Ministerie van Buitenlandse Zaken


- Aan de Voorzitter van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
Den Haag


- Directie Zuidoost en Oost-Europa
Bedrijfsbureau
Bezuidenhoutseweg 67
2594 AC Den Haag


Datum


- 27 januari 2005

Auteur

Thymen Kouwenaar


Kenmerk


- DZO/OE-020/05

Telefoon


- 070 3484458


Blad


- 1/1

Fax


- 070 348 5329


Bijlage(n)


- 1


- tha.kouwenaar@minbuza.nl


Betreft


- Beantwoording schriftelijke vragen van het lid Koenders (PvdA) inzake democratische vrijheid in Rusland

www.minbuza.nl

C.c.


- --

Graag bied ik u hierbij aan de antwoorden op de schriftelijke vragen, gesteld door het lid Koenders (PvdA), over de democratische vrijheid in Rusland. Deze vragen werden ingezonden op 29 december 2004 onder het kenmerk 2040505740.

De Minister van Buitenlandse Zaken,

Dr. B.R. Bot

Antwoord van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van het lid Koenders (PvdA) over de democratische vrijheid in Rusland.

Vraag 1
Wat is uw reactie op het recente oordeel van de organisatie 'Freedom House' die Rusland voor het eerst sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991 als onvrij beoordeelt?- 1)

Antwoord
Het oordeel van 'Freedom House' wijst andermaal op de tendens die zich de afgelopen jaren heeft afgetekend, waarbij minder ruimte is gekomen voor de ontwikkeling van democratie, vrije en onafhankelijke media en niet-gouvernementele organisaties.

Vraag 2
Zijn deze al langer bestaande negatieve ontwikkelingen ook op de recente top met Rusland aan de orde geweest en, zo ja, wat waren de uitkomsten daarvan?

Antwoord
Bij de EU-Rusland top van 25 november jl. werd ook ingegaan op recente binnenlandse ontwikkelingen in Rusland, waaronder de maatregelen die president Poetin had geïntroduceerd naar aanleiding van de tragedie in Beslan en die verdere centralisering van de politieke macht met zich meebrengen. Ook Tsjetsjenië en de mensenrechtensituatie in Rusland kwamen aan de orde. President Poetin aanvaardde een voorstel van de EU voor regelmatige consultaties inzake mensenrechten. De inzet van de EU is dat de eerste consultatieve bijeenkomst nog plaatsvindt vóór de VN Mensenrechtencommissie in Genève. Het is nadrukkelijk de bedoeling hierbij ook in te gaan op de ontwikkelingen in Tsjetsjenië. Recent is ook bij de bilaterale Duits-Russische topontmoeting gebleken dat er thans een grotere bereidheid aan Russische zijde lijkt te bestaan om hierover constructief van gedachten te wisselen.

Vraag 3
Op welke wijze bent u van plan om onder meer in EU-verband en via de Raad van Europa democratische tendensen, persvrijheid en mensenrechten in Rusland sterker te ondersteunen?

Antwoord
De EU steunt, via het Europees Initiatief voor Democratisering en Mensenrechten (EIDHR) in het kader van het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid, het maatschappelijk middenveld op het gebied van mensenrechten en democratie in Rusland. Ook de Raad van Europa ondersteunt democratische processen in Rusland. Dit gebeurt onder andere in het raamwerk van 'joint programmes' met de EU. Via deze weg wordt gewerkt aan de versterking van de rechtsstaat, de bevordering van de mensenrechten en de ontwikkeling van burgerschap. Bijzondere vermelding verdienen de activiteiten in de Russische Federatie van de Mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa. Deze heeft in Tsjetsjenië ­ door onder andere Nederland financieel ondersteund ­ vooruitgang weten te boeken in de mensenrechtendialoog. Tijdens zijn bezoek aan Tsjetsjenië, eind september vorig jaar, heeft hij daartoe de zogenaamde Grozny Conferentie belegd, waar lokale autoriteiten en het maatschappelijk middenveld gezamenlijk aanbevelingen hebben gedaan voor verbetering van de mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië. Thans wordt door de Mensenrechtencommissaris in samenspraak met President Alkhanov van Tsjetsjenië gewerkt aan de concrete invulling van deze aanbevelingen. Bilateraal ondersteunt Nederland via het Matra-programma de overgang naar een pluriforme, democratische rechtstaat in Rusland. Het accent ligt op steun aan de versterking van de 'civil society' en de dialoog tussen lokaal/regionaal bestuur, NGOs en burgers. Belangrijkste thema's zijn voorlichting & media en wetgeving & recht. In dit kader - evenals trouwens in het kader van de Strategische Faciliteit Mensenrechten - worden maatschappelijke organisaties ondersteund, die zich richten op het bevorderen van de democratie, de persvrijheid en de rechten van de mens. De Matra-steun is sinds het jaar 2000 sterk gegroeid en zal, zoals aangekondigd in de beleidsnotitie Matra (TK 23987, nr. 39) de komende jaren nog verder toenemen.

Vraag 4
Kunt u aangeven welke afspraken er mede in dit kader met Rusland worden gemaakt in de routekaarten Interne Veiligheid, Vrijheid en Rechtvaardigheid en die van Externe Veiligheid?- 2)

Antwoord
De EU en Rusland maken in de beide genoemde ruimtes afspraken op het gebied van onder andere verbetering van het Russisch justitieel apparaat, samenwerking op het gebied van strafzaken en civiele zaken, bestrijding van corruptie, mensenhandel en terrorismebestrijding. De samenwerking zal plaatsvinden in de vorm van ondersteuning bij capaciteitsopbouw, trainingen en uitwisselingen. Naast deze concrete afspraken streeft de EU naar expliciete verwijzingen met betrekking tot respect voor de mensenrechten, de fundamentele vrijheden en de rechtsstaat. Deze principes liggen wat de EU betreft aan de basis voor verdere samenwerking met Rusland in de twee genoemde gemeenschappelijke ruimtes. Er dient een goede balans te zijn tussen veiligheid enerzijds en vrijheid en recht anderzijds. Bovendien zijn deze gedeelde waarden van groot belang voor het creëren van brede publieke steun binnen de EU voor verdergaande samenwerking met Rusland. De EU en Rusland zullen in de aanloop naar de volgende EU-Rusland top in mei van dit jaar hierover nog verder moeten spreken.

Vraag 5
Op welke wijze gaat u ook de situatie in Tsjetsjenië aan de orde stellen en uitvoering geven aan de koppeling tussen samenwerking met Rusland en democratisering en bescherming van mensenrechten, zoals verwoord in de motie Van der Laan-Koenders?- 3)

Antwoord
Nederland blijft ook na het Voorzitterschap de uitwerking van de vier gemeenschappelijke ruimtes met Rusland beschouwen als een geïntegreerd en samenhangend pakket, waarbij mensenrechten en democratie integraal deel uitmaken van de strategische samenwerking op basis van gemeenschappelijke waarden en gemeenschappelijke belangen. De situatie in Tsjetsjenië zal in het kader van de gemeenschappelijke ruimtes worden opgebracht, alsmede in kader van het nieuwe forum voor mensenrechtendialoog tussen de EU en de Russische Federatie.


- 1) NRC-Handelsblad, 21 december jl., 'Vrijheid Rusland terug op niveau van Sovjet-Unie'


- 2) Aanhangsel-Handelingen nr. 149, vergaderjaar 2004-2005


- 3) Kamerstuk 29 800 V, nr. 39

===