Eerste Kamer discussieert over referendum Europese Grondwet
19 januari 2005
`Het houden van een raadplegend referendum over de Europese grondwet is een
prima manier om de bevolking te betrekken bij de besluitvorming over zo'n
belangrijke stap in de ontwikkeling van de Europese Unie' aldus senator Leo
Platvoet namens GroenLinks. Nadat de Tweede Kamer heeft ingestemd, ligt het
initiatiefvoorstel van Karimi (GroenLinks), Dubbelboer (PvdA) en Van der Ham
(D66) nu bij de Eerste Kamer. Er lijkt zich een meerderheid in de senaat
voor het referendum af te tekenen, al hield de VVD, die in de Tweede Kamer
akkoord ging, de spanning er wel. Dinsdag 25 januari wordt er over de
initiatiefwet gestemd.
`Het beoordelen van een wetsvoorstel inzake het houden van een
(weliswaar raadplegend) referendum is uiteraard de beoordeling of het
onderwerp zich voor een referendum leent. En dat doet het. In het
verleden heeft Groenlinks al eerder aangedrongen om een referendum te
houden over belangrijke EU-Verdragen (Maastricht, Nice) en nu dan de
`moeder aller EU-verdragen' aan de orde is, is een referendum meer dan
ooit op zijn plaats. Ik ben het eens met de inbreng van de Tweede
Kamerfractie van de VVD dat de totstandkoming van de Europese Grondwet
`tot op zekere hoogte te vergelijken is met een Nederlandse
grondwetswijziging en dan ook nog eens een zware grondwetswijziging
die voor Nederland ingrijpend en veelomvattend is. Over een
grondwetswijzigingen kunnen burgers zich bij verkiezingen uitspreken.
Zonder referendum zou dat niet mogelijk zijn in het geval van de
Europese Grondwet'.
Een ander argument is dat GroenLinks voorstander is van een
(correctief) referendum als vorm van directe democratie. Even zag het
er naar uit dat het (correctieve) referendum in de Nederlandse
wetgeving verankerd zou worden met de wetgeving die door Paars II is
geïnitieerd, maar deze is hardhandig door dit kabinet, cq de Tweede
Kamer, de nek omgedraaid. Maar met dit initiatiefvoorstel lijkt het er
toch te van gaan komen en verlaat Nederland het beschamende groepje
van vijf democratieën dat nog nooit het genoegen van een nationaal
referendum heeft gekend.'
Platvoet plaatste wel wat relativerende opmerkingen bij het
raadplegend referendum, `dat wel het lelijke eendje is onder de
verschillende typen referenda die er zijn. De zuiverste vorm - want
echt directe democratie - is een correctief referendum dat op verzoek
van burgers kan worden gehouden en dus een finaal ja of nee kan
opleveren tegen een door het parlement aanvaarde wet. Maar nu spreken
we over een raadplegend referendum dat wordt uitgeschreven op verzoek
van het parlement.'
In het debat werd uitgebreid stil gestaan bij het al dan niet bindende
karakter van het referendum. De drie initiatiefnemers benadrukten dat
het een raadplegend referendum betreft, waarmee de kiezers een advies
geven aan de Tweede en Eerste Kamer als zij een definitief oordeel
gaan vellen over de Europese grondwet. Van formele binding kan geen
sprake zijn. Wel is het natuurlijk zo dat bij een duidelijke uitslag
en een goede opkomst het advies van de kiezers niet zo maar door een
meerderheid van de Tweede of Eerste Kamer naast zich neer kan worden
gelegd.
Leo Platvoet benadrukte ook nog dat het budget van EUR 1 miljoen voor
campagne-activiteiten gelijk moet worden verdeeld over `ja' en
`nee'campagnes en dat de regering zich terughoudend moet opstellen.
Minister de Graaf liet weten dat ministers en staatssecretarissen
natuurlijk zich volop in het debat zullen mengen -waar weinig op tegen
is- maar dat het niet de bedoeling met campagnemateriaal als folders,
billboards e.d. de kiezers te beïnvloeden. En dat is maar goed ook:
het raadplegend referendum wordt immers uitgeschreven door de
Staten-Generaal en niet door de regering.
«
GroenLinks