Rijksuniversiteit Groningen

Landbouwschap speelde centrale rol in de agrarische overlegeconomie

Datum:3 februari 2005

Evert Jan Krajenbrink bestudeerde de rol die het Landbouwschap in de land- en tuinbouw vervulde in de tweede helft van de twintigste eeuw. Het schap speelde als publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie een centrale rol in de agrarische overlegeconomie. Meer dan 40 jaar wisten werkgevers en werknemers via een agrarisch poldermodel binnen het Landbouwschap het Nederlandse landbouwbeleid in een ijzeren greep te houden en het landbouwbelang te beschermen tegen ongewenste regelgeving en bezuinigingen. Politieke besluiten zonder instemming van de sector leken, soms tot frustraties van buitenstaanders, ondenkbaar. Centrale spil was het Landbouwschap dat een mengeling van overheidsverantwoordelijkheid en behartiging van het sectorbelang vormde.

Vooral door de verplichte heffingen is het Landbouwschap bij de boeren en tuinders zelf echter nooit echt populair geweest. Voor het grote publiek zal het Landbouwschap wel altijd verbonden blijven met Hollandscheveld en boer Koekoek. In 1963 bracht de uitzetting van drie boeren die niet aan hun heffingsverplichtingen wilden voldoen, grote beroering teweeg en luidde de opkomst van de Boerenpartij in. Ondanks het verzet groeide het Landbouwschap tot medio jaren tachtig uit tot een machtig bolwerk. In 1995 kwam voor de buitenwacht abrupt een einde aan het Schap. Na een uit de hand gelopen sociaal conflict deden de werknemersbonden het verzoek de instelling maar op te heffen. De werkgevers keken slechts toe.

Evert Jan Krajenbrink (Assen, 1972) studeerde Geschiedenis en Internationale Betrekkingen in Groningen en verrichtte zijn promotieonderzoek bij het Nederlands Agronomisch Historisch Instituut van de afdeling Geschiedenis van de RUG. Het werd gefinancierd door het Landbouwschap.

Datum en tijd

donderdag 3 februari 2005, 14.45 uur

Promovendus

E.J. Krajenbrink

Proefschrift

Het landbouwschap. "Zelfgedragen verantwoordelijkheid" in de land- en tuinbouw 1945-2001

Promotor

prof.dr. P. Kooij

Faculteit

letteren

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Informatie

E.J. Krajenbrink