Ingezonden persbericht


Enggano in de spotlights

Galerijtentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde 30 januari tm 3 april 2005

Van tijd tot tijd brengt het Rijksmuseum voor Volkenkunde opmerkelijke verzamelingen onder de aandacht. In de reeks 'collecties in de spotlights' toont het museum deelcollecties die intensief bewerkt zijn op gebied van onderzoek, registratie, conservering en restauratie. Dit keer een bijzondere collectie Indonesische voorwerpen.

Het eiland Enggano ligt ten zuidwesten van Sumatra. Contacten met westerlingen waren er slechts incidenteel en er is weinig onderzoek op Enggano gedaan. Pas in de loop van de negentiende eeuw nam de kennis van de locale cultuur langzaam toe. De eerste serieuze onderzoeker was de Duitse Baron von Rosenberg die als wetenschappelijk ambtenaar in Nederlandse dienst het eiland in 1852 bezocht. Hij verzamelde alledaagse en rituele voorwerpen die in musea in Jakarta, Leiden en Darmstadt belandden. De Italiaan Elio Modigliani verbleef in 1891 bijna drie maanden op Enggano. Zijn boek 'L'isola della donna'(Het vrouweneiland) is vooral belangrijk vanwege de unieke illustraties. De Engganese taal werd in de jaren dertig van de vorige eeuw beschreven door een Duitse taalkundige. Toen de huidige conservator in 1994 Enggano bezocht, werd hij ontvangen met de opmerking: "Goh, je bent sinds meneer Hans (de Duitse taalkundige) de eerste blanke die wat langer wil blijven!" Veel voorwerpen afkomstig van Enggano hebben een vorm die erg on-Indonesisch lijkt. De figuren op de vrouwenhoedjes bijvoorbeeld doen erg aan Polynesische figuurtjes denken. En ook de in hout uitgesneden figuren onder huizen lijken niet erg op de meeste andere voorwerpen die op de westkust van Sumatra voorkomen. Bij beide voorbeelden gaat het om afbeeldingen van verslagen vijanden. Met het doden van een vijand werd de meest ultieme jachtbuit binnen het dorp gehaald. Het hoofd van de gesnelde vijand was na veel rituelen uiteindelijk bestemd voor de vrouwen en diende om de vruchtbaarheid te bevorderen. Het dorpsplein werd ook wel 'de plaats waar de kop wordt afgehakt' genoemd.

Het noordelijk deel van Sumatra werd zwaar getroffen door de zeebeving in december 2004. Museumcollega's uit Indonesië hebben bevestigd dat Enggano gespaard is gebleven.

Enggano in de spotlights (30 januari tm 3 april 2005) Galerijtentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde Steenstraat 1, postbus 212, 2300 AE Leiden
T 071 5168 800
Opentingstijden: di tm zo 10-17 uur
Op woensdagen is de toegang tot het museum gratis
Entree per 1/2/05: E 7,00 / E 4,00 / MK geldig


Ingezonden persbericht