Spreektekst van de videoboodschap van staatssecretaris Van Geel
tijdens de Algemene Vergadering van Avebe op 11 januari in Groningen.
Dames en heren,
Vooraf mijn excuses dat ik er niet persoonlijk bij kan zijn vandaag.
Ik wilde echter toch niet helemaal afwezig zijn bij uw Algemene
Vergadering, vandaar dat ik mij op deze wijze tot u richt.
Avebe is al vele jaren klant bij VROM. En u weet; jarenlange relaties,
al is het huwelijk nog zo goed, hebben pieken en dalen. Zo ook de
onze. Een relatie die eind jaren tachtig begon, toen Avebe de eerste
aanvraag indiende bij VROM om proeven te mogen doen met genetisch
gemodificeerde aardappelen. En het moet gezegd; de zakelijke contacten
tussen VROM en Avebe zijn soms wat gespannen geweest, maar de
persoonlijke werksfeer was eigenlijk altijd wel goed.
Ik wil kort iets zeggen over de kleine huwelijkscrisis die wij hebben
gehad, en die, zo is mijn stellige overtuiging, nu helemaal bezworen
is. Oktober 1998 vroeg Avebe om verlenging van de vergunning om
veldproeven te mogen blijven doen met twee genetisch gemodificeerde
aardappelrassen. Dat verzoek luidde een periode van spanning in. Het
lag wat ingewikkeld, daar bent u ongetwijfeld van op de hoogte. Veel
Europese lidstaten maakten bezwaar, en ook verschillende
adviesinstanties in Nederland toonden zich huiverig. Reden was het
mogelijke risico dat de mens resistentie zou ontwikkelen tegen een
bepaald antibioticum. Een beslissing bleef lang uit, en Avebe wilde
dat VROM in de tussentijd zou gedogen. Dat mocht niet, en VROM
weigerde uiteindelijk ook om de vergunning te verlengen, uit voorzorg
om de menselijke gezondheid te beschermen. Avebe ging in beroep en
eiste schadevergoeding; VROM had de vergunning immers niet op deze
gronden mogen weigeren. De Raad van State gaf Avebe gelijk. Dat was,
in een notendop, de stand van zaken in 2003.
Terug naar nu. Want wat mij betreft is de relatie tussen Avebe en VROM
de laatste twee jaar enorm verbeterd, met als bezegeling de schikking
die wij onlangs hebben kunnen treffen om deze jarenlange, slepende
affaire af te sluiten.
Dat op zich is al mooi, maar er is zelfs nóg iets goeds uit
voortgekomen. De weigering van de vergunning heeft absoluut schade en
ongemak opgeleverd voor Avebe. 'Maar elk nadeel heb z'n voordeel', zo
blijkt altijd maar weer, want Avebe heeft de situatie om weten te
draaien. Avebe is namelijk één van de eerste bedrijven in Europa die
een genetisch gemodificeerd product heeft gemaakt waar dat 'gewraakte'
antibioticaresistente gen niét in zit. Dat is een belangrijke
ontwikkeling. Deze nieuwe aardappel is veiliger voor mens en milieu.
Het neemt veel zorg weg, want juist dat gen, dat dus niet in deze
aardappel zit, zorgt voor de maatschappelijke onrust. Dat noem ik goed
ondernemerschap, met oog voor de omgeving. Een schoolvoorbeeld van
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Avebe probeert bovendien een
open dialoog te voeren met sceptici. Aan tafel met politici,
biologische boeren en omwonenden om te praten over de veldproeven.
Mijn complimenten hiervoor.
Ik hoop tegelijkertijd dat Avebe hiermee een voorbeeld is voor
anderen. Het gentechproduct bespaart mogelijk ook nog eens energie en
grondstoffen. De aardappel maakt namelijk nog maar een soort zetmeel,
in plaats van twee. Toepassing van dit nieuwe zetmeel in producten, is
mogelijk een stuk duurzamer. Goed nieuws, want willen wij ook in de
toekomst een hoogwaardige, schone en concurrerende productie hebben in
het noorden van Nederland, dan moeten wij werken aan duurzame
productiesystemen. Daar zijn dergelijke innovaties voor nodig. Goed
voor het milieu natuurlijk, maar ook voor de economie; het betekent in
ieder geval werkgelegenheid.
Het kabinet stimuleert kenniseconomie in Nederland. Zo steken wij een
kleine 200 miljoen euro in genoomonderzoek. Een deel hiervan is voor
onderzoek naar de aardappel. Naast deze financiële steun, bekijk ik of
wetten en regels misschien eenvoudiger kunnen om innovaties te
bevorderen. Een recent voorbeeld daarvan zal u wel bekend zijn. Al
twee keer zijn veldproeven van Avebe vernield. Het is voor activisten
ook wel heel erg makkelijk om uit te vinden waar die proefvelden met
gentechgewassen liggen. Even gedetailleerd kaartje opsnorren in de
bibliotheek van VROM en je kunt aan de slag als activist. Om dit te
voorkomen, wil ik dat niet meer zo precies bekend wordt wat de locatie
is van die velden. Die informatie moet volgens de regels openbaar
zijn, maar het kan wat mij betreft ook best wat algemener. Daar wil ik
in overleg met mijn collega's van LNV, EZ en Justitie iets aan gaan
doen.
Ik wil u tot slot hartelijk danken voor uw aandacht, via dit
ongebruikelijke kanaal, en veel succes wensen voor de toekomst.
Dank
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer