Socialistische Partij
29 januari 2005, Porto Alegre, Brazilië
Over Utopie en Politiek en Feest
Vanochtend gaan we gescheiden op pad. Harry gaat naar het 5th World
Parliamentarian Forum van linkse parlementariërs uit de hele wereld en
Hans bezoekt het forum Don Quichotte: Utopie en Politiek, waaraan
naast de Braziliaanse minister Dulci ook verschillende intellectuelen
en kunstenaars van naam hun medewerking hebben toegezegd. Maar of ze
ook aanwezig zullen zijn, moet worden betwijfeld. Beroemdheden in de
wereld van de andersglobalisten als Naomi Klein, Walden Bello en Jean
Ziegler die voor dag een en twee van het Wereld Sociaal Forum op het
programma stonden, hebben ons namelijk lelijk laten zitten.
Hans' dag begint niet goed. Na door een taxichauffeur op de verkeerde
plaats afgezet te zijn en een wandeling van een half uur, krijgt hij
te horen dat het evenement plaats zal vinden buiten het stadsdeel waar
het Wereld Sociaal Forum plaatsvindt. Met een taxi aangekomen bij een
park in het centrum van de stad, ziet hij vele honderden mensen in
keurige zigzagrijen staan om het amfitheater binnen te gaan. Hoewel
hij van zijn moeder heeft geleerd dat voordringen niet netjes is,
maakt hij van zijn perskaart gebruik om snel binnen te komen. Elk
nadeel te laat ingeschreven om als deelnemer geregistreerd te worden
heeft zijn voordeel, denkt hij bij zichzelf. Harry heeft het
gemakkelijker. De taxi brengt hem linea recta naar het
parlementsgebouw van de deelstaat Rio Grande do Sul. Een statig gebouw
in de dure buurt van Porto Alegre. Een hele serie sprekers zal vandaag
de revue passeren.
Hans zit om half tien, een uur later dan gepland, helemaal bezweet
achterin op de trap van het theater terwijl de bijeenkomst nog
beginnen moet. In tegenstelling tot de informatiefolder van de
Braziliaanse regering, die meldt dat er zo´n 600 deelnemers verwacht
worden, zit hij temidden van duizenden mensen terwijl honderden
anderen via de tralieramen een glimp van het gebeuren binnen op
proberen te vangen. Bij binnenkomst van de hoofdrolspelers op het
podium, breekt een applaus los dat je normaal gesproken alleen
meemaakt wanneer een gevierd voetbalelftal of een wereldband het
speelveld betreedt. Politiek spektakel van het beste soort.
Volgens ex-hoofdredacteur en oprichter van Attac-Frankrijk, Ignacio
Ramonet, accepteert Don Quichotte geen onrecht en zou hij zich verzet
hebben tegen de politiek van sociale afbraak die wereldwijd bevorderd
wordt door de voorstanders van neoliberale globalisering. Don
Quichotte had niets op met het eendimensionale denken, waardoor hij
zich prima thuis gevoeld zou hebben onder de deelnemers van het Wereld
Sociaal Forum. Voor dogmatisme en vals voorhoede-denken moeten we
oppassen omdat ze makkelijk tot extremisme leiden, aldus Ramonet. De
afgelopen eeuw zijn er uit naam van het grote linkse gelijk enorme
vergissingen en zelfs catastrofale misdaden begaan. De kracht van het
Wereld Sociaal Forum zit hem volgens de Fransman in de combinatie van
openheid en radicaliteit.
Minister Dulci breekt vervolgens een lans voor het Plan Lula.
Invoering van de Tobintax, het aanpakken van belastingparadijzen en
het introduceren van een belasting op wapenhandel zou ertoe moeten
leiden dat er internationaal meer aandacht komt voor het bestrijden
van honger en armoede in de wereld. Het plan past in de traditie van
het democratisch socialisme. Links zou moeten breken met klassieke
dogma´s en al doende stappen vooruit moeten zetten en moeten leren van
haar fouten en tekortkomingen. Omdat minister Dulci het met een
verwijzing naar het luchtfietsgehalte van Don Quichotte niet kan laten
om radicaal links een veeg uit de pan te geven, valt hem een
fluitconcert van een minderheid en daverend applaus van een
meerderheid van de aanwezigen ten deel.
Bij Harry begint de bijeenkomst ook met grote namen. De
parlementsvoorzitter van de deelstaat, Vieira da Cunha, opent de
bijeenkomst. Vervolgens komen de minister voor grotestedenbeleid,
Dutra, en de minister van onderwijs, Genro, aan bod. De minister voor
grotestedenbeleid heeft een indrukwekkend verhaal. In twee jaar
presidentschap van Lula is de investering in grootstedelijke toegang
tot veilig drinkwater verveertienvoudigd (sic!) en zijn de uitgaven
aan woningbouw voor de armen verdrievoudigd. Centraal staat het
vergroten en versterken van de betrokkenheid van organisaties van
burgers. Dat leidt vanzelf tot deze prioriteiten. Dat zou ook
wereldwijd moeten gebeuren; wereldburgers betrekken bij het
vaststellen van de prioriteiten. Dan komen de strijd tegen honger,
armoede en sociale uitsluiting vanzelf op de eerste plaats. De wereld
moet niet door de markt worden geregeerd maar door die prioriteiten.
Nu de economie geglobaliseerd is, moeten ook het recht,
gelijkwaardigheid en solidariteit globaliseren. Minister Genro hekelt
het beleid van de internationale financiële instellingen als
Wereldbank en IMF. Zij eten van binnenuit het democratische bestel op.
De nationale staat moet opnieuw worden uitgevonden, zo meent hij. Niet
alleen in Brazilië, waar dat proces volop gaande is maar wereldwijd.
Feitelijk is er een nieuwe vorm van democratie nodig.
In de bijeenkomst waar Hans aan deelneemt, heeft, na een uiteenzetting
van de Portugese Nobelprijswinnaar voor literatuur José Saramago, een
oude communist met veel gevoel voor humor, de Uruguayaan Eduado
Galeano het woord gekregen. De schrijver van meesterwerken als
Aderlating van een continent en Liefde en oorlog maakt politieke
analyses in een taal die aan poëzie doet denken. Don Quichotte, aldus
Galeano, werd geschreven door Cervantes die vanwege schulden in de
gevangenis van de Spaanse stad Sevilla zat. Zijn situatie doet denken
aan die van de Latijns-Amerikaanse landen die klemvast zitten door de
schuldenproblematiek. De hoofdpersoon van Cervantes was een man die in
maatschappelijke verandering geloofde en de gelaagdheid en
complexiteit van politieke en sociale processen scherp doorzag. De
wereld van Don Quichotte doet Galeano denken aan de schilderijen van
de Venezolaanse schilder Vargas met wie hij een tijd lang bevriend was
toen in hij in Carácas woonde. Die schilderde vlinders en vogels die
groter dan mensen waren in de meest fantastische kleuren. Terwijl hij
in een buurt woonde die zo vuil en verontreinigd was dat zelfs de
regenboog er alleen in zwart-wit aan de hemel verscheen, schiep de
schilder op die manier de beelden uit zijn kindertijd tot leven. Wie
goed kijkt ontdekt dat er in de buik van deze wereld een andere wereld
zit. De werkelijkheid is niets anders dan de wereld die er in jouw
ogen zou moeten zijn en die ons er elke dag toe brengt om aan haar te
veranderen.
Voor de middagpauze spreekt de voorzitter van de partij van Lula, José
Genoino, het Wereld Parlementariërs Forum toe. Het is een
indrukwekkende man met grote verbale kwaliteiten die volledig uit het
hart en het hoofd spreekt. Het Forum is naar de mening van de PT van
groot belang, bereikt 1500 parlementariërs in 50 landen. Het is een
optimistisch initiatief dat rechtse partijen in het defensief drukt.
De strijd tegen armoede is een linkse agenda die alleen op
medestanders kan rekenen. Niemand zal durven zeggen dat hij voor
armoede is, maar rechts maakt wel beleid dat tot armoede leidt. In
verschillende landen van Latijns Amerika zijn progressieve krachten
aan de regering gekomen en het gaat er nu om, om een gezamenlijke
agenda uit te werken, de steun te behouden en weerstand te bieden
tegen de krachten die deze initiatieven onderuit willen halen. Hij
noemt geen namen maar doelt overduidelijk op de VS, die verkiezingen
proberen te beïnvloeden en de Wereldbank en het IMF. Groot applaus is
zijn deel.
In de middagpauze vindt Harry in het parlementsgebouw een computer
waar hij snel nog even wat mailtjes kan afhandelen. Vervolgens neemt
hij contact op met Krista van Velzen om te overleggen over haar rol
als verkiezingswaarnemer bij de Irakese verkiezingen. In Nederland wel
te verstaan. Ze zegt veel klachten te hebben gekregen over de
reiskosten die mensen moeten maken. Precies om die reden heeft de SP
eerder ook voorgesteld om, net als in Denemarken, de reiskosten van
stemmers te vergoeden. In een brief aan minister Verdonk heeft Harry
hierom gevraagd aangezien de regering maar drie plaatsen in het land
heeft aangewezen waar Irakezen kunnen stemmen. Woon je in Maastricht,
dan moet je in Rotterdam registreren en stemmen wat reiskosten van 75
euro oplevert en een totale reistijd, per trein, van 9 uur. Zou je dat
voor Tweede-Kamerverkiezingen invoeren dan viel de helft van de
kiezers af. Verdonk heeft echter geen sjoege gegeven. Krista oppert
nog dat dit aan het eind van 2005, opnieuw Irakese verkiezingen,
misschien wel een kans heeft. We zullen zien.
In het middaggedeelte heeft Harry twee bijeenkomsten die gaan over de
rol van internationale financiële instellingen en over hervorming van
de VNstrijd van Lula tegen de armoede wereldwijd; thema?s die ook op
het WSF centraal staan. Francis Wurtz, voorzitter van Verenigd Links
in het Europese Parlement is een van de sprekers. De SP zit ook in die
fractie en Wurtz is blij met onze deelname. Hij zou graag meer
partijen uit Verenigd Links in het Forum zien. Er zijn er nu slechts
een handjevol; de PDS uit Duitsland, Sinn Fein uit Noord-Ierland,
Portugese, Franse en Zweedse socialisten en Italiaanse Groenen en
Democraten van Links.
Genoino nodigt alle aanwezigen uit voor het feest die avond ter
gelegenheid van 25 jaar PT. We besluiten te gaan omdat er veel
activisten en bestuursleden van de PT komen. Bovendien heeft Jan
Marijnissen vol lof over de PT gesproken die ?de partij viert.? Dat
willen wij ook wel eens meemaken. Daarnaast hopen we meer contacten te
leggen die ons verder kunnen helpen bij de voorbereiding van de tour
die de SP gaat organiseren met medewerking van Georgio Romano, de
Nederlands sprekende algemeen secretaris van het buitenlandbureau van
Lula. Jan Marijnissen heeft bij zijn bezoek de eerste contacten
gelegd. Vanavond zullen we Romano spreken. We hebben d'r zin an.
---
* World Social Forum 2005 - overzicht