secretaris van de raad; een rol die voorheen door de gemeentesecretaris werd vervuld.
Per 1 januari 2006 moeten alle gemeenten beschikken over een rekenkamer, waardoor de raad haar controlerende taak kan aanscherpen. Ten behoeve van de volksvertegenwoordigende rol zijn er instrumenten als het ´burgerinitiatief´, waardoor Nieuwegeiners - onder bepaalde voorwaarden - zelf onderwerpen op de agenda van de raadscommissie kan laten plaatsen.
Het gemeentelijk bestuur lijkt door de dualisering veel meer op de wijze waarop Nederland wordt bestuurd: het college heeft meer de rol van het kabinet gekregen en de gemeenteraad meer de rol van de volksvertegenwoordiging.
Invoerdatum 10-1-2005
Gemeente Nieuwegein